Buradasın

Dünya Tarihi Eğitim Videosu

youtube.com/watch?v=lfrBvZEw17o

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, bir öğretmen tarafından sunulan kapsamlı bir tarih dersidir. Serdar Bayrak öğretmeninin hazırladığı notlar üzerinden anlatılan ders, tarih öncesi dönemlerden başlayarak antik medeniyetlere kadar uzanan bir yapıya sahiptir.
Video, insanlığın ilk dönemlerini ve çağları kronolojik olarak ele almaktadır. İçerikte taş çağları (Paleolitik, Mezolitik, Neolitik), maden devirleri (Bakır, Tunç, Demir Çağı), Mezopotamya uygarlıkları (Sümerler, Akad, Babil), Mısır uygarlığı, Anadolu uygarlıkları (Hititler, Urartular, Frigler, İyonlar), İran uygarlıkları, Hindistan, Çin, Fenikeliler, İbraniler ve Yunan-Roma uygarlıkları detaylı olarak incelenmektedir.
Ders, her uygarlık için coğrafi konum, siyasi yapısı, ekonomik faaliyetleri, dini inançları, bilimsel ve kültürel gelişmeleri gibi temel bilgileri sunmaktadır. Özellikle önemli icatlar (yazı, harf, mumyalama, kağıt, matbaa, barut, pusula), yönetim sistemleri ve tarihsel olaylar (Kadeş Antlaşması, Büyük İskender'in seferleri) üzerinde durulmaktadır. Video, ikinci ünitenin son konularını içeren yerleşik yaşama geçiş ve ilk çağda gerçekleşen önemli göç hareketlerini ele alarak sona ermektedir.

00:20Tarih Kavramı ve Çağlar: İnsanlık tarihi, yazının icadından önceki dönemlerle çağlara giriş konusuyla başlar.
Tarih çok geniş bir zaman dilimi olduğu için incelemeyi kolaylaştırmak için tarihçiler tarafından çağlara ayrılmıştır.
Tarih yazı ile başlar; yazının icadından önceki dönemlere "tarih öncesi devirler", yazının icadından sonraki dönemlere "tarihi devirler" denir.
01:51Tarih Öncesi ve Tarihi Devirler: Tarih öncesi devirlerde araştırma, insanların alet yapmakta kullandıkları malzemenin özelliklerine ve teknolojilerine bakılarak yapılır.
Tarihi devirlerde ise dünya toplumlarını etkileyen evrensel nitelikli olaylar (kavimler göçü, Fransız İhtilali gibi) çağlara ayrımın temelini oluşturur.
Avrupalı tarihçiler daha çok Avrupa eksenli bir ayrım yapmışlardır, örneğin İstanbul'un fethi bu ayrımın önemli bir olayı olarak gösterilmemiştir.
03:02Tarih Öncesi Devirlerin Özellikleri: Tarih öncesi devirlerin başlama ve bitiş tarihleri bölgelere göre farklılık gösterir, tüm toplumlarda aynı anda yaşanmamıştır.
Tarih öncesi devirlerde devirler arasında atlama olabilir, bu durum ileri bir medeniyetten etkilenme anlamına gelir.
Tarih öncesi devirler, insanların alet yapımında kullandıkları araç-gereçlere göre ayrılır ve zamanla devirler kısalır.
04:34Tarih Öncesi Devirlerin Araştırılması: Tarih öncesi devirlerin araştırılmasında en çok yardımcı olan bilim arkeolojidir.
Tarih öncesi devirler yazının bulunmasıyla sona ermiştir.
Tarihi devirler taş çağları (Eski Taş, Orta Taş, Yeni Taş), bakır devri, tunc devri ve demir devri olarak ayrılır.
05:44Eski Taş Çağı (Paleolitik Dönem): Eski Taş Çağı, insanlığın en eski, en karanlık ve en uzun süren dönemidir.
Bu dönemde insanlar taşları alet olarak kullanıyor, tüketici olarak avcı ve toplayıcı olarak yaşıyorlardı.
İnsanlar ağaç kovukları veya mağaralarda yaşarken, toplumsal yaşantı henüz yoktu ve doğa insanlar üzerine baskındı.
07:24Orta Taş Çağı (Mezolitik Dönem): Orta Taş Çağında insanlar taşları kabaca yontarak alet yapmaya başlamışlar.
İnsanlar hala tüketici olarak avcı ve toplayıcı olarak yaşıyor, ağaç kovuklarına ve mağaralarda göçebe olarak yaşamaya devam ediyorlardı.
Bu dönemde insanlar ateşi kontrol altına almış, ısınma, aydınlanma, korunma ve pişirme gibi ihtiyaçlarını gidermeye başlamışlardır.
09:02Yeni Taş Çağı (Neolitik Dönem): Yeni Taş Çağı, insanlık tarihinin en büyük gelişmelerinden biri olan tarımın başladığı dönemdir.
Bu dönemde insanlar hayvanları evcilleştirip tarım yapmaya başlamış, üretici hayata geçtiler.
Tarım ve hayvancılığın başlaması sonucu insanlar yerleşik yaşama geçip, köy ve şehir yerleşmeleri yapmaya başlamışlardır.
10:57Toplumsal Hayat ve Neden-sonuç İlişkisi: Toplumsal hayata geçişle birlikte sorumluluklar, işbölümü, meslekler ve hukuk kuralları ortaya çıkmıştır.
Yerleşik hayata geçiş, devlet, askerlik ve yöneticilik gelişimine ön şart teşkil etmiştir.
Üretim faaliyetleri ihtiyaç fazlası ürünler ortaya çıkarmış, bu ürünlerin değiş tokuş edilmesiyle ticaret başlamıştır.
12:14Neolitik Dönemdeki Gelişmeler: Üretici hayatla birlikte özel mülkiyet ve sınıf farklılıkları doğmuş, toprağa ekip dikmek için gereken güç kölecilik olarak karşımıza çıkmıştır.
Neolitik dönemde çanak çömlek yapımı, dokumacılık başlamış ve en ilkel dinsel yapılar (menhir, dolmen ve tümülüsler) dikilmiştir.
Türkiye'de Neolitik dönemden Çatalhöyük (Konya), Diyarbakır Çayönü ve Gaziantep Sakçagözü yerleşim yerleri bulunmaktadır.
13:41Maden İşleme Dönemleri: Bakır çağı (Kalkolitik dönem) ilk işlenen madenlerin (bakır, altın, gümüş) ortaya çıkmasıyla başlamış, özellikle bakır işlenmesi kolaylığı nedeniyle en çok kullanılmıştır.
Bakır çağından Çorum Alacahöyük, Denizli Beyce Sultan, Çanakkale Kumtepe, Truva ve Samsun İkiztepe önemli yerleşim yerleridir.
Tunç çağı, bakır ve kalayın birleştirilmesiyle daha sert bir malzeme elde edilmesiyle başlamış, bu dönemde ilk şehir devletleri kurulmuştur.
15:27Demir Çağında Gelişmeler: Demirin bulunup işlenmesi insanlık tarihi için önemli bir gelişmedir, bu dönemde üretim, ticaret ve silah yapımı gelişmiştir.
Demir çağından sonra yazı ortaya çıkmış ve insanlık tarihi devirlere geçiş sağlamıştır.
Demir çağından sonra küçük şehir devletlerinin yerini büyük devletler ve imparatorluklar almaya başlamıştır.
15:54Önemli Yerleşim Yerleri: Diyarbakır Çayönü, Ergani Ovası'nda bulunan, Türkiye ve Güneydoğu Avrupa'nın ilk köy yerleşimi olarak önemlidir.
Çatalhöyük, Konya'da bulunan dünyanın ilk şehir yerleşmesidir, Çarşamba Irmağı kenarında kurulmuş ve nüfusu on binleri bulmuştur.
Çatalhöyük'te evler birbirine bitişik inşa edilmiş, sokaklar yoktur ve evlere çatıdan açılan delikten girilirdi.
17:31Göbeklitepe: Şanlıurfa'da bulunan Göbeklitepe, tarihin sıfır noktası olarak 1963'te Prof. Dr. Halit Çambel tarafından keşfedilmiştir.
1995'ten beri sürdürülen kazılar 2018'de UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesine alınmıştır.
Göbeklitepe'de 12.000 yıl öncesine ait tapınaklar bulunmuş, bu da insanlığın en eski dinsel yapısının Malta'daki 5.000 yıl öncesine ait olduğu bilgisini değiştirmiştir.
18:42Mezopotamya Uygarlıkları: Mezopotamya, Fırat ve Dicle nehirleri arasında kalan, "iki nehir arasında kalan ülke" anlamına gelen bir bölge olarak tanımlanır.
Mezopotamya, yedi düvelin 70.000 senedir sahip olmak için savaştığı, güçlü ordulara sahip olmak zorunda olduğu önemli bir toprakdır.
Mezopotamya, farklı uygarlıkların kesişme noktası olduğu için sentez bir uygarlıktır ve en önemlisi Sümerler, tarihe yazıyı kazandırmıştır.
20:27Sümerler ve Mezopotamya Medeniyeti: Mezopotamya medeniyetinin temellerini Sümerler atmıştır ve ilk şehir devletlerini kurmuşlardır.
Sümer şehir devletleri (site) ayrı ayrı kurulmuş, bir bütün devlet değil, her biri birer devletçik olarak Sümeri oluşturuyordu.
Sümer şehir devletlerinin merkezinde ziggurat (tapınak) bulunurdu, çevresinde evler ve en dışta surlar yer alırdı.
21:39Sümer Devlet Yapısı ve Ziggurat: Site şehir devletlerinin başında "en" veya "patatesi" denilen krallar bulunurdu.
Sümer kralları aynı zamanda başrahip, başyargıç ve başkomutanlık görevlerini üstlenirdi, bu da devletin teokratik olduğunu gösterir.
Zigguratlar alt katında tapınak ve depo, orta katında ibadet ve okul, en üst katında ise rasathane olarak kullanılırdı.
23:09Sümerlerin Yazılı İcatı ve Diğer İcatları: Sümerler yazıyı icat ederek tarihi devirleri başlatan uygarlıktır.
Yazı, zigguratlara getirilen malların kaydedilmesi ihtiyacından doğmuş, önceleri resim ve işaretle şeklinde iken zamanla heceye dönüşmüş ve yazı ortaya çıkmıştır.
Sümerler ay yılı esaslı takvimi, güneş saatini, ay ve güneş tutulmalarını hesaplamış, ilk kez dört işlemi hesaplamış ve daireyi 360 dereceye bölmüştür.
26:01Akadlar ve Elamlar: Akadlar Sami ırkındandır ve MÖ 2350'de Sümerleri yıkan Sargon tarafından kurulmuştur.
Akadlar tarihte bilinen ilk düzenli ve sürekli orduyu kurmuş, böylece ilk imparatorluk olarak kabul edilir.
Elamlar Sümer ülkesinin doğusunda yaşamış, en önemli şehirleri Susa'dı ve Asurlular tarafından yıkılmışlardır.
26:46Babiller: Babiller Sami ırkının Amurrular kolu tarafından kurulmuş, devletin merkezi Babil'dir.
Birinci Babil Krallığı'nın en önemli hükümdarı Hammurabi'dir, kendine ait yazılı kanunlar çıkarmıştır.
İkinci Babil Krallığı'nın en önemli hükümdarı Nabukadnezar'dır, bu krallık Persler tarafından yıkılmıştır.
27:37Hammurabi Kanunları ve Mısır Uygarlığı: Hammurabi, Sümer kanunlarından yararlanarak Mezopotamya'nın en gelişmiş ve en kapsamlı kanunlarını hazırlamıştır.
Hammurabi Kanunları kısas usulüne göre hazırlanmış, "dişe diş, göze göz" esasına dayanmıştır.
Mısır uygarlığı Nil nehri boyunca kurulmuş, kendine has özellikleriyle dikkat çeker ve çevresinin doğal setlerle (çöl) örülü olması nedeniyle başka uygarlıklardan fazla etkilenmemiştir.
29:26Mısır Uygarlığı'nın Özellikleri: Mısır uygarlığı, çöl aşaması nedeniyle diğer uygarlıklardan izole olmuş ve özgün yapısını korumuştur.
Nil nehri, Mısır'ın oluşumunda çok önemli bir rol oynamıştır; Herodot'a göre Mısır "nil'in bir armağanıdır".
Nil nehri Afrika içlerinden doğup Akdeniz'e dökülmekte, nehrin yukarı çığırları (güney) "Yukarı Mısır", aşağı çığırları (kuzey) "Aşağı Mısır" olarak adlandırılmaktadır.
30:25Mısır'ın Siyasi ve Sosyal Yapısı: Mısır'da ilk siyasi teşkilatlanma "nom" adı verilen şehir devletleri şeklinde olmuştur ve M.Ö. 3000'de Kral Menes'in birliği sağladığıyla firavunlar devri başlamıştır.
Mısır firavunlar tarafından yönetilmiş, firavunlar hem tanrı hem de kral olarak hem dini hem de devleti yönetmişlerdir.
Mısır toplumu sınıflara ayrılmış, en üstte firavunlar, rahipler, askerler ve katipler, daha aşağıda tüccar, zanaatkar, çiftçi ve köleler bulunmaktadır.
31:03Mısır'ın Önemli Gelişmeleri: Firavunlar devrinin en önemli gelişmesi, Suriye toprakları için Hititlerle yapılan Kadeş Savaşı ve tarihte bilinen ilk yazılı anlaşma olan Kadeş Antlaşmasıdır.
M.Ö. 6. yüzyılda Pers işgaline uğrayan Mısır, M.Ö. 4. yüzyılda İskender'in hakimiyetine girmiştir.
Mısırlar hiyeroglif denilen resim yazısını kullanmış ve bunu papirüs yapraklarına yazmışlardır.
32:15Mısır'ın Dini ve Bilimsel Gelişmeleri: Çok tanrılı dinlere inanan Mısırlıların tanrılarının en büyüğü güneş tanrısı olan Amon-Rather'dır.
Mısırlılar ölümden sonraki hayata inanmış, bu inançtan dolayı ölülerini mumyalamış ve bu geleneğin tıp ve eczacılığın gelişmesine sebep olmuştur.
Nil nehri'nin taşması, tarım için önemli olduğu için astronominin gelişmesine; nehri taşmasının ardından bozulan tarla sınırlarını yeniden çizme ve vergi hesaplaması ihtiyacı ise matematik ve geometrinin gelişmesine sebep olmuştur.
34:07Mısır'ın Hukuku ve Mimarisindeki Özellikleri: Mısır hukuku, firavunların tanrı kral olarak geniş yetkilere sahip olması nedeniyle gelişmemiştir.
Mısır'da firavunlar hem tanrı hem de kral olarak her konuda sınırsız yetkiye sahiptirlerdi.
Piramitler firavunların kendileri için yaptırdıkları anıt mezarlardır ve en ünlüsü Gize piramitleridir (Keops, Kefren ve Mikerinos).
35:02Anadolu Uygarlıkları: Anadolu'da Hititler, Urartular, Frigler, Lidyalılar ve İyonlar gibi beş önemli uygarlık bulunmuştur.
Anadolu göç ve ticaret yolları üzerinde, Asya ile Avrupa'yı birbirine bağlayan önemli bir noktadır.
Anadolu uygarlığı, verimli toprakları, insan yaşantısına uygun iklimi ve su kaynakları bakımından zenginliği sayesinde tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır.
36:50Anadolu Uygarlıklarının Özellikleri: Anadolu uygarlığı, Mezopotamya, Mısır, İran, Orta Asya ve Ege uygarlıklarının bir sentezidir.
Tüm ilk çağ uygarlıkları gibi Anadolu uygarlıkları da su kenarında kurulmuştur.
Hititler Kızılırmak havzasında, Frigler Sakarya Irmağı havzasında, Lidyalılar Gediz ve Küçük Menderes bölgesinde, İyonlar Ege Denizi'nde, Urartular Van Gölü çevresinde yerleşmişlerdir.
38:13Hattiler ve Hititler: Hattiler, Hititlerin atası olarak görülen, M.Ö. 2500-1700 yılları arasında Anadolu'da kurulan bir uygarlıktır.
Hattilerin kültürüne ait en önemli eserler Çorum yakınlarındaki Alacahöyük'te bulunmaktadır.
Hititler, M.Ö. 1700-700 yılları arasında bin yıllık bir devlet kurmuş, başkentleri Hattuşaş şehridir ve Kızılırmak çevresinde kurulmuştur.
40:00Hititlerin Siyasi Yapısı: Başkent varsa siyasi birlik var demektir; Hititlerde birlik vardır.
Hititler Kafkaslardan Anadolu'ya gelmiş, Kızılırmak kıyısında Kapadokya bölgesinde yaşamışlardır.
Hititler MÖ 1700 yıllarında devlet haline gelmiş, devletlerin başkenti Hattuşaş'tır (bugün Çorum yakınlarındadır).
41:20Hititlerin Önemli Gelişmeleri: Hitit siyasi tarihinin en önemli gelişmesi Mısırlılarla yapılan Kadeş Savaşı ve sonrasında imzalanan Kadeş Antlaşmasıdır.
Tarihteki ilk yazılı anlaşma MÖ 1280 yılında yapılan Kadeş Antlaşmasıdır.
MÖ 7. yüzyılda Ege göçleri sonucu Hititler yıkılmış ve şehir devletleri ortaya çıkmıştır.
42:52Hititlerin Yönetim Yapısı: Hititler başlangıçta feodal beyliklerden oluşmuş, daha sonra merkezi krallık güçlenmiştir.
Hitit devletinde federatif yönetimi görülen bir dönem ardından merkeziyetçi yönetim birisi bir uç, birisi bir uç olmuştur.
Hititlerde kral aynı zamanda başkomutan, başyargıç ve baş rahiptir, bu da devletin teokratik ve hukukun bağımsız olmadığını gösterir.
44:28Hitit Toplum Yapısı: Hitit toplumu sınıflara ayrılmıştır: kral ve ailesi, asiller, rahipler, askerler, memurlar ve köleler.
Hitit toplumu sınıflara bölünmesine rağmen katı bir sınıfsal yapı değildir, sınıflar arasında geçiş ve ilişki vardır.
Köle biri hür biri ile evlenebilir ve bedelini ödeyen bir köle hür bir insan olabilir.
45:23Hitit Hukuku ve Dini: Hitit hukuku Mezopotamya hukukundan etkilenmesine rağmen daha insancıldır, cezalar daha hafiftir ve ölüm cezası nadiren uygulanmıştır.
Hititler çok tanrılıdır (politeisttir), bin tanrı ili denilmiştir.
Hititler Orta Asya'dan getirdikleri kendi tanrılarına inandıkları gibi, karşılaştıkları tüm kavimlerin tanrılarına da saygı duymuşlardır.
46:24Hititlerin Kültür ve Sanatı: Hititler Asur çivi yazısını ve kendi hiyeroglif yazılarını kullanmışlardır.
Hititlerden kalan en önemli eser Anallardır, tanrılarına hesap vermek amacıyla yazılan yıllıklardır.
Hitit sanatı Mezopotamya sanatının etkisinde kalmıştır, heykelcilik ve kabartmacılık gelişen başlıca dallardandır.
47:12İyonlar: İyonlar günümüz İzmir çevresinde (Efes, Milet ve Foça bölgesinde) kurulmuşlardır.
Mora Yarımadası'ndan (Yunanistan'dan) yaşayan Akalar Doğuların istilasına maruz kalınca Batı Anadolu'ya gelerek şehir devletlerini kurmuşlardır.
İyon şehir devletleri kara ticareti yapma olanakları kesildiği için deniz ticaretini (koloniciliği) kullanmışlardır.
48:55İyonların Önemi: İyonlar ilk çağın en önemli kültür ve bilim merkezlerini kurmuşlardır.
İyonlar Asya ve Avrupa'nın kesme noktasında olması sayesinde her iki kültürde tanıyarak kendilerinde barındırması bilimin ve kültürün gelişmesinin en önemli sebebidir.
İyonlar serbest düşünce, özgür düşünce ortamı da bilimin gelişmesini sağlamıştır.
49:39İyonlar Uygarlığı: İyonlar gelişmiş kültür ve bilim sayesinde Tales, Pisagor, Hipokrat gibi bilim insanları yetiştirmiştir.
Mimari, heykel başta olmak üzere pek çok sanat dalı gelişmiştir ve oligarşi, demokrasi gibi daha gelişmiş yönetim şekillerinin ilk örnekleri burada görülmüştür.
İyonların dini Yunan dini ile aynıdır; tanrıları insan gibi düşünmüşler ve ölümsüz olduklarına inanmışlardır.
50:30Urartular Uygarlığı: Urartular Doğu Anadolu'da Asya kökenli Hurriler tarafından kurulmuş, başkenti Van'da bulunan Tuşba şehridir.
Savaşçı bir toplum olan Urartular madenleri işlemiş, özellikle kaya oymacılığına ustalaşmışlardır.
Urartuların başlıca geçim kaynağı hayvancılıktır ve ölülerini oda şeklinde mezarlıklara görmüşlerdir.
52:10Frigler Uygarlığı: Frigler İç Anadolu bölgesinde, özellikle Sakarya nehri çevresinde kurulmuş, başkenti Gordion'dur.
Friglerin en parlak zamanı Kral Midas zamanında yaşamış, tarım ve hayvancılık ülkesi medeniyetidir.
Frigler tarımı korumak için öküz öldürenin, saban kıranın cezası ölümden geçecek kadar sert kanunlar koymuşlardır.
54:20Lidyalılar Uygarlığı: Lidyalılar MÖ 1200'lere gelmiş, Gediz ve Küçük Menderes vadileri arasında sulak bir bölgede kurulmuşlardır.
Lidyalılar dünyadaki parayı kullanan ilk uygarlık olarak karşımıza çıkıyor ve ticareti geliştirmek için Sard'dan Mezopotamya'ya kadar uzanan kral yolunu yapmışlardır.
Lidyalılar para bol olduğu için ücretli askerlik sistemine dayanan bir ordu sistemi kurmuşlardır, ancak askerlerin vatan sevgisinden yoksun olması devletin kısa sürede yıkılmasına sebep olmuştur.
57:02İran Uygarlığı: İran uygarlığı Medler ve Persler tarafından oluşturulan karma bir uygarlıktır.
Perslerde mutlakiyete dayalı merkezi yönetim vardır, ülke satraplık denilen eyaletlere ayrılmış ve düzenli işleyen ilk posta teşkilatı kurulmuştur.
Persler Zerdüştlük inanç kültürü benimsemiş, çivi yazısını kullanmış ve Mezopotamya, Mısır, Anadolu ve Yunan sanatlarının etkisinde karma bir sanat oluşturmuşlardır.
58:58Hindistan Uygarlığı: Hindistan'daki ilk uygarlık MÖ 4000'li yıllarda İndus Nehri çevresinde ortaya çıkmış, ancak siyasi birlik kurulamamış, küçük prensliklerle yönetilmiştir.
Hindistan'da Hinduizm, Brahmanizm, Taoizm, Konfüçyüslük, Maniheizm gibi çeşitli dinler bulunurken, doğal kaynaklarıyla zengin olması nedeniyle tarih boyunca pek çok istilaya uğramıştır.
Kast sistemi, Hindistan'da en önemli olaydır; bu sistemin sonradan gelen Ari'ler tarafından yerli halkı idare etmek için Hinduizmin içine yerleştirildiği, sınıflar arasında geçiş ve ilişki olmadığı, bu da Hintlilerin birleşik bir toplum olamamasına ve istilalara açık hale gelmesine neden olmuştur.
1:00:52Çin Uygarlığı: Çin uygarlığı dünyanın en eski ve en gelişmiş uygarlıklarından biridir; Çin kültürünün yanında Türk, Moğol ve Tibet kültürleri de etkili olmuştur.
Çin uygarlığının temelini Konfüçyüslük öğretisi oluşturur, ekonomi tarım ve ticarete dayanır; İpekyolu Çin'den Avrupa'ya kadar uzanan dünyanın en büyük kara ticaret yoludur.
Çinliler dünyaya kağıt, matbaa, barut ve pusula gibi önemli buluşları vermişlerdir; bu buluşlar ateşli silahlar, coğrafi keşifler ve Rönesans gibi gelişmelere sebep olmuştur.
1:02:34Doğu Akdeniz Uygarlıkları: Doğu Akdeniz'de yaşamış iki uygarlık vardır: Fenikeliler ve İbraziler.
Fenikeliler Sami ırkındandır, Lübnan Dağları ile Doğu Akdeniz kıyısı arasındaki bölgede yaşamış, deniz ticareti ile uğraşmış ve Kartaca gibi koloniler kurmuşlardır.
Fenikelilerin en önemli katkısı harf yazısını bularak Fenike alfabesini oluşturmasıdır; bu alfabenin bugünkü alfabenin temelini oluşturması ve Latin alfabesinin oluşturulmasında önemli rol oynaması önemlidir.
1:04:35İbraziler: İbraziler eski çağda Suriye ve Mezopotamya arasında göçebe olarak yaşamış, daha sonra Filistin'e yerleşmişlerdir.
MÖ 1400'da bir krallık kurdular; Hz. Davud Kudüs'i kurarak başkent yaptı, oğlu Hz. Süleyman zamanında krallık güçlendi ve zenginleşti.
İbrazilerin en önemli özelliği ilk çağda medeniyetler arasında tek tanrılı dine inanan tek kavim olmalarıdır; Yahudilik (Musevilik) dine inanmışlardır ve bu dinin sadece kendilerine geldiğine inanarak yaymaya çalışmamışlardır.
1:06:23Ege ve Yunan Uygarlıkları: Ege ve Yunan uygarlıkları Ege Denizi'ndeki adalar, Yunanistan, Makedonya, Trakya ve Batı Güneybatı Anadolu'da yaşayan toplulukların meydana getirdiği Girit, Miken ve Yunan uygarlıklarıdır.
Girit uygarlığı Ege ile Akdeniz arasında olması nedeniyle çevre kültürlerle sürekli ilişkili olmuştur.
Yunanlılar şehir devleti (polis) adı verilen Atina, İsparta, Korint, Larissa ve Megara gibi şehirler kurmuş, tarıma elverişli arazinin az olması nedeniyle deniz ticareti ve kolonicilik ile uğraşmışlardır.
Yunan medeniyeti ilk çağın en önemli kültür ve bilim merkezlerinden biridir; ekonomik refahın yükselmesi, serbest düşünce ortamı sayesinde tarih, tıp, aritmetik, geometri, astronomi ve felsefe gibi alanlarda öne çıkmış, Sokrat, Platon, Aristo gibi düşünürler bu medeniyette yetişmiştir.
1:09:12Yunan Medeniyeti: Yunan medeniyeti demokrasiyi beşiği olmuş ve İskender, Helenizm, Roma ve modern Avrupa kültürlerinin temelini oluşturmuştur.
Yunan toplumunda üç sınıfa ayrılmıştır: siyasi haklara sahip yurttaşlar, toprağa bağlı köylüler ve köleler.
Sınıflar arasındaki mücadeleler Dragon, Solon ve Kristanes kanunları ile çözülmüş ve Kristanes döneminde demokrasi ortaya çıkmıştır.
1:10:29Yunan Dini ve Kültür: Yunanlar çok tanrılı bir din yaşamış, Zeus, Poseidon, Hera gibi tanrıları insan şeklinde ve ölümsüz olarak düşünmüşlerdir.
Olimpiyatlar, en büyük tanrı Zeus'u onurlandırmak için dört yılda bir düzenlenen yarışmalardır ve günümüzdeki Olimpiyat oyunlarının temelini oluşturur.
Zeus heykeli, 12 metre yüksekliğinde ve dünyanın yedi harikası arasında sayılan bir eserdir, ancak 462 yılında İstanbul'daki büyük yangında yok olmuştur.
1:12:21Büyük İskender ve Helenizm: Büyük İskender, babası Philip'in kurduğu Helen Birliği'nin başına geçerek Persleri yenerek geniş bir imparatorluk kurmuştur.
İskender, Asya seferi sırasında birçok şehir kurmuş, kütüphaneler açmış ve Doğu ve Batı kültürünü sentezleyerek Helenistik kültürünü ortaya çıkarmıştır.
İskender'in ölümünden sonra imparatorluk üç bölüme ayrılmış, Bergama Krallığı ise parşömen kağıdı, büyük kütüphanesi ve Asklepos sağlık merkezi gibi önemli katkılar sunmuştur.
1:14:45Roma Uygarlığı: Roma, İtalya Yarımadası'nda kurulan büyük bir uygarlıktır ve sırasıyla krallık, cumhuriyet ve imparatorluk dönemlerini yaşamıştır.
Roma'da patrici (soylular) ve plebe (halk) arasında yaşanan sınıf çatışması sonucunda On İki Levha Kanunları hazırlanmış ve modern Avrupa hukukunun temeli atılmıştır.
Roma İmparatorluğu, kavimler göçüyle 395'te ikiye ayrılmış, Doğu Roma İmparatorluğu ise 1453'te İstanbul'un fethiyle yıkılmıştır.
1:16:18Roma'nın Anadolu'daki Eserleri: Romalılar Anadolu'yu devlet merkezine uzak olduğu için nispeten sönük bırakmışlardır.
Antalya'daki Aspendos Tiyatrosu ve Sultanahmet Meydanı'ndaki dikilitaşlar Roma döneminde yapılmıştır.
Bizans İmparatorluğu döneminde İstanbul, 18. yüzyıla kadar Osmanlı döneminde de dünyanın en büyük metropolleri arasındaydı.
1:17:05İnsan ve Çevre İlişkisi: Toplumların hayat tarzları, sanat anlayışları ve kültürleri coğrafyasına göre farklılaşmıştır.
Buzul çağında insanlar avcılık ve toplayıcılıkla geçinirken, iklim yumuşadı ve buzlar eridiğinde üretici yaşam için gerekli koşullar oluşmuştur.
İlk büyük yerleşim yerleri genellikle iklimin sıcak olduğu, ekvatora yakın alanlarda ve su kaynaklarının bol olduğu yerlerde ortaya çıkmıştır.
1:19:52Bereketli Hilal: Bereketli hilal, genellikle medeniyetlerin kurulduğu bölge olarak tanımlanır ve Anadolu'nun güneydoğusunda, kırmızı ile gösterilen bölgede yer alır.
Bu bölge, Mezopotamya, Suriye ve Doğu Akdeniz'i içine alan bir yay şeklindeki toprakları kapsar ve ilk yerleşim yerlerinin başladığı, uygarlıkların olduğu alanlardır.
Bereketli hilalde en önemli su kaynakları Fırat, Dicle ve Nil nehirdir ve tarihin en önemli uygarlıkları (Sümerler, Babiller, Asurlar, Elamlar) bu bölgelerde kurulmuştur.
1:20:44İlk Çağda Göçler: Tarihin boyunca insanlar, iklim değişiklikleri, savaşlar veya çeşitli sebeplerden dolayı göç etmek zorunda kalmışlardır.
Ege göçleri, MÖ 13. yüzyıl sonrasında başlamış, Doğu Avrupa'da yaşayan kavimlerin kıtlık nedeniyle göç etmesiyle başlamıştır.
Bu göçler sonucunda Anadolu ve Doğu Akdeniz kıyılarında yerleşmeler tahrip olmuştur, Hitit Devleti yıkılmış ve yerine kültür bakımından daha geri kavimlerin kurduğu küçük devletler ortaya çıkmıştır.
1:21:46İlk Çağda Yahudi Sürgünleri: İsrailoğulları, Mısır'da yaşadıkları sırada Firavun'un baskısına uğrayarak Hz. Musa liderliğinde Filistin topraklarına gelmiş ve burada İsrail Krallığı kurmuşlardır.
İsrail Krallığı Hz. Süleyman'dan sonra İsrail ve Yahuda devletlerine ayrılmış, İsrail devleti Asurlular tarafından yıkılmış ve halkı İran ve Irak içlerine sürgün edilmiştir.
Yahudiler Roma idaresi altında rahat yaşasalar da çıkardıkları isyanlar sonucu imparatorluğun uzak köşesine bir kez daha sürgün edilmiş ve Filistin'e geri dönmeleri yasaklanmıştır.
1:22:40İlk Hıristiyanların Roma Baskısından Kaçmaları: İlk çağda dini inançları nedeniyle baskıya uğrayan bir diğer topluluk hristiyanlardır; Hz. İsa Kudüs'te doğmuş ve bu dini yaymaya başlamıştır.
Hristiyanlık ilk zamanlarda köleler ve fakirler arasında yayılmış, sayıları arttıkça Roma'nın baskısı da artmıştır.
Baskılardan kaçan hristiyanlar kentlerden kaçarak başta Kapadokya olmak üzere Anadolu'nun kırsal kesimlerindeki mağaralara sığınmış, bugün Nevşehir bölgesinde yer alan Derinkuyu ve Kaymaklı yeraltı şehirleri gibi yerlerde saklanmışlardır.

Dünya Tarihi Eğitim Videosu

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir