Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen ve öğrenciler arasında geçen eğitim dersi formatında hazırlanmıştır. Videoda Ersan adında bir kişi de yer almaktadır.
- Video, eleştiri yazımının tanımı, özellikleri ve türleri hakkında kapsamlı bilgiler sunmaktadır. Eleştiri yazımının Türk edebiyatına 19. yüzyılın ikinci yarısında Tanzimat edebiyatı ile girdiği belirtilmekte ve tarihsel, biyografik, öyküsel, sosyolojik, bilimsel, psikolojik, izlenimci, dilbilimsel ve çok yönlü eleştiri gibi türleri açıklanmaktadır.
- Videoda Fethi Naci'nin Yaşar Kemal'in "İnce Memed" romanı hakkındaki eleştiri yazısı, Berna Oran'ın Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun "Yaban" romanı hakkındaki eleştiri yazısı ve Aslı Kayhan'ın kaleme aldığı bir müzik eleştirisi metni üzerinden eleştiri yazımının nasıl yapıldığı örneklerle gösterilmektedir. Ayrıca eleştiri yazısının sadece yazılı metinler değil, film, heykel, resim, müzik ve oyun gibi diğer sanat formlarını da eleştirebileceği vurgulanmaktadır.
- 00:53Eleştiri Nedir?
- Eleştiri, bir sanat ya da düşünce yapıtını her yönüyle değerlendirerek anlaşılmasını sağlamak amacıyla yazılan yazı türüdür.
- Eleştirinin temeli düşüncedir ve amacı, ele alınan yapıtın kendi türü içindeki yerini, değerini ve toplumuna yaptığı katkıyı belirlemektir.
- Eleştiri, okuru eleştirisi yapılan yapıtla ilgili bilgilendirir, yönlendirir ve okur ile yapıt arasında köprü kurar.
- 02:43Eleştirmenin Özellikleri
- Eleştirmenin kendi uzmanlık alanında yetkin olması gerekir ve ele aldığı yapıtı kendi birikimine ve dünya görüşüne göre inceler.
- Eleştirmen değerlendirme yaparken bilimsel düşünmeli, tarafsız bir tutum takınmalı ve nesnel olmalıdır.
- Eleştirmen incelediği yapıtla ilgili değerlendirme yaparken bütünüyle nesnel olamaz, kişisel duygu ve düşüncelerini katar, bu da yazının öznel bir nitelik kazanmasına yol açar.
- 04:39Eleştiri Türleri
- Eleştiri, yazarın yapıta yaklaşımı ve uyguladığı yöntemlere göre tarihsel, biyografik, öyküsel, sosyolojik, bilimsel, psikolojik, izlenimci, dilbilimsel ve çok yönlü eleştiri gibi türlere ayrılır.
- Eleştiri türü Türk edebiyatına 19. yüzyılın ikinci yarısında Tanzimat edebiyatı ile girer ve bağımsız bir yazı tür kimliği kazanır.
- 05:22Fethi Naci'nin Yaşar Kemal Eleştirisi
- Fethi Naci, Yaşar Kemal'in "İnce Memed" romanını kırsal kesim romanları başlığı altında değerlendirir ve yazarın köylüleri anlatırken gerçeklikten sapmadığını belirtir.
- Fethi Naci, Yaşar Kemal'in 30'lu yılların Çukurova'sından ekonomik, toplumsal ve siyasal bir kesit verdiğini, Türk köylüsünün yaşadığı yoksulluğu ve zulmü gözler önüne serdiğini söyler.
- Eleştirmen, Yaşar Kemal'in köylülerin sıtmadan kırılmasını önlemek için savaşan öğretmen Zeki Nejat'ı öldürdüğünü ve ırgatları ücretlerini ödemeyerek beklettiğini belirtir.
- 10:43Berna Oran'ın Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun "Yaban" Eleştirisi
- Berna Oran, "Yaban" romanını aydın ile köylü arasındaki uçurumu içtenlikle dile getirdiği için övülmüş, tek yanlı olduğu ve gerçekleri çarpıttığı için eleştirilmiştir.
- Romanda ön planda köydeki dağınık olaylar sıralanırken, arka planda Kurtuluş Savaşı gelişir ve savaşın başlamasıyla Ahmet Celal ile köylüler arasındaki ilişkinin niteliğinde bir değişiklik görülür.
- Berna Oran, roman boyunca doğa ve kişiler arasında kurulan benzerliklere dikkat çeker; köyün çoraklığı ile roman kişilerin hastalıklı sakat oluşları arasında bir bağ olduğunu belirtir.
- 12:46"Yaban" Romanının Eleştirisi
- Karaosmanoğlu'nun "Yaban" romanında topraklar merhametsiz bir üvey anaya benzetilir ve üzerindeki bitkiler yetim boyunlarını büken, sararmış ekinler ve sünepe ağaçlar olarak tasvir edilir.
- Karaosmanoğlu, köylüleri çorak ülkede bitmiş kuru bitkiler olarak betimler; Zeynep kadını meşe kütüğüne, Emeti kadın ise toprak ve çamurla bulanmış bir karnabahar göbeğine benzetilir.
- Berna Moran, romandaki köyün gerçek Anadolu'yu temsil etmediğini, 1930'lardaki yönetici sınıftan bir aydın ve bürokratın kafasındaki Anadolu'nun simgesi olduğunu eleştirir.
- 14:47Eleştiri Türleri ve Yöntemleri
- "Yaban" romanında Cumhuriyet döneminin ilk yılları ve köylünün yoksul durumu gözler önüne serilmiş, bu yazının toplum bilimsel eleştiri olduğu belirtilir.
- Eleştiri ve deneme türleri birbirine benzetilir, her ikisinde de yazarın kişisel görüş ve beğenileri yer alır, ancak deneme yazarı daha özgürdür.
- Eleştiri sadece yazılı metinler için değil, film, heykel, resim, müzik ve oyun gibi diğer sanat formları için de yapılabilir.
- 16:18Müzik Eleştirisi
- Müzik, insanlığın varoluş tarihi ile eş bir tarihe sahiptir ve insanla birlikte var olmuştur.
- Müzik sanat dalı olarak varlığını İsa'dan önce 4000'lere uzanan Mısır uygarlığına kadar götürebiliriz, sanat dalı olarak ne olduğu tartışmaları ise İsa'dan önce 500'lü yıllarda Eski Yunan'da Pisagor ve Eski Çin'de Konfüçyüs'e kadar uzanmaktadır.
- Müzik kendi içinde yetkin bir bütünlüğe sahiptir, doğru çalındığında kendisindeki gerçek anlamı yakalayabiliriz; müzik gösterilemez veya elle tutulamaz, var olur olmaz kaybolmuştur.