Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Türk Kaşgarlı Mahmut'un yazdığı Divan-ı Lügat-it Türk kitabının tanıtımını yapan bilgilendirici bir içeriktir.
- Video, kitabın yazılma nedeni, yapısı ve içeriği hakkında detaylı bilgiler sunmaktadır. Divan-ı Lügat-it Türk'ün, Türk dilinin öneminin arttığı dönemde türklüğün üstünlüğünü vurgulamak ve Araplara Türkçe öğretmek amacıyla yazılmış ilk Türkçe sözlük ve ansiklopedisi olduğu anlatılmaktadır. Kitabın iki ana bölümünden (Türk ve Sözlük) bahsedilirken, Türk bölümünde ilk Türk haritasının yer aldığı ve sözlük bölümünde 7500'den fazla kelimenin Arapça açıklamalarla yer aldığı belirtilmektedir. Ayrıca, kitabın yazım tarihi ve mevcut nüshasının İstanbul Millet Kütüphanesi'nde bulunduğu bilgisi de paylaşılmaktadır.
- 00:03Divanu Lügat-it Türk'ün Genel Özellikleri
- Divanu Lügat-it Türk, Türk Kaşgarlı Mahmut tarafından Büyük Selçuklu Sultanı Alparslan'ın Malazgirt zaferinden sonra, İslam dünyasında Türk dilinin öneminin arttığı dönemde yazılmıştır.
- Eser, Türklüğün üstünlüğünü vurgulamak, Araplara Türkçe öğretmek ve Türkçenin Arapça kadar zengin olduğunu göstermek amacıyla hazırlanmıştır.
- Kaşgarlı Mahmut, kitabın giriş kısmında Allah ve Hz. Muhammed'e övgüden sonra, Türklerin tanrı tarafından seçildiğini ve onlara egemenlik verildiğini belirtmiştir.
- 01:02Eserin Yapısı ve İçeriği
- Türklerin ilk sözlüğü ve ansiklopedisi olarak kabul edilen eserde Karahanlı Türkçe ile yazılmış yedibinbeşyüz'den fazla kelime bulunmaktadır.
- Eser iki ana bölümden oluşmaktadır: Türk ve Sözlük.
- İlk bölümde türklüğe dair önemli bilgiler yer alırken, Türk topluluklarının yaşadığı bölgeleri gösteren ilk Türk haritası dikkat çekicidir.
- 01:44Sözlük Bölümünün Özellikleri
- Sözlük bölümü, adlar ve fiiller olarak ikiye ayrılmış olup, sözcükler sayısına ve harflerin niteliğine göre sıralanmıştır.
- Türkçe sözcüklerin açıklaması Arapça olarak yapılmış, örnek cümleler Türkçe verilmiş, anlamları yine Arapça yazılmıştır.
- Her madde açıklamasının yanı sıra rivayet, destansı bilgiler, efsanevi bilgiler ve dini bilgilerle desteklenmiş, bu da eserin ansiklopedi niteliğinde olduğunu göstermektedir.
- 02:28Eserin Nüshası ve Tamamlanma Tarihi
- Divanu Lügat-it Türk'ün elimizdeki tek nüshası İstanbul Millet Kütüphanesi'nde, Muhammed bin Ebubekir İbn Bil Feth tarafından el yazısıyla yazılmıştır.
- Eserin yazımı 25 Ocak 1072 günü başlamış, 10 Şubat 1074 günü tamamlanmıştır.
- Kaşgarlı Mahmut, kitabı "kitap 464 yılının ct el-ula ayının ilk günü yazılmaya başlanıp dört defa düzeltildikten sonra 466 yılının cumat el-ahiri ayının onuncu günü bitirilmiştir" şeklinde tamamlamıştır.