Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin öğrencilere Divan Edebiyatı'ndaki nazım şekillerini anlattığı bir eğitim dersidir.
- Videoda nazım birimi dörtlük olan Divan Edebiyatı nazım şekilleri detaylı olarak incelenmektedir. Öncelikle rubai, ardından tuyu, şarkı ve murabba türleri ele alınmaktadır. Her bir nazım şeklinin özellikleri, kafiye düzeni, aruz kalıpları ve önemli örnekleri (Mevlana, Yahya Kemal Beyatlı, Kadı Burhanettin, Ali Şir Nevai, Nedim gibi şairler) açıklanmaktadır. Ayrıca, rubai ve tuyu ile mani arasındaki benzerlikler ve farklılıklar karşılaştırılmakta, konuyla ilgili örnek sorular çözülmektedir.
- Divan Edebiyatı Nazım Şekilleri
- Divan edebiyatı nazım şekillerinde nazım birimi beyit olan gazel, kaside, mesnevi ve kıta gibi şekiller bulunmaktadır.
- Bu derste nazım birimi dörtlük olan, şiir birimi dörtlükler halinde yazılan divan edebiyatı nazım şekilleri incelenecektir.
- Dörtlük nazım şekilleri arasında rubai, toyu, şarkı ve murabba bulunmaktadır.
- 00:53Rubai
- Rubai'nin içeriğinde yaşamın anlamı, yaşam felsefesi, ölüm, dünyanın nimetlerinden yararlanma ve şarap gibi konular işlenir.
- Rubai İran edebiyatı kaynaklıdır ve Farsça'da sıkça kullanılır, Türk edebiyatında ise Mevlana'nın felsefi rubaileri sayesinde yaygınlaşmıştır.
- Cumhuriyet döneminin en büyük rubai ustası Yahya Kemal Beyatlı'dır.
- 02:58Rubai'nin Şekilsel Özellikleri
- Rubai tek dörtlükten oluşur ve uyak düzeni aaxa biçimindedir.
- Rubai'nin kendine özgü yirmidört aruz kalıbı vardır.
- Kafiyeleniş biçimi bakımından rubai, halk edebiyatındaki anonim maninin karşılığı olarak gösterilebilir, ancak halk edebiyatında hece ölçüsü kullanılırken divan edebiyatında aruz ölçüsü kullanılmıştır.
- 03:36Rubai Örnekleri
- Yahya Kemal Beyatlı'nın "Her rint bu bezmin nedir encamı bilir" rubai'si, kafiyeleniş biçimi bakımından aa-xa şeklinde kafiyelendirilmiştir.
- Mevlana'nın "Aşk özge ateştir, ısınır onda ayaz yandıkça o taşlar yumuşar, sert kalamaz" rubai'si, sade ve yalın Türkçe ile yazılmıştır.
- Rubai'nin özellikleri: dört dizeden oluşması, aruz ölçüsünün kendine özgü kalıplarıyla yazılması, az sözlü ve önemli bir şey söylenerek sağlanan anlam yoğunluğu, genellikle felsefe ile ilgili düşünsel temaların işlenmesi.
- 08:33Tuyu
- Tuyu, Türklerin divan edebiyatına kazandırdığı iki nazım şeklinden biridir (diğeri şarkıdır).
- Tuyu genellikle aşk, aşk yüzünden çekilen acılar ve şarap gibi konuların dile getirildiği şiirlerdir ve halk edebiyatındaki mani türüne benzer tarzda yazılmıştır.
- Tuyu tek dörtlükten oluşur, uyak düzeni aa-xa biçiminde, konu sınırlaması yoktur ve aruzun yalnızca failatun, failatun, failun kalıbıyla yazılır.
- 10:30Şarkı
- Şarkı, bestelenmeye uygun aruz kalıplarıyla yazılan, aşk, sevgi, ayrılık, içki, eğlence gibi konuların dile getirildiği şiirlerdir.
- Divan edebiyatında şarkı türünün ilk örnekleri adı pek de duyulmayan Naili Kadim tarafından ortaya konmuştur.
- Şarkının dörtlük sayısı üç-beş arasında değişir, bir dörtlükte ikinci ve dördüncü dizeler, sonraki dörtlüklerde dördüncü dizeler aynen tekrarlanır (nakarat) ve kafiye örgüsü a b, a b şeklinde, sonrasında ccc b d d d b şeklinde devam eder.