Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin öğrencisi Koray ile birlikte Divan edebiyatı nazım türlerini anlattığı eğitim içeriğidir. Öğretmen, öğrencilere sorular sorarak interaktif bir şekilde dersi ilerletmektedir.
- Video, Divan edebiyatındaki çeşitli nazım türlerini kapsamlı şekilde ele almaktadır. Beyit, bent, dörtlük gibi temel kavramlardan başlayarak, rubai, tuyu, burabba, şarkı, terbiye, musammat gibi dörtlük şeklindeki nazım türleri, kaside, müstezat, kıta, mesnevi, terkib bend ve tercih bend gibi şiir türleri detaylı olarak açıklanmaktadır.
- Her nazım şekli için kafiye örgüsü, dil özellikleri ve kullanım alanları örneklerle desteklenerek anlatılmaktadır. Ayrıca, gazel türünün çeşitleri (yek ahenk gazel, yek avaz gazel, musammat gazel), kasidenin bölümleri (nesip, teşbih, methiye, fahriye, tegazzül, dua) ve önemli şairler (Nefi, Nedim, Fuzuli, Baki, Mevlana, Şeyhi Nabi, Şeyh Galip) hakkında bilgiler verilmektedir.
- Divan Edebiyatı ve Şairlik Nazırları
- Divan edebiyatında nazım konusu detaylı olarak ele alınacak ve öğrencilerin PDF'leri alıp çalışması öneriliyor.
- Divan edebiyatında beyit, bent ve dörtlük kavramları farklı kaynaklarda farklı şekilde tanımlanabilir, ancak genelde beyitler iki mısradan, bentler ise üç veya daha fazla satırdan oluşur.
- Kıta, iki beyitten oluşan (dört mısradan) ve mesnevi şeklinde yazılan bir şiirdir.
- 02:04Şairlik Nazırları ve Şairlik Türleri
- Dörtlük şeklinde olan şiir türleri arasında rubai, tuyu, burabba, şarkı ve terbiye bulunmaktadır.
- Terbiye, nazirecilik geleneğine göre bir gazel üzerine bir beyit eklenerek oluşan, iki mahlas içeren saygılı bir şiir türüdür.
- Musammatlar (veya muhammedler), beş satır ve üstü olan şiir türleridir.
- 03:31Şiirin Yapısı ve Kafiye Örgüsü
- Şiirlerde kafiye örgüsü önemlidir ve matla (ilk beyit) ve matla (son beyit) gibi isimlere sahiptir.
- Şairin mahlasının geçtiği beyitte "matabait" olarak adlandırılır.
- "aa" şeklinde kafiye örgüsü olan şiirlere matla beyti, taç beyti veya matabait denir.
- 05:46Gazel Türü
- Gazel, Divan edebiyatının en önemli şiir türüdür ve beş ila onbeş beyitten oluşan lirik şiirlerdir.
- Gazelde ilk beyitte matla, son beyitte matla bulunur ve en güzel beyitte beytü'l-gazel denir.
- Gazelde her beyitte farklı bir konu işlenir, ancak konu birliği olanlara yek ahenk gazel, aynı yükseklikte olanlara yek avaz gazel denir.
- 08:11Gazel Türleri ve Şairleri
- Dize ortalarında iç uyaklı olan ve dörtlük şeklinde oluşan gazellere musammat gazel denir.
- Hikmetli sözler ve öğütler içeren gazellere hekimi gazel denir.
- Gazel şairleri arasında Fuzuli, Baki, Nedim ve Nabi gibi ünlü isimler bulunmaktadır.
- 09:33Kaside Türü
- Kaside, beyit sayısı otuz üç ila doksan dokuz arasında değişen bir şiir türüdür.
- Gazel ile kaside arasında benzerlikler vardır, ancak beyit sayısı gibi bazı farklılıklar da bulunmaktadır.
- 10:08Kaside Şairliği
- Divan edebiyatının en önemli şiiri gazel olduğundan, kaside de gazel kafiye örgüsünü (a b c d a) kullanır.
- Kasidenin ilk beytinin "matla", son beytinin ise "taç beyit" olarak adlandırıldığı ve taç beyitte şairin adı veya mahlasının geçtiği belirtilir.
- Kaside, övgü ve yergi şiiridir ve Nefi, Nedim, Fuzuli ve Baki gibi şairler kaside türünde öncüdür.
- 11:52Kasidenin Bölümleri
- Kasidenin bölümleri şunlardır: nesip, teşbih, grizgah, methiye (diğer kişiyi öven bölüm), fahriye (şairin kendini öven bölüm) ve dua (şairin yazdığı şiir ve övdiği kişi için dua eden bölüm).
- Kaside içinde şair bazen bir gazel de ekleyebilir ve bu bölümü "tegazzül" olarak adlandırır.
- Bazı kaside bölümleri her kasidede bulunmayabilir.
- 14:00Müstezat Şairliği
- Müstezat, gazelden bozarak yeni bir şiir oluşturmak anlamına gelir ve gazel beyitlerinin altında ziyade (ekleme) mısralar eklenir.
- Müstezat, uzun-kısa, uzun-kısa şeklinde olup, gazelden bozma bir şiir türüdür.
- Ziyade, uzun mısraların eklenen kısa mısralarına verilen isimdir.
- 15:22Kıta Şairliği
- Kıta, iki beyitten oluşan bir şiir türüdür ve kafiye düzeni x a x a şeklindedir.
- Kıta, hikmet, nükte veya yergi içerebilir ve genellikle ebced hesabına göre tarih düşürmek için yazılır.
- Kıtada matla ve matabeti yoktur, mahas bulunmaz ve genellikle kimin yazdığı bilinmez.
- 16:35Mesnevi Şairliği
- Divan edebiyatının en uzun şekli mesnevidir ve kafiye düzeni aa bb cc xxxx şeklinde olup, beyin sayısı sınırsızdır.
- Mevlana'nın Mesnevi'si 26.000 beyitten oluşur ve altı ciltlik bir eserdir.
- Mesneviler fabllardan, hikayelerden, tasavvuf konularından, ahlak, öyküler, savaşlar, kahramanlık, şehir güzellikleri ve mizah konularından bahseder.
- 19:27Mesnevi Türü ve Önemli Mesneviler
- Mesneviler, romanlarda olduğu gibi giriş, gelişme ve sonuç bölümlerine sahiptir.
- Mesnevilerin kendi aralarında önsöz, tevhid, münacat, nat, miraciye ve son söz gibi bölümleri vardır.
- Mevlana, Fuzuli, Hamse (beş mesnevi yazan) Şeyhi Nabi, Şeyh Galip gibi şairler mesnevi ile ünlenmişlerdir.
- 20:28Türk Edebiyatındaki Önemli Mesneviler
- Türk edebiyatında ilk hamse şairi Ali Şir Nevai'dir.
- Türk edebiyatının ilk mesnevi örneği Kutad Kulik'tir ve Yusuf Azizi Hacı tarafından yazılmıştır.
- Önemli mesneviler arasında İskendername, Sünnet-i Necat, Leyla ile Mecnun, Hayriye ve Harname bulunmaktadır.
- 21:13Dörtlük Şeklinde Yazılan Şiirler
- Divan edebiyatında dörtlük şeklinde yazılan şiirler arasında en önemli olanı rubai'dir.
- Rubai, İran edebiyatından gelen, kafiye örgüsü aa x a olan, kendine has yirmidört kalıbı olan ve felsefi konular işleyen bir nazım şeklidir.
- Türk edebiyatında Mevlana, Nabi gibi şairler rubai yazmıştır, ayrıca Azmizade Halet rubailerden para kazanmış ve meslek olarak kullanmıştır.
- 22:45Kuracık Şekli
- Kuracık, Türklerin divan edebiyatına kazandırdığı bir nazım şeklidir.
- Kuracık'ın kafiye örgüsü a a a'dır ve dili rubai'ye göre daha hafiftir.
- Kuracık, aruz kalıbının sadece bir kalıbıyla yazılmış olup, rubai'den farklı olarak tek bir kalıbıyla yazılır.
- 23:49Şarkı Türü
- Şarkı, Türklerin divan edebiyatına kazandırdığı bir türdür ve halk edebiyatındaki türküyle karıştırılmamalıdır.
- Şarkının kafiye örgüsü a b a b c d d d'dir ve en önemli özelliği nakaratıdır.
- Şarkılar genellikle aşk, sevgi, eğlence, kadın ve şarap konularında yazılmıştır ve Nedim ile Yahya Kemal şarkıyla ünlüdür.
- 25:19Diğer Dörtlük Şekilleri
- Dörtlük şeklinde yazılanların ortak ismi musammat'tır.
- Murabba, dörtlükten yazılıp nakaratı olmayan bir türdür ve Nedim, Fuzuli ve Namık Kemal tarafından kullanılmıştır.
- Terbiye, iki beyitten oluşan gazelde bir beyit daha eklenerek dört beyitten oluşan bir şiirdir.
- 26:12Müsenned Türü
- Müsenned, beş mısra ve üstü olan şiirlerin ortak ismidir.
- Müsenned'in farklı isimleri arasında müseddes (altı mısradan), müsebba (yedili), müsemmen (sekizli) ve müsebba (dokuzlu) bulunmaktadır.
- Terkib bend ve terci bend, gazelleri bir araya getirerek yazılan iki farklı şiir türüdür.
- 27:34Terkib Bend ve Terci Bend
- Terkib bend, beş-on tane gazeli vasıta beytiyle bağlayan bir şiir türüdür.
- Kanuni'nin mersiyesi terkib bend şeklinde yazılmıştır.
- Terci bend, terkib bend'den farklı olarak aradaki vasıta beyti tekrar eden nakaratlı bir şiir türüdür.
- 29:45Divan Edebiyatı Nazım Türleri
- Divan edebiyatında nazım şekilleri ve türleri konusu ele alınıyor.
- Nazım türleri, şiirin konusuna göre isimlendirilen kasidenin çeşitleridir.
- Kaside, 1300-1909 arasında yazılan övgü ve yergi şiirleridir.
- 30:48Divan Edebiyatı Şair Türleri
- Tevhid, Allah'ın birliğini ve varlığını anlatan şiirlere verilen isimdir.
- Münacaat, Allah'a yalvarma ve yakarma şiirleridir.
- Mersiye, ölenlerin arkasından söylenen şiirlerdir.
- 31:22Diğer Nazım Türleri
- Methiye, bir kişiyi övmek için yazılan kasidelerdir.
- Hicviye, eleştiri şiirleridir.
- Fahriye, kasidelerde kendini öven şairlere verilen isimdir.
- 32:16Özel Nazım Türleri
- Clusiye, yeniçerilere verilen bahşiş üzerine yazılmış şiirlere verilen isimdir.
- Suriye, sünnet üzerine yazılan şiirlere verilen isimdir.
- Divan edebiyatında ayrıca safiye, şitaiye, idiyye, rahşiye ve bahariye gibi nazım türleri de vardır.