Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan psikoloji dersidir. Eğitimci, Skinner'ın edimsel koşullanma teorisindeki temel kavramları anlatmaktadır.
- Videoda edimsel koşullanmanın ilkeleri ve kavramları detaylı olarak ele alınmaktadır. İlk bölümde sönme ilkesi, kendiliğinden geri gelme ve alışma kavramları günlük hayattan örneklerle açıklanırken, ikinci bölümde ödüle alışma, aralıklı tarifeler, alışkanlık kazanma ve bitişiklik gibi ilk beş kavram fare pedala basma deneyi üzerinden anlatılmaktadır.
- Eğitimci, Leyla ile Mecnun hikayesi, jetonlu telefonlar, asansör kullanımı, karı koca ilişkileri, ev işleri ve sosyal medya kullanımı gibi çeşitli günlük hayattan örneklerle teorileri somutlaştırmaktadır. Video, diğer kavramların da anlatılacağı bilgisiyle sonlanmaktadır.
- 00:03Edimsel Koşullanmanın İlkesi: Sönme
- Edimsel koşullanmanın ilkelerinden bahsedilecek ve ilk olarak sönme ilkesi ele alınacak.
- Klasik koşullanmada sönme, koşullu uyarıcıya gösterilen tepkinin azalması veya zamanla ortadan kalkmasıdır.
- Edimsel koşullanmada sönme, ortamdan pekiştireç çıkartıldığında tepkinin önce artması (sönme patlaması) sonra azalmasıdır.
- 02:37Sönme Örnekleri
- Skinner'ın fare deneyinde, pedala basıldığında ödül gelmediğinde tepki önce artar, sonra azalır ve sonunda söner.
- Öğretmenin söz vermediği durumda parmak kaldırma davranışında da sönme yaşanır.
- Leyla ile Mecnun hikayesinde, Leyla'nın cevap vermemesi üzerine Mecnun'un davranışları söner ve kabuğuna çekilir.
- 06:15Sönmenin Günlük Hayatta Örnekleri
- Jetonlu telefonlarda jeton gelmediğinde sönme patlaması yaşanır ve vazgeçilir.
- Televizyon bozulduğunda tamirci çağrılana kadar sönme yaşanır.
- Asansör çağrıldığında gelmediğinde merdivenlerden inmeye geçilir, bu da sönme örneğidir.
- 08:39Kendiliğinden Geri Gelme
- Klasik koşullanmada kendiliğinden geri gelme, ortamda koşulsuz uyarıcı olmadığı halde tepkinin ortaya çıkmasıdır.
- Edimsel koşullanmada kendiliğinden geri gelme, ortamda ödül olmadığı halde tepkinin yeniden ortaya konulmasıdır.
- Leyla ile Mecnun hikayesinde, aylar sonra Mecnun'un tekrar yazması ve cevap alamaması durumunda davranış söner.
- 12:29Alışma Kavramı
- Klasik koşullanmada alışma, duyu organlarında görülen tepkinin azalmasıdır.
- Klasik koşullanmada koşulsuz uyarıcı ortamda olmadığında tepki azalır.
- Edimsel koşullanmada alışma kavramı ele alınacak ancak bu konu videoda tamamlanmamıştır.
- 14:23Ödül Alışkanlığı ve Aralıklı Tarifeler
- Ödül alışkanlığı, ödüle verilen tepkinin azalmasıdır; fare pedala bastığında yiyecek geldiğinde, zamanla pedala basmamaya başlar çünkü ödülün kendisine alışmıştır.
- Skinner'a göre sürekli ödül vermek yerine aralıklı tarifelere geçmek gerekir, çünkü sürekli ödüllendirildiğinde bir noktadan sonra ödülün anlamı kalmaz.
- İnsan doğasında da benzer bir özellik vardır; ne kadar iyilik yapılsa da, bir noktadan sonra insanlar bunu görevin gibi algılarlar ve iletişimde sıkıntılar yaşanmaya başlar.
- 20:34Alışkanlık Kazanma
- Alışkanlık kazanma, psikomotor bir davranışın otomatik hale gelmesidir ve öğrenmenin en maksimum noktasıdır.
- Bir şeyi gözümüz kapalı yapabilmek veya otomatik hale getirebilmek mükemmel bir öğrenmeyi gösterir.
- Edimsel koşullanmada psiko-motor bir davranış çok sık tekrarlandığında bir zaman sonra mükemmel hale gelir.
- 21:56Bitişiklik Kavramı
- Bitişiklik, klasik koşullanmadan farklı olarak tepki ile uyarıcı arasındaki bitişiklikten bahsedilir.
- Skinner'a göre tepkinin ardından olumlu veya olumsuz bir pekiştireç gelebilir, ancak koşullanmayı daha güçlü kılmak için aradaki zamansal mesafenin çok uzak olmaması gerekir.
- Ödül veya ceza tepkinin hemen arkasından gelmelidir, aksi takdirde koşullanma oluşmaz.