Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Franz Kafka'nın aforizmalarının okunduğu ve felsefi düşüncelerin ele alınan bir ses kaydı formatındadır.
- Video, Kafka'nın 1'den 109'a kadar numaralandırılmış aforizmalarını içermektedir. İlk bölümde insan doğası, iyilik-kötülük, ilerleme, inanç ve gerçeklik gibi temalar ele alınırken, ikinci bölümde komşuluk, tinsel dünya, sanat, cennet, özgürlük, mutluluk, varlık, algı, aşk ve kendini tanıma gibi konular işlenmektedir. Son bölümde ise ilk günah, cennet, iyi-kötü ayrımı, ölüm, özgürlük, acı ve inanç gibi felsefi kavramlar günlük hayattan örneklerle açıklanmaktadır.
- Video, felsefi düşünceleri anlamak ve düşünmek isteyenler için hazırlanmış olup, her bir aforizma ve felsefi kavram kısa ve etkileyici bir şekilde sunulmaktadır. Konuşmacı, izleyicilere düşündürücü sorular sorarak felsefi kavramları daha derinlemesine anlamaları için yardımcı olmaktadır.
- 00:12Franz Kafka'nın Aforizmaları
- Doğru yol, yüksekte değil, yerin hemen üzerinde gerili bir ip boyunca ilerler ve insanı çelmelemek içindir.
- Tüm insani hatalar sabırsızlıktan, amaçla ilgili olanın zamansız kesintiye uğratılması ve sözde sorunun sözde bir çitle çevrilmesinden doğar.
- İnsanın belli başlı iki günahı sabırsızlık ve kayıtsızlıktır; sabırsızlıktan cennetten kovulmuşlar, kayıtsızlıktan geri dönüyorlar.
- 01:07Ölüm ve İlerleme
- Öte tarafa göçenlerden birçoğunun gölgesi, ölüm ırmağının sularını durmaksızın yalar çünkü o kaynağını bizden alır ve hala bizim denizlerimizin tuzlu tadını taşır.
- Belirli bir noktadan sonra artık geriye dönüş yoktur, işte bu noktaya erişmek gerekir.
- İnsanlığın gelişiminin dönüm noktası süreklilik arz eder, devrimci düşünsel hareketlerin geçmiş bütün her şeyin geçersiz olduğunu ilan etmeleri bunun için doğrudur.
- 02:02Kötülük ve Savaş
- Kötünün elindeki en etkili ayartıcı silahlardan biri savaşa çağrıdır, bu kadınlarla yapılan savaşa benzer ki sonu yatakta biter.
- Sayısız yavrusu olan, yer yer çürüyen, pis kokulu dişi bir köpek, çocukluğunda her şeyiyken sadakatle sürekli peşinde dolaşan, soluğundan bile korkarak adım adım geri çekilsem de dövmeye cesaret edemediğim, eğer aksini yapmaya karar vermezsem görünür hale gelen duvarın köşesine doğru beni sıkıştıracak olan, orada benim üzerimde ve benimle birlikte tamamen kokuşmak için ölünceye dek.
- Kötünün ondan bir şeyler izleyebileceğiniz de inanmanızı sağlamasına izin vermeyin.
- 03:42Bilgi ve Ölüm Arzusu
- Başlamakta olan bilginin ilk işareti ölmek arzusudur, bu yaşam dayanılmaz görünür, bir başkası ise erişilmez.
- İnsan ölmek istediği için utanmaz artık, nefret ettiği eski hücresinden alınıp ilk işi nefret etmeyi öğreneceği yeni hücresine konulmak için yalvarıp yakarır.
- Düz bir yolda yürüyor olsan, tüm ilerleme isteğine rağmen hala gerisin, geriye gitsen o zaman bu ümitsiz bir durum olur.
- 06:14Kurtuluş ve Yol
- Gizlenecek yer çok, kurtuluş tektir, kurtuluş olasılıkları ise yine gizlenecek yer kadardır.
- Hedef var ama yol yok, yol dediğimiz şey tereddütten ibaret.
- Bizden istenen olumsuz yapmaktır, olumlu olanlar zaten bize verilmiştir.
- 07:10Nefs ve Varlık
- Nefsime hakim olacağım diye uğraşmıyorum, nefse hakimiyet, tinsel varlığımdaki sonsuz yaşın rastgele bir yerinde etkili olmaktır.
- Kargalar, tek bir karganın gökyüzünü yok edebileceğini iddia ediyor, hiç kuşku yok ki doğrudur, ama bu gökyüzüne ilişkin hiçbir şey ifade etmez çünkü gökyüzü şu anlama gelir: kargaların olanaksızlığı.
- Sahip olmak değil, sadece olmak var, sadece son nefesi boğulmaya özleyen bir olmak.
- 08:52Sonsuzluk ve Yol
- Sonsuzluk yolunda nasıl böylesine kolayca ilerlediğini hayret eden birisi vardı, gerçekte hızla bayır aşağı yuvarlanıyordu.
- Kötüye taksitle ödeme yapılamaz, oysa hep böyle yapılmaya çalışılır.
- Yol ne kısaltılacak ne de eklenecek bir şey vardır, ama yine de herkes kendi çocuksu arşınını tutar yolun üstüne.
- 09:50Kıyamet ve Uyumsuzluk
- Kıyamet gününü böyle adlandırma mızın nedeni ancak bizim zaman kavramı mıdır? Aslında o bir olağanüstü hal mahkemesidir.
- Dünyadaki uyumsuzluk şükür ki sadece sayısal bir uyumsuzluğa benziyor.
- Tiksinti ve nefret dolu bir başı önüne yemek.
- 10:14Av ve Yolculuk
- Av köpekleri henüz avluda oynuyor ama avları daha şimdiden ormanda ne kadar hızlı koşarlarsa koşsunlar ellerinden kurtulamayacaklar.
- Bu dünya için kendini paralaman gülünç.
- Ne kadar çok sayıda at koşarsan o kadar hızlı gider araban, yani kaya yerinden oynatmak değil bu olanaksız ama kayışları koparmak, böylece dizginsiz ve neşeli bir yolculuk yapmak.
- 10:56Haberciler ve İlerleme
- Onlara kral ya da kralın habercileri olma seçeneği verilmişti, çocukların yaptığı gibi hepsi haberci olmak istedi.
- Bu yüzden çok sayıda haberci var, dünyayı dolaşıp duruyorlar, yeryüzünde kral kalmadığından anlamsız hale gelen haberleri birbirlerine ulaştırıyorlar.
- İlerlemeye inanmak, henüz bir ilerleme olduğuna inanmak anlamına gelmez, yoksa bu inanç olmaz.
- 11:39İnsan ve Tanrı
- İnsan, içindeki yok edilemez olana sürekli bir güven duymadan yaşayamaz, ancak hem yok edilemez olan hem de güven onun için hep gizli kalabilir.
- Bu gizli kalmanın ifade biçimlerinden biri kişisel bir tanrıya inançtır.
- Yılanın aracılığı gerekliydi, kötü insanı ayartabilir ama insanın kendisi olamaz.
- 12:06Dünya ve Aldatma
- Dünya ile arandaki savaşında dünyadan yana ol.
- Kimseyi aldatmamalı, kazandığı zaferden dolayı dünyayı bile.
- Tinsel bir dünyadan başka bir dünya yoktur, duyusal dünya dediğimiz tinsel dünyadaki kötüdür ve kötü dediğimizde sonsuz gelişimimizdeki bir anın gerekliliğidir.
- 12:52Aldatma ve Sorular
- Her şey bir aldatmacadır, yanılgıların en küçük ölçütünü aramak, alışılmış ölçüler içinde kalmak, en büyük ölçüsü aramak.
- Doğamız gereği arınmamış sak kurtulamayacağınız sorular vardır.
- Dilin duyusal dünya dışındaki her şey için ancak dolaylı olarak kullanılması mümkündür, ama asla yaklaşık olarak bile olsa benzetme yoluyla kullanılamaz.
- 14:09Yalan ve Merdiven
- İnsan ancak olabildiğince az yalan söylediğinde, olabildiğince az yalan söylemiş olur, yoksa olabildiğince az yalan söyleme fırsatını bulduğunda değil.
- Bir merdiven basamağı, basamağın kendisi açısından öylesine birleştirilmiş tahta parçasıdır yalnızca.
- Dünyadan elini eteğini çeken kişi, tüm insanları sevmelidir, onların dünyasından da elini eteğini çekmektedir çünkü böylece gerçek insan varlığını sezmeye başlar ki, bu varlık eşit olma şartıyla yalnızca sevilebilir.
- 14:52Komşuluk ve Gerçeklik
- Komşusunu seven kimse, kendisini seven kimseden ne daha çok ne de daha az hata yapmaktadır.
- Tinsel bir dünyadan başka bir şeyin bulunmadığı gerçeği umudumuzu alsa da bize bir güvence sunar.
- Sanatımız gerçeğin ortaya koyduğu bir göz kamaşmasıdır ve geri çekilen ucube maskeye vuran ışıktır.
- 15:32Cennet ve Yeryüzü
- Cennetten kovuluş esas olarak ebedidir ve yeryüzünde yaşamak kaçınılmazdır.
- Cennetten kovuluşun ebediliği, sonsuza dek cennette kalabilme olasılığını vermekle kalmaz, aynı zamanda gerçekte hep orada olduğumuz anlamına da gelebilir.
- İnsan yeryüzünün özgür ve kendini güvenlikte hisseden bir vatandaşıdır çünkü ona dünyanın her yerine ulaşma imkanı veren yeterince uzun bir zincirle bağlanmıştır.
- 16:52Gerçekler ve İnanç
- Gerçeklerin peşinden paten kaymayı yeni öğrenen acemi bir gibi koşuyor ve üstelik bir de yasak yerde egzersiz yapıyor.
- Her yuvayı koruyan bir tanrıya inanmaktan daha keyif veren ne olabilir.
- Kuramsal olarak eksiksiz bir mutluluk olasılığı vardır içimizde, yok edilemez bir varlık olduğuna inanmak ve ona ulaşacağım diye çaba harcamak.
- 17:22İnsan ve Varlık
- Yok edilemez tektir, her insan tek başına böyledir ve aynı zamanda bu herkesin ortak noktasıdır.
- İnsanları birbirine bağlayan eşi benzeri olmayan, parçalanmaz bir bağ vardır.
- Aynı insanda birbirinden tümüyle farklı olsalar da nesnesi aynı olan algılar vardır, dolayısıyla bundan ancak aynı insanda farklı özneler olduğu sonucu çıkarılmalıdır.
- 18:08Cennet ve İnanç
- Eğer cennette yok edilecek şeyler yok edilebildi ise bu önemli olmazdı, yok edilemedi ise biz yanlış bir inançla yaşıyoruz demektir.
- Kendini insanlığa bakarak sana şüphe edeni şüpheye, inanana inanca götürür.
- İnsanlarla iç içe olmak, insanı kendini gözlemlemeye teşvik eder.
- 19:05Özgürlük ve Aşk
- Bir dayanak olmaktan çıkınca özgürleşir ruh ancak.
- Cinsel aşk ilahi aşka gözlerimizi kapar, tek başına olsa bunu yapamaz ama bilmeden ilahi aşka dair içinde bir parça taşıdığından yapabilir.
- Gerçek parçalara ayrılamaz, bu yüzden kendini tanıma yeteneğinden yoksundur, her kim onu tanımak isterse bir yalan olmak zorundadır.
- 19:37İnsan Davranışları
- Hiç kimse eninde sonunda kendisine gerçekten zarar verecek bir şey isteyemez.
- Kim insanda böyle bir durum görünüyorsa, belki de herkeste var.
- Bu görünüm açıklaması, insanın içindeki birinci kişi kendine yararlı bir şey isterken, bunun durumla ilgili karara yarı yarıya katılan diğer ikinci kişiye zarar verdiği şeklindedir.
- 20:02Günah ve Cennet
- İnsan karar sırasında değil, daha başlangıçta ikinci kişinin yanında yer almış olsa, birinci kişi ve onunla birlikte istekte silinip giderdi.
- Cennetten kovulma nedeni ilk günah değil, hayat ağacından ötürü kovulduk cennetten.
- Sadece bilgi ağacının yemişlerini yediğimiz için değil, hayat ağacının yemişlerinden hala yemediğimiz için de günahkarız.
- 20:41Cennet ve Yazgı
- Cennette yaşamak üzere yaratılmıştık ve cennet bize hizmet etmek için düzenlenmişti, sonra yazgımız değiştirildi.
- Cennetin yazgısında da bir değişiklik oldu mu, bu hiçbir yerde belirtilmiyor.
- Kötü, belirli geçiş durumlarında insan bilincinin saçtığı bir ışındır ve yanılsama olan yalnızca duyular dünyası değil, ama ondaki kötüdür.
- 21:15İyi ve Kötü Ayırt Etme
- İlk günahtan beri iyi ve kötüyü ayırt etme yeteneğimiz aşağı yukarı birbirine eşittir.
- İnsan yalnızca bilgi ile yetinemez, aynı zamanda buna göre davranmak için çaba göstermesi gerekir ve bunu yapabilecek güçle donatılmıştır.
- Bilgi ağacının yemişlerini yeme yasağındaki ölüm tehdidinin anlamı, kendini yok etmek zorunda olmaktır.
- 22:01İlk Günah ve Güdülenme
- İlk günah kavramı kaynağını bu korkudan alır, ama bir kere olmuş olan iptal edilemez, sadece belirsiz leştir ile bilir.
- Bu amaçla güdülenme ler oluşur ve tüm dünya bunlarla doludur.
- Belki de bilgi gerçeğini çarpıtma, bilgiye öncelikle amaç edinme denemesi.
- 22:43Ölüm ve Yaşam
- Ölüm, İskender'in savaşı'nı resmeden sınıf duvarındaki bir tablo gibi karşımızda.
- Önemli olan daha bu yaşamdayken eylemlerimiz de tabloyu karartmak ya da silmektir.
- Defterin bu sayfası kayıp.
- 22:59Kendini Küçültmek ve Eylem
- Kendini sonsuz küçültmek ya da sonsuz küçük olmak iki seçenek vardır: birincisi son, yani eylemsizliktir; ikincisi başlangıç, yani eylemdir.
- Söz yanılgısından kaçınmaya dair etkin biçimde yok edilecek olanın önce sıkı bir biçimde tutulmuş olması gerekir.
- Ufalanıp dökülen, ufalanıp dökülür, ama yok edilemez.
- 23:29Putlara Tapınma
- Putlara tapınmanın ilk nedeni kuşkusuz nesnelerden korku, ama buna bağlı olarak nesnelerin gerekliliğinden korku ve buna bağlı olarak nesnelere karşı sorumluluktan korkuydu.
- Bu sorumluluk, insanüstü tek bir varlığa yüklenme cesareti gösterilemeyecek kadar büyüktü.
- Her nesnenin sorumluluğu nesnenin kendisine verildi ve daha da ileri gidilerek nesneler insanlardan sorumlu tutuldular.
- 24:14Yaşamın Ödevleri
- Yaşamanın daha başlangıcındaki iki ödevi, giderek çevreni daraltmak ve kendini bu çevre dışında bir yerde gizleyip gizlemediğini sürekli denetlemektir.
- Kötü bazen insanın elinde bir alet gibidir, bilerek ya da bilmeyerek istenirse itirazsız bir kenara konulabilir.
- Bu yaşamın hazları, yaşamın kendi hazları değil, bizim daha yüce bir yaşama yükselme korkumuzdur.
- 24:56İstırap ve Evren
- Bu yaşamın eziyetleri, yaşamın kendi eziyetleri değil ama bu korkudan dolayı kendimize yaptığımız eziyettir.
- Sadece burada ıstırap ıstıraptır, bu demek değildir ki, burada ıstırap çekenler, bir başka yerde çektikleri ıstıraptan ötürü ödüllendirilecek.
- Evrenin sonsuz genişlikte ve zenginlikte tasarlanması, zahmetli yaratışın ve özgür bilincin en aşırıya vardırılmış karışımının sonucudur.
- 25:33İnanç ve Günah
- Faniliği mizin eski sonsuz savunmasına ilişkin en zayıf inanç, şimdiki günahkar durumumuza ilişkin en acımasız inançtan çok daha fazla bunaltıcıdır.
- Bazıları, ilk büyük aldatışın yanında, her durumda kendileri adına küçük, özel bir aldatmacanın düzenlendiği kanısındadır.
- Günah her zaman açıktan açığa gelir ve anında duyularla kavranabilir, kökleri üzerinde yürür ve koparılmalıdır.
- 26:42Acılar ve Gelişme
- Çevremizdeki acıların hepsini bizim de çekmemiz gerekir, hepimizin tek bir bedeni yok ama bir gelişimi var ve bu durum şu ya da bu biçimde tüm acıları yaşatır bize.
- Yaşadığımız dünyanın tüm acılarını yaşayarak gelişiriz, bu konuda adalete yer yoktur.
- Dünyanın acılarından uzak tutabilirsin kendini, bu sana kalmış olup doğan'a uyar, ama tam olarak bu uzak duruş belki kaçınabileceği yegane acıdır.
- 27:40Özgür İrade
- İnsan üç bakımdan özgür irade sahibidir: birincisi, bu yaşamı istediği zaman özgürdü; ikincisi, bu yaşamdaki yürüyüş tarzını ve yolu seçebildiği için özgürdür; üçüncüsü, yeniden dünyaya geleceğini düşünerek tüm koşullar altında yaşamak ve böylelikle kendisine varan yolu bulmak istencine sahip olduğu için özgürdür.
- Bu özgür iradenin üç görünüşüdür ama üçü de aynı zamanda var olduğundan bir birlik oluştururlar ve temelde öylesine tam birliktir ki, burada özgür olsun ya da olmasın hiçbir iradeye yer yoktur.
- Bu dünyanın baştan çıkarma aracı ile bu dünyanın sadece bir geçiş olduğuna ilişkin güvence işareti aynı şeydir, çünkü dünya ancak bu yolla ayartabilir bizi ve bu da gerçeğe uygun düşer.
- 29:19Alçakgönüllülük ve İnanç
- Alçakgönüllülük, yalnız başına umutsuzluk içinde kıvranan kişide içinde olmak üzere, insanla hemcinsi arasında en güçlü ilişkiyi sağlar, yeter ki tam ve sürekli bir alçakgönüllülük olsun.
- Alçakgönüllülük doğanın gerçek dilidir, hem ibadet hem de en yakın bağdır.
- İnanç yoksunu olduğumuz iddia edilemez, sadece yaşıyor olmamız bile tüketilmeyecek bir inanç değeridir.