Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından öğretmenlere yönelik hazırlanmış kapsamlı bir eğitim içeriğidir. Konuşmacı, ÖSYM sınavlarına hazırlık amacıyla eğitimde hedeflerin nasıl belirleneceğini anlatmaktadır.
- Video, eğitimdeki üç ana hedef alanını (bilişsel, duyuşsal ve psikomotor) detaylı şekilde ele almaktadır. İlk bölümde Bloom'un yenilenmiş bilişsel alan taksonomisi (hatırlama, anlama, uygulama, çözümleme, değerlendirme ve sentez) açıklanırken, devamında duyuşsal alanın beş basamaklı hieyargirisini (fark etme, tepkide bulunma, değer verme, örgütleme ve kişilik haline getirme) ve son bölümde psikomotor becerilerinin altı aşamasını (algılama, kurulma, kılavuzlama, mekanikleştirme, beceri haline getirme, duruma uydurma ve yaratma) günlük hayattan örneklerle anlatmaktadır.
- Video, her bir hedef alanını somut örneklerle açıklamakta ve ÖSYM sınavlarında bu konuların nasıl sorulabileceğine dair ipuçları sunmaktadır. Ayrıca bilgi ve kavrama düzeyleri arasındaki farklar, bilginin dört farklı türü (olgusal, kavramsal, işlemsel ve üst biliş bilgi) ve bunların öğretimde nasıl kullanılabileceği de örneklerle anlatılmaktadır.
- 00:03Öğretim Hedefleri ve Bloom'un Bilişsel Alan Taksonomisi
- Öğretim hedefleri dikey ve yatay olarak iki gruba ayrılır, yatay hedefler ise bilişsel, duyuşsal ve psikomotor alana yönelik olmak üzere üç gruba ayrılır.
- ÖSYM sınavında bilişsel alan, duyuşsal alan ve psikomotor alan hedefleri ile ilgili sorular gelebilir.
- Bloom'un bilişsel alan taksonomisi, öğrenmenin aşamalılık ve hiyerarşik bir şekilde gerçekleştiğini belirtir: önce bilgi, sonra kavrama, uygulama, analiz, sentez ve değerlendirme.
- 01:30Yenilenmiş Bloom Taksonomisi
- Bloom'un bilişsel alan taksonomisi yenilenmiş olup, bilgi yerine hatırlama, kavrama yerine anlamak, analiz yerine çözümleme olarak ifade edilmektedir.
- Yenilenmiş taksonomide değerlendirme ile sentez basamakları yer değiştirmiştir.
- Her bir basamak bir sonrakinin altyapısını oluşturur, bir önceki basamak olmadan sonraki basamak gerçekleşemez.
- 04:25Bilgi ve Kavrama Düzeyleri
- Bilgi düzeyinde, kişinin zihninde var olan bilginin olduğu gibi ortaya çıkarılması, herkesin aynı cevabı vermesi beklenir.
- Kavrama düzeyinde ise, bilgilerin mantık kurulup yorumlanması, sınıflandırılması ve örneklendirilmesi önemlidir.
- Bilgi dört farklı şekilde bulunabilir: olgusal bilgi, kavramsal bilgi, işlemsel bilgi ve üst biliş bilgi.
- 08:13Bilgi ve Kavrama Düzeylerinin Farkları
- Bilgi düzeyinde herkesin aynısı söylemesi beklenirken, kavrama düzeyinde farklı ifadelerle aynı anlamı vermek önemlidir.
- Kavrama düzeyinde öğrencilerden yorumlama, özetleme, ana fikir belirleme, sınıflama, gruplama ve örnek verme gibi aktiviteler istenir.
- Bilgi ile kavrama arasındaki fark, aynı bilgiyi farklı ifadelerle anlatmanın mümkün olmasıdır.
- 09:47Bilgi Hiyerarşisi ve Uygulama
- Bilginin hayata geçirilmesi önemlidir; örneğin, bitkinin yapraklarını sadece söylemek bilgi düzeyindedir, ancak bitki çizerek öğelerini göstermek uygulama düzeyindedir.
- Matematikte formülü sadece bilmek bilgi düzeyindedir, ancak formülü yerine koyarak soruyu çözmek uygulama düzeyindedir.
- Öğretmenlik yaparken konuya bakılmaz, hedeflere (kazanımlara) bakılır; birçok öğretmenin öğrenci seviyesine inememesinin sebeplerinden biri budur.
- 10:46Analiz ve Değerlendirme Basamakları
- Analiz basamağında parça-bütün ilişkisini görebilme, öğeler arasındaki ilişkiyi bulabilme ve neden-sonuç ilişkisi kurabilme becerisi vardır.
- Değerlendirme basamağında bir kıstasa göre yargıda bulunma işlemi gerçekleşir; örneğin, açlık şeker sınırı belirterek şeker hastalığına dair değerlendirme yapılır.
- Sentez basamağında ise verilen bilgilere dayanarak yeni, özgün fikirler ortaya konulur; örneğin, trafik kazaları araştırması sonucunda yeni bir kavşak tasarımı yapılabilir.
- 18:28Öğretim Programlarının Hedefleri
- Öğretim programları sadece bilişsel becerileri değil, aynı zamanda duyuşsal alanla ilgili tutumları da kazandırmayı hedefler.
- Duyusal alanla ilgili beceriler en alt düzeyde "alma" ile başlar, en üst düzeyde ise "kişilik haline getirme" ile son bulur.
- Öğretim programları öğrencilerin yıllar içerisinde en üst düzeyde beceriler edinmelerini ister.
- 19:11Duyuşsal Alanın Basamakları
- Duyuşsal alan iki basamaktan oluşur: fark etme ve tepkide bulunma.
- Fark etme, çevredeki insanların yardımlaşmasını, dinin izlerini, tarihi eserleri fark etmeyi içerir.
- Tepkide bulunma ise fark ettiğimiz şeylere karşı tepki göstermeyi, soru sormayı içerir.
- 20:22Değer Verme Basamağı
- Değer verme basamağında, iyi şeylere karşı olumlu tutum geliştirilmesi ve tercih edilmesi beklenir.
- Örneğin, ayran ve kola arasında kola tercih etmek değer verme basamağıdır.
- Öğrencilerden kitap okumak, arkadaşlarıyla sohbet etmek gibi iyi şeylere karşı olumlu tutum geliştirilmesi beklenir.
- 23:03Örgütleme ve Kişilik Haline Getirme
- Örgütleme basamağında, değer verilen davranışın birkaç defa tekrarlanması ve kişilik haline getirilmesi önemlidir.
- Kişilik haline getirme, tercih, kararlılık ve süreklilik içeren bir süreçtir.
- Örneğin, düzenli olarak dergi almak, düzenli olarak namaz kılmak veya düzenli olarak yemek yemek kişilik haline getirme örneklidir.
- 26:25Devinsel ve Psikomotor Alan
- Devinsel ve psikomotor alan, sadece bilgi ve istekle yeterli olmayan, davranışa dökülen becerileri içerir.
- Bir kişinin bir işi sadece bilmesi ve istemesi yetmez, bunu davranışa dönüştürmesi gerekir.
- 27:27Psikomotor Beceri ve Basamakları
- Psikomotor beceri, bilişsel ve duyuşsal alanlara ek olarak, fiziksel hareketlerin gelişimiyle ilgilidir.
- Psikomotor becerilerin ilk basamağı algılama olup, duyu organlarıyla dikkat etme ve fark etme sürecidir.
- Kurulma basamağı, bir eylemi yapmaya hazır hale gelme durumudur; örneğin yüzmeyi gördükten sonra havuzun başına gelmek veya araba sürmeyi gördükten sonra arabaya geçmek.
- 29:11Psikomotor Becerilerin Devam Eden Basamakları
- Kılavuzlama basamağında, bir hoca veya rehberin nezaretinde eylem gerçekleştirilmektedir.
- Mekanikleştirme, az hata ile bir işi yapabilme durumudur; örneğin araba sürerken hatalar yaparak bile kendi başına sürme yeteneğine sahip olmak.
- Beceri haline getirme, hatasız ve otomatik şekilde bir işi yapabilme durumudur; örneğin yemek tarifine bakmadan tıkır tıkır yemek hazırlamak.
- 31:29Duruma Uydurma ve Yaratma
- Duruma uydurma, bir yerde öğrendiğini başka durumlarda da kullanabilme yeteneğidir; örneğin bir arabanın dışında başka bir arabayı da sürmeyi bilmek.
- Sentez-yaratma düzeyinde, kişi daha önce kimsenin yapmadığı özgün davranışlar ve beceriler ortaya koyar.
- Örneğin İbrahim Çolak'ın halka jimnastikte yaptığı "Çolak hareketi" veya şahincilerin araba atışlarında yaptıkları özel hareketler yaratma basamağını gösterir.
- 34:07Bilişsel, Duyuşsal ve Psikomotor Alanların Toparlanması
- Bilişsel alanda hedefler bilgi, kavram, uygulama, analiz, değerlendirme ve sentez olmakta; duyuşsal alanda ise bakma, tepki verme, önceme, tekrar etme ve karakter haline getirme basamakları vardır.
- Psikomotor alanda ise izleme, kurulma, kılavuzlama, mekanikleştirme, beceri haline getirme, duruma uydurma ve yaratma basamakları bulunmaktadır.
- Öğretmenler öğrencilerinin bilişsel, duyuşsal ve psikomotor alanlarında da gelişmesini sağlamalıdır; sadece bilgiyi değil, önemsemeyi de öğretmelidir.