Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen ve öğrencilerin (Duru, Kuzey ve diğerleri) yer aldığı, gezi yazıları hakkında bilgi veren bir eğitim içeriğidir.
- Video, gezi yazılarının tanımı ve özellikleriyle başlayıp, tarihsel gelişimine geçiş yapıyor. Gezi yazılarının gezilen yerlerin tarihi, coğrafyası ve sosyal yaşamı hakkında bilgiler verdiği, ancak bilgilerin nesnel olması gerektiği vurgulanıyor. Ayrıca sefaretnameler, yurtiçi ve yurtdışı gezi yazıları, önemli gezginler ve Türk edebiyatındaki gezi yazarları hakkında bilgiler paylaşılıyor.
- Videoda İbni Batuta, Marco Polo, Evliya Çelebi, Piri Reis, Seyid Ali Reis gibi ünlü gezginler ile Reşat Nuri Güntekin, Falih Rıfkı Atay, Burhan Arpad, Azra Erhat gibi Türk edebiyatındaki gezi yazarları ele alınıyor. Video, öğrencilerin seçtiği örnek metinlerin okunmasıyla devam ediyor ve Burhan Arpad'ın "Uçsuz Bucaksız Dünya" başlıklı yazısıyla sonlanıyor.
- 01:01Gezi Yazılarının Tanımı ve Özellikleri
- Gezi yazısı, bir edebiyat sanatçısının gezip gördüğü yerlerdeki toplumları, kentleri, adet ve töreleri, gelenek ve görenekleri edebi bir üslup içinde anlatmasına denir.
- Gezi yazılarında aydınlatıcı ve öğretici bilgiler yer alır, amaç gezilen yeri okuyucuya her yönüyle tanıtmaktır.
- Gezi yazıları geçmişle gelecek arasında bağ kurarak toplumlar arası kültür alışverişi ortamının oluşmasını sağlar.
- 06:39Gezi Yazılarının Bilimsel Özellikleri
- Gezi yazısı, gezilen bölge için belgesel bilgiler içerir ve yazar gözlemlerine yer vermeli, yanlış bilgiler aktarmamalıdır.
- Gezi yazılarında gerçek bilgiler verilmelidir, ancak kişisel bir değerlendirme içerdiği için nesnel verilerden oluşan bilimsel bir belge niteliği taşımaz.
- Gezi yazıları sadece fikir verici bir içeriğe sahiptir ve dış dünyayı yazarın gözüyle anlamaya yarar.
- 13:16Gezi Yazılarının Tarihsel Gelişimi
- Gezi yazılarının eski adıyla seyahatnamelerin geçmişi çok eskilere dayanır ve geçmişle ilgili bilgiler bu yazılar sayesinde elde edilir.
- Bilinen ünlü gezginler arasında İbn-i Batuta, Marco Polo ve Evliya Çelebi bulunmaktadır.
- Evliya Çelebi, 17. yüzyılda yaşamış olan ilk gezginlerden biridir ve gezip gördüğü yerleri seyahatname adını verdiği on ciltlik eseri ile belgeler.
- 16:35Gezi Yazılarının Önemli Örnekleri
- İlk örnek, M.S. 448 yılında Hun hükümdarı Attila'ya gönderilen elçi heyetindeki tarihçi Priskos'tur.
- 13. yüzyılda yaşamış olan Venedikli Marco Polo, yakın Doğu ve Orta Asya ülkelerini kapsayan uzun bir yolculuğa çıkmış ve izlenimlerini aktaran bir eser yazmıştır.
- 14. yüzyılda yaşamış Arap gezgin İbn-i Battuta, üç kıtada dönemin kültür merkezlerine yedi yolculuk yapmış ve bu gezilerinde notlar tutmuştur.
- 19:11Gezi Yazıları Hakkında Genel Bilgi
- Yurtdışına gönderilen elçilerin ülkelere dair izlenimlerini anlatan sefaretnameler, bir tür gezi yazılarıdır; Lale Devri'nde Fransa'da elçilik görevi yapan Yirmisekiz Çelebi Mehmet Efendi'nin Fransa Seyahatnamesi bu türün en tanınmış örneklerindendir.
- Gezi yazıları önce yolculuk yapılan yerler açısından ikiye ayrılır: yurtiçi ve yurtdışı gezileri; Reşat Nuri Güntekin'in "Anadolu Notları" yurtiçi, Falih Rıfkı Atay'ın "Denizaşırı" yurtdışı gezi yazılarına örnektir.
- Gezi yazıları bazen yazarlık mesleğine sahip olmayan kişiler tarafından da yazılabilir; ünlü denizci Piri Reis'in "Kitab-ı Bahriye" adlı eseri bir deniz atlası özelliği taşır.
- 20:31Türk Gezi Yazınının Gelişimi
- Türkçe olarak yazılan ilk gezi kitabı, coğrafya ve matematik bilgin Seyid Ali Reis tarafından 16. yüzyılda yazılmıştır; "Mira Memalik" adlı eserinde Hint Denizi'nde fırtınaya yakalanan gemisini yitirdikten sonra yurda dönünceye kadar olan serüvenini anlatır.
- Tanzimat sonrası gezi yazılarında artış başlar ve günümüzde de devam eder; Ahmet Haşim, Sabri Duran, Şükufe Nihal, Burhan Arpad, Azra Erhat gibi yazarlar gezi türünde eser vermiştir.
- Melih Cevdet Anday, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Haldun Taner ve diğer birçok yazar da gezi türünde eserler vermiştir.
- 22:01Gezi Yazılarından Örnekler
- Şükufe Nihal'in "Finlandiya" adlı kitaptan Helsinki şehrinin tanıtıldığı bir bölüm okunmuştur; şehrin yeşil dekoru, bahçeler, parklar ve temiz, terbiyeli insanları vurgulanmıştır.
- Azra Erhat'ın "Mavi Anadolu" adlı eserinden, Selçuk'tan Söke'ye yolculuk sırasında otobüslerin ve kamyonların adlarına dair bir bölüm okunmuştur; taşıtlara takılan adların insan psikolojisini yansıttığı belirtilmiştir.
- Burhan Arpad'ın "Gezi Günlüğü" adlı eserinden "Ucsuz Bucaksız Dünya" başlıklı bir yazı okunmuştur; baharın insanlara yolculuk özlemi uyandırdığı ve havaalanlarının kalabalık olduğu anlatılmıştır.
- 26:03Erzurum'un Gezi Yazısı
- Erzurum'un tarihi ve coğrafyası anlatılmıştır; şehrin Malazgirt Zaferi'nin ardından yeni vatana giren jetlerin ilk fethettikleri büyük şehirlerden biri olduğu belirtilmiştir.
- Atatürk'ün Erzurum'dan başlayarak Anadolu'nun içine doğru yürüdüğü ve yurt ve milletin tarihi hakları için mücadeleye başladığı anlatılmıştır.
- Erzurum'un kalesi, camileri ve etrafındaki dağlar tanıtılmış, Erzurum taşı mimarideki önemi vurgulanmıştır.
- 29:22Erzurum'un Akşam Saati
- Güneş batarken Erzurum'un ovada görünen değişimler anlatılmıştır; dağların etekleri gümüş bir zırha benzeyen bir çizgiyle ovadan ayrıldığı ve ovayı kaplayan aydınlık anlatılmıştır.
- Güneş batarken ovanın rengi değişmeye başlamış, toprak derin derin ürpermiş ve ova saf gümüşten erimiş altın rengine, sonra da akşam saatlerinin esmerliğine geçmiştir.
- 3 Temmuz 1999 tarihinde Erzurum'dan ayrılış anlatılmış ve şehrin 30 Ağustos zaferini kutluyor olduğu belirtilmiştir.