Buradasın

Din ve Felsefe Tartışması: Diamond Tema ile Fikret Çetin

youtube.com/watch?v=0kxxff7ox04

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

"Yeraltı" adlı programda Diamond Tema (Arnavut göçmen, agnostik) ile Fikret Çetin (İslami ilimler hakkında okuyan, araştıran, kendi halinde bir vatandaş) arasında gerçekleşen yaklaşık iki saatlik bir felsefi tartışma.
Programın ana konusu, Diamond Tema'nın "Agnostisizm ve İlahi Tragedya" adlı kitabındaki mantık hataları veya yanlışlar üzerine bir değerlendirme yapmak. Tartışma, agnostisizmin temel prensipleri, Tanrı'nın bilinemezliği, varlık-yokluk kavramları, kanıtlama döngüsü ve mantıksal argümanlar gibi konuları ele almaktadır. Program boyunca Aristoteles, Gazali, Sextus Empiricus gibi felsefe tarihindeki önemli düşünürlerin görüşleri de tartışılmaktadır.
Tartışmada agnostisizmin epistemolojik bir tavır olduğu, bilinemezlik kavramını ele aldığı ve her konuda agnostik olmak zorunda olmadığı vurgulanırken, diğer taraf Tanrı'nın varlığı konusunda daha açık bir iddia yapmaktadır. Video, Empricus'un kuşku argümanlarını incelemeye karar vererek sona ermektedir.

01:03Programın Tanıtımı: Muhammed Bahçecik, Diamond Tema ile birlikte "Yeraltı" adlı programın devam ettiğini belirtiyor.
Programda mütekellim (kelam ilminde bilgili) biri Diamond Tema'ya karşılık verecek.
Programda konuşulacak konuların katılımcıların hayatlarını ilgilendireceği ve kayıtların YouTube kanalında yayınlanacağı belirtiliyor.
02:11Programın Kuralları: Programda kişisel meseleler konuşulmayacak, sadece ilim tartışılacak.
Programda yaş, ilim ve bilim seviyesi önemli değil, söz sunucuya düşer.
Programda kazanan olmayacak, çünkü bu konular asırlardan beri tartışılıyor ve sonucuna varılamıyor.
03:47Katılımcıların Tanıtımı: Fikret Çetin, yaklaşık 10-20 yıla yakın İslam ilimleri, felsefe ve bilimle ilgilenen bir vatandaş olarak tanıtılıyor.
Fikret, kelam, belagat, usulü fıkıh gibi farklı alanlarda dersler verdiğini belirtiyor.
Diamond Tema, Arnavut göçmen bir agnostik olarak tanıtılıyor ve YouTube'da bu konularda videolar paylaştığını söylüyor.
06:27Programın Amacı: Diamond Tema, programda Fikret'in kitabında bulduğu mantık hatalarını değerlendireceklerini belirtiyor.
Programda teizmi veya ateizmi ispatlamak gibi bir gaye olmayacak, agnostisizme reddiye formatında ilerleyecek.
Diamond Tema, sosyal medyada agnostizmi çürüttüklerini iddia eden videoların aksine, bu programda doğrudan yüzüne karşı tartışacaklarını vurguluyor.
07:10Kitap Eleştirisi ve Tartışma Planı: Konuşmacı, bir ay önce aldığı kitabın agnostisizmle ilgili bölümlerini okuduğunu ve kitabın derli toplu bir bilgi teorisi içermediğini belirtiyor.
Eleştiri yaparken, agnostisizmin savunulduğu temellerin ve argümanların mantık ve metodoloji zemininde sınanacağını vurguluyor.
Tartışmada neticeler değil, mantık ve metodoloji temelindeki argümanların sorgulanması gerektiğini, agnostisizmin mantıklı olup olmadığı değil, mantıklı bir şekilde savunulup savunulamayacağı test edileceğini belirtiyor.
09:33Kitabın İçeriği ve Eleştiri Yöntemi: Konuşmacı, kitabı okurken yorulduğunu ve kapsayıcı bir bilgi teorisi bulamadığını, agnostisizmin savunulduğu delillerin çok az olduğunu ifade ediyor.
Eleştiri yaparken, kitabın zayıf yönlerini belirteceğini ve yazarın cevaplarını vereceğini söylüyor.
Tartışma sırasında kimse kimseyi test etme veya doğruyu gösterme mertebesinde olmadığını, sadece itirazlar ve açıklamalar olacağını vurguluyor.
11:02Kitabın Amacı ve Eleştiri Planı: Yazar, kitabında hakikat iddiasında bulunmadığını, her şeyin en doğrusunu göstermediğini belirtiyor.
Bilgi iddiasının ispatlanmaya ihtiyacı olduğunu, bir şey bilip bilmediğini ispatlamaya kalkıldığında, bilmiyorsa itiraf etmenin yeterli olduğunu söylüyor.
Tanrı kavramının bilginin üzerinde olduğunu ve kavramların da üzerinde olduğunu düşündüğünü ifade ediyor.
12:05Eleştiri Yöntemi ve Konular: Konuşmacı, kitapta kritik hatalar olduğunu düşündüğü notları aldığını ve bir hafta boyunca tartışabileceklerini belirtiyor.
Program çerçevesinde vakti kısıtlı olduğu için en önemli ve sağlam beş-on argümanı ele almayı planladığını söylüyor.
Eleştiri yaparken, kitapta üç farklı seviyede hata olduğunu, en önemli olanları ele alacağını belirtiyor.
14:10İlk Eleştiri ve Yanıt: Konuşmacı, sayfa 21'deki bir itirazın eleştirisini yaparak, tanrı bilinemez ise onun bilinemez olduğunu nereden biliyoruz sorusunu soruyor.
Yazar, bir agnostik tanrı'nın bilinemez olduğunu iddia ettiğinde, bu bilinmezliğin tanrı'ya ait bir sıfat olduğunu iddia etmediğini belirtiyor.
Yazar, agnostiklerin tanrı'yı bilebilecek bir kapasitede olmadığını düşündüklerini ve bu sebeple tanrı'nın bilinemezlik özelliğine sahip olmasıyla insanın bilemiyor olmasının arasında fark olduğunu açıklıyor.
17:07Tanrı'nın Bilinemezliği Hakkında Görüşler: Konuşmacı, felsefe, akıl, bilim ve sezgicilik dışında Tanrı'nın bilinemezliğini savunuyor ve bunu ispatlayabilecek birini görmediğini belirtiyor.
Bazı insanlar sezgicilik yöntemiyle Tanrı'ya ulaştığını, hidayete erdiğini ve kalp gözünün açıldığını söyleyebilir, ancak bu şahsi bir deneyimdir ve başkasına ispatlanamaz.
Konuşmacı, Gazali gibi "gökten bir nur inmediği sürece, aydınlanmadığı sürece bilemeyeceğimiz" kanaatinde olduğunu ifade ediyor.
17:48Agnostisizmin Temel Esası: Agnostisizmin temel bir esası yoktur, olsaydı dogmalaşmış olurdu.
İnsan zihni ve kabiliyeti Tanrı kavramını anlamaya, bulmaya, çözmeye yeterli gelmiyor.
Konuşmacı, agnostisizmin bir episteme (bilgi) iddiası taşımadığını, ancak on sene sonra fikrinin değişebileceğini belirtiyor.
18:57Bilgi ve İspat Döngüsü: Konuşmacı, zanlı bir kanıt veya ispatla desteklemeye çalışırken, bu kanıt ve ispatı bir ölçüt doğrultusunda değerlendirdiğimizi, ancak bu ölçütleri de başka kanıtlara dayandırdığımızı söylüyor.
Bu döngüselliğe kapılıp aklımızın açmayacağı, anlayamayacağı bir şeye sığınma ihtiyacı duyuyoruz.
Bazıları bunu komple reddediyor, natüralist oluyor; bazıları ise "din, Allah akla aşabilir" diyerek vicdanlarına, fıtratlarına veya karakterlerine dayanarak bir kanıya varıyor.
19:45Tanrı'nın Bilinemezliği ve Bilgi: Konuşmacı, Tanrı'nın var olup olmadığına dair bir bilgi olduğunu savunmuyor, bunların da kanı olduğunu düşünüyor.
Tanrı'nın bir sıfatını veya özelliğini bilsek, devamını da bilebilme ihtimalimiz olur ve bu durumda agnostik kalmam saçma olur.
Bilgi, bilen ve bilinen iki şey arasında gerçekleşir, ancak Tanrı hakkında hiçbir tasavvur olmadan "Tanrı bilinemez" demek mantıksızdır.
21:29Tanrı ve Herpes Karşılaştırması: Herpes bir virüs türü olarak tanımlandığında, virüsler hakkında bilim araştırmaları yapılabilirken, Tanrı hakkında araştırma konusu olmayan bir şeyden bahsedildiği düşünülüyor.
Tanrı, düşünsel bir objeden bahsedilirken, fiziksel ya da biyolojik bir şeyden bahsedilmez.
Konuşmacı, "Tanrı bilinemez" diyen kişinin, "Herpes bilinemez" diyen kişiden daha iyi bir yerde olduğunu savunuyor.
24:24Bilgi ve İddia: Herpes hakkında hiçbir fikrim yok diyen bir adamla, Tanrı hakkında hiçbir şey bilmiyorum diyen bir adam arasında bilmek bakımından fark yoktur.
Tanrı üzerine varlığına veya yokluğuna dair birçok argüman varken, Herpes konusunda ortada bir iddia görmezsek, Tanrı hakkında bir şeylerden bahsetmek daha büyük bir bilgiye sahip olduğunu gösterir.
Konuşmacı, "Tanrı bilinemez" diyerek, Tanrı hakkında hiçbir şey bilmediğini, ancak Herpes hakkında hiçbir şey bilmediğini söyleyen bir kişiden daha fazla bilgi sahibi olduğunu savunuyor.
27:24Tanrı Kavramının Değerlendirilmesi: Konuşmacı, herpes konusundaki doğruları ve yanlışları eleme şansı olduğunu belirtiyor.
Tanrı kavramının herpes gibi sadece muğla hakkında konuşulmayan bir kavram olmadığını, kitapta bu konuya değinildiğini söylüyor.
Herpes'in bir hiç içeriği olmadan sadece bir sözdür ve kerpes ile terpes arasında hiçbir fark yoktur.
29:32Tanrı'nın Anlamının Değerlendirilmesi: Konuşmacı, tanrı'nın anlamının bilinemeyeceğini değil, yanlış olduğunu ve bir şey ifade etmediğini iddia ediyor.
Tanrı'nın her şeyi bilendir, her şeyi gören, her yerde olan gibi sıfatları ispatlanamadığında, tanrı boşlukta kalıyor ve sadece "god of the gaps" (boşlukların tanrısı) olarak kalıyor.
Konuşmacı, tanrı veya agnostisizmi konuşurken net kabuller, iddialar, argümanlar ve mantıki önermelerden gelmesini beklediğini belirtiyor.
31:19Tanım ve Bilgi Hakkında Görüşler: Konuşmacı, özelliğe zatlık atfetmeyi doğru bulmuyor ve tanrı'yı bilinebilir bir varlık olarak tanımlamayı sakıncalı buluyor.
Tanımların isim kadar açıklayıcı olmadığını, isimlerin apaçık olmak gerektiğini vurguluyor.
Bir varlığın yüzlerce eksik tanımı olabilir ama bir tane tam tanımı olur ve tanrı hakkındaki tam tanımı bilmediğini söylüyor.
33:32Bilgi ve Varlık İlişkisi: Konuşmacı, bilginin bilen öznenin bir özelliği olduğunu ve varlığın farklı bakış açılarıyla farklı yansımaları olduğunu belirtiyor.
İnsan vücudu, beş duyu organı ve akıl, mantık çok farklı çıkarımlarda bulunduğu için bunların çıkarımlarımız olduğunu söylüyor.
Çıkarımlarımızın gördüğümüz veya incelediğimiz varlığa tam anlamıyla uyduğunu söylemek bir zandır, bilgi değildir.
34:28Tanım ve Varlık İlişkisi: Bir şeyin varlığının bilinmesi, hakkında konuşabilmek ve hüküm verebilmek için tam tanımlanabilir olmasına bağlıdır.
Tanım, bir şeyi tanımlamak için gerekli olan özelliklerdir ve bu özellikler tam olarak bilinmelidir.
Tanrı hakkında tam tanıma sahip olmadığımız için Tanrı'nın varlığını ve yokluğunu konuşamayız.
36:28Tanımın Tanımı: Tanım, en basit açıklama olarak ifade edilebilir.
"İnsan yürüyen canlıdır" gibi bir tanım eksik tanım olarak kabul edilmez çünkü tamamlayıcı bir tanım değildir.
"İnsan elbise giyen canlıdır" gibi bir tanım tam değildir çünkü elbise giymek insanı insan yapan şey değildir.
39:28Tanımın Tanımı ve Tanrı: Tanımın tanımı konusunda kesin bir uzlaşma sağlanamaz.
Konuşmacı, Tanrı'nın bilinemez olduğunu ve bunu ispatlamak istemediğini belirtiyor.
Konuşmacı, şu anki bilgi birikimi ve zihniyetiyle Tanrı'nın bilinemez olduğunu düşünüyor, ancak aksini görürse fikrini değiştirebileceğini söylüyor.
40:44Tanrı Konusundaki Çelişkiler ve Şüphecilik: Konuşmacı, Tanrı konusunda hiçbir görüşün çelişkisiz olması mümkün olmadığını ve agnostisizm dahil herkesin bir yerde hatalar yaptığını düşünüyor.
Bilmediğin bir şey hakkında ne kadar çok konuşursan o kadar hata yaparsın, bu nedenle olabildiğince az yargıda bulunmak gerektiğini vurguluyor.
Şüphecilik konusunda, şüpheciliğin sınırlarını belirlemediğimiz takdirde, başımız sıkıştığında başvurabileceğimiz bir spekülasyon aracı olmayacağını belirtiyor.
41:52Agnostisizmin Sınırları: Agnostisizmin kesin kuralları ve sınırları olmaması yapısına ters olur, bu nedenle agnostisizmi kesin bir şekilde sınırlamaya çalışmak doğru değil.
Bilgi iddiasındaysan ispat yapmaya uğraşmak, bilmiyorsan "bilmiyorum" dersin.
Konuşmacı, Tanrı bilinemez demekle çelişkiye düşmediklerini, çünkü bu ifade Tanrı'ya ait bir sıfat değil, kendilerine ait bir ifade olduğunu savunuyor.
43:41Küçültme Argümanı ve Tanrı'nın Bilinebilirliği: Konuşmacı, teistlerin genelde "küçültme argümanı" olarak adlandırdığı itirazlara karşı çıkıyor.
Tanrı bilinebilir diyebilir, ancak bu ifade Tanrı'nın bilinebilir olduğunu söylemekle Tanrı'yı küçültmek arasında bir bağlantı kurulamaz.
Konuşmacı, Tanrı'nın bilinebilir olup olmadığı yerine "bilinebilen şey Tanrı olabilir mi?" sorusunu sormayı tercih ediyor.
46:41Bilinebilirlik ve Tanrı: Bilebildiğimiz her şey maddi evrende bulunan şeyler veya zihnimizle ulaşmaya çalıştığımız hayaller, tasavvurlar.
Tanrı bizim tasavvurumuza, hayalimize, aklımıza veya dış dünyaya uygun bir sıfata veya özelliğe sahip olursa, bu durumda evrenden çok da üstün olduğunu düşünmem.
Konuşmacı, kitabında Tanrı'nın varlığı lehine ve aleyhine argümanları incelediğini, ancak her iki tarafta da net bir hüküm vermediğini belirtiyor.
47:44Agnostisizmin Doğası: Agnostisizm, sonsuza kadar yüzde yüz bir şekilde Tanrı'yı bilemeyiz anlamına gelmiyor.
Konuşmacı, Tanrı hakkında net bir şey duyulamayacağını baştan vaz etmediğini, ancak net bir kanıtla karşılaşırsa dogmatizmden çıkacağını söylüyor.
Konuşmacı, kitabında bu konuyu altmışbeş sayfa kadar konuştuklarını belirtiyor.
48:54Kitap Tartışması ve Anlama Zorlukları: Konuşmacılar, kitabın içeriği hakkında tartışıyor ve biri kitabın her şeyi anlattığını iddia ediyor.
Diğer konuşmacı, kitabın muğlak ifadeler kullandığını ve "Kur'an'a göre" gibi ifadelerin hangi ayete veya kelimeye göre olduğunu belirtmediğini eleştiriyor.
Tartışma, kitabın farklı bölümlerindeki çelişkiler ve aynı sorunun farklı cevaplarla ele alınması üzerine yoğunlaşıyor.
50:25Tanım ve Varlık Kavramı: Konuşmacılar, tanımlanamayan ancak felsefe ve bilim üretilen fenomenler hakkında konuşuyorlar.
Varlık kavramının tanımı konusunda muğlaklık olduğu ve felsefede "varlık nedir?" sorusuyla başlayan ontoloji kitapları olduğu belirtiliyor.
Varlığın tanımı olmasa da, varlık hakkında konuşmanın mümkün olduğu ve varlığın içinde bulunduğumuz vurgulanıyor.
52:23Agnostisizm Anlayışı: Konuşmacılar, agnostisizm anlayışını tartışıyor ve agnostisizmin tarih boyunca kalıpları belirlenmiş bir düşünce olmadığını, ismini vereli sadece yüz elli sene olduğunu belirtiyorlar.
Antik çağdaki agnostiklerin (Protagoras, Gorgias, Karneades) anlayışlarının farklı olduğu ve zamanla gelişen bir düşünce olduğu vurgulanıyor.
Agnostiklerin tanrı'nın var mı yok mu olduğu konusunda emin olmadığını, tanrı varsa dahi onun bilinemez olacağından emin olduklarını ifade ediyorlar.
55:01Kitap Yapısı ve Anlama Zorlukları: Kitabın yazarı, ilk bölümde hiç bilmeyenlere özet bilgiler vererek, ikinci bölümde açarak, üçüncü bölümde genişleterek ilk bölümde anlattıklarını tekrarladığını belirtiyor.
Konuşmacılar, kitabın okunmasında kafa karışıklığı yaşadıklarını ve kitabın içinde çelişkiler olduğunu ifade ediyorlar.
Yazar, agnostisizm anlayışının kendisinin okuduğu kadarıyla olduğunu, herkesin böyle düşünmediğini ve Türkiye'de bu konuda yapılmış bir çalışma olmadığını belirtiyor.
57:06Tanrı'nın Bilgisi ve Öğrenme: Konuşmacı, Tanrı'nın her şeyi bilip bilmediği sorusunu ele alıyor ve bilmek ile öğrenmek arasındaki ayrımı vurguluyor.
Bir şeyi bilmek öncesinde o şeyi bilmiyor olmayı gerektirir, ancak Müslümanlar Tanrı'nın öğrenmeden bildiğini iddia ediyor.
Konuşmacı, öğrenmeden bilmek diye bir şey olmadığını ve bu bir sıfat atfedildiğini belirtiyor.
58:36Agnostiklik ve Bilgi Teorisi: Konuşmacı, kitabında bazı yerlerde keyfi kararlar verdiğini ve yanlışlanmaya açık olduğunu kabul ediyor.
Agnostiklik, her konuda kesin karar vermek yerine ihtiyatlı olmayı savunuyor.
Konuşmacı, bilmenin öğrenmek olduğunu ve bildiklerimizin gördüklerimizden daha fazlası olamayacağını savunuyor.
1:00:32Bilgi ve İnanç İlişkisi: Bir şeyi biliyor olmak aynı zamanda o şeye inanmayı gerektirir, ancak bir şeye inanmak bildiğin anlamına gelmez.
Konuşmacı, ezeli bir varlık hakkında ihtimal verdiğini ancak bunu bir delil olarak sunmadığını belirtiyor.
Agnostik, bir şeyi ispatlamaz ve bir imkan varsa bakar, ancak peşin hükümlü olmaz.
1:02:01Tanrı ve Bilinemezlik: Tanrı, maddeye veya matematikteki sayılara benzemeyen, bilinmeyen bir varlık olduğu için komple kabul edilebilir veya reddedilebilir.
Konuşmacı, agnostisizmin epistemolojik bir tavır olduğunu ve epistemolojik inşaların yetersiz olduğunu düşündüğünü belirtiyor.
Agnostiklik hem epistemolojik hem de ontolojik yönleri olan bir yaklaşım olarak tanımlanıyor.
1:05:36Bilim ve Felsefe Arasındaki Fark: Gazali, Aristoteles'in tanrısının maddi bir tanrı olmadığı için, hareket eden bir varlık olarak düşünülmesinin yanlış olduğunu savunuyor.
Bilimde doğru veya yanlış diye bir şey olmaz, sadece yarar olması yeterlidir.
Felsefeyle, ontolojiyle ve teolojiyle konuştuğunda gördüklerin üzerinden hareket ederek Tanrı hakkında kanaatlere varmak tehlikeli bir şeydir.
1:06:35Agnostisizm Anlayışı: Konuşmacı, bilginin hepsinin öğrenmek sebebiyle olduğunu gördüğünü belirtiyor.
Konuşmacı, kendisinin agnostik olduğunu ve yaklaşık on yıldır görüşünü değiştirecek bir şeyle karşılaşmadığını söylüyor.
Agnostisizmin net bir manifestosu olmadığı, herkesin kendi anlayışını oluşturabileceği vurgulanıyor.
1:09:10İmtihan ve Tanrı İspatı: Dinlerin bu dünyanın imtihan dünyası olduğunu dikte ettiği ve bu dünyada Tanrı'ya tam anlamıyla ispatlayacak bir örnek bulamamamız gerektiği belirtiliyor.
İmtihan varsa yüzde yüz ispat yoktur, çünkü imtihanın amacı kişinin ne kadar doğru cevap verebileceğini ölçmek.
Tanrı kendini net bir şekilde bildirmişse ve kesin açıklayıcı ispatlar varsa imtihan kalmaz, bu durumda inanmazsan ahmaklık yapmış olursun.
1:11:06İmtihan Kavramının Değerlendirilmesi: Matematik imtihanında soruların kesin çözümü var olsa da, herkesin aynı şekilde çözemeyeceği, farklı yöntemlerle aynı sonuca ulaşabileceği örnek veriliyor.
İmtihanın çözülmesi mümkün olduğu ve zorunlu sonuçları olduğu halde sadece kimin ne kadar soru yapacağına yönelik olmaması gerektiği vurgulanıyor.
Kutsal kitap yollanıp net bir şekilde kendini ispatlamışsa, bu durumda imtihanın anlamı kalmaz.
1:13:39Tanrı'nın Varlığı ve İmtihan: Tanrı'nın varlığını kesin bir şekilde bulmanın bir yolu olabilir, ancak bu nazari bir konudur ve zaruri değildir.
Matematiksel problemler gibi, Tanrı'nın varlığını da düşünmek ve üzerinde çalışmak mümkündür, ancak kesin bir sonuç bulmak zor olabilir.
İmtihanın olabilmesi için dünyada kesin bir çözümün olmaması gerekir, ancak bu mantıksal bir hata olabilir.
1:17:26İmtihan ve Kesinlik İlişkisi: İmtihanda önemli olan hangi sorunun çözümüne ne kadar yaklaşıldığıdır, kesin bir cevap olması gerekmez.
Matematik gibi alanlarda imtihan olsa da sonuçlar kesin olabilir, bu nedenle imtihanın kesinlik olmaması zorunlu değildir.
Mantıkta külli bir iddiayı tek bir misal getirerek naksedebiliriz, ancak bu mantıksal olarak doğru değildir.
1:20:12Tanrı'nın İmtihanı Hakkında Tartışma: Tanrı'nın sürekli insani sıfatlar veya konularla sınırlanması konusunda anlaşmazlık yaşanmaktadır.
Tanrı'nın imtihanının ne olduğu sorulduğunda, matematik, tarih veya spor yarışmaları gibi örneklerle benzetme yapmak yeterli değildir.
Mantıkta bir kaziye yük külliyeyi, bunu nefyeden tek bir örnek getirmekle iptal edilir, bu nedenle tümdengelimle tümdengelim yapmak mantıksal olarak yanlıştır.
1:22:55İmtihan ve Tanrı İlişkisi: Konuşmacılar, Tanrı'nın insanları imtihan etmesi konusunda bir argüman tartışıyor.
Bir taraf, imtihan varsa Tanrı'nın kesin olarak bilinmemesi gerektiğini savunurken, diğer taraf imtihanın sonuçların kesin olmasına bağlı olmadığını, çaba gösterme ve uğraşma konusunda olduğunu belirtiyor.
Tartışma, imtihanın konusu ve amacı hakkında farklı görüşler üzerine yoğunlaşıyor.
1:26:11Mantıksal Eleştiri ve Tutarlılık: Gerçek eleştiri mantıksal eleştiri çerçevesinde tutarlılık eleştirisidir.
Bir taraf, imtihan varsa sonuçların kesin olmaması gerektiğini savunurken, diğer taraf imtihanın sonuçların kesin olmasına bağlı olmadığını, çaba gösterme ve uğraşma konusunda olduğunu belirtiyor.
Tartışma, Tanrı'nın varlığı ve bilgisi konusunda farklı yaklaşımlar üzerine yoğunlaşıyor.
1:29:41Tanrı'nın Bilinmezliği: Bir taraf, Tanrı'nın bilinemez olduğunu, Tanrı'nın her şeyin üstünde olduğu ön kabulünü kabul ederek bunu söylüyor.
Tartışma, Tanrı'nın varlığın ve yokluğun ötesindedir şeklindeki ifadelerin anlamı üzerine yoğunlaşıyor.
Yokluk kavramı hakkında konuşmak saçma olduğu, varlık üzerine konuşulabileceği belirtiliyor.
1:31:54Tanrı'nın Varlık ve Yokluk Dışında Olması: Tanrı, yarattığı varlık kapsamının dışında olmalıdır; yarattığına benzemesi veya yarattığından bir sıfat alması mümkün olmamalıdır.
Tanrı var olamaz veya varsa bile var olan Tanrı'nın ne olduğunu bilemeyiz çünkü Tanrı varlık ve yokluk dışında bir şeydir.
Tanrı zamanı aşıyor, hareket kavramını aşıyor ve ezeli ve ebedidir.
1:33:18Tanrı'nın Anlaşılmazlığı: Tanrı ezeli ve ebediyse, sonsuz bir şeyse, sonu olmayan ve bizim bilmediğimiz bir şeyse, evren gibi bir şeyle onu anlamaya çalışmak saçma olur.
Evrende bildiğimiz hiçbir şeye benzemeyen Tanrı, İslam tarihinde "kıyas şahid alel gayb" olarak adlandırılır.
Tanrı hakkında hüküm vermek saçmadır çünkü Tanrı'nın varlığı veya yokluğu mantıksal kavramlarla tam olarak ifade edilemez.
1:37:25Tanrı'nın Tanımlanması: Tanrı var dediğinde sadece var deyip bırakmak yeterli değildir, Tanrı'nın içini doldurmak gerekir.
Tanrı'nın özellikleri, sıfatları ve amacı hakkında daha fazla bilgi vermek gerekir.
Tanrı hakkında konuşmak için dilin kapsamına ve mantığa dayanarak tarif etmeye çalışmak gerekir, ancak bu tarifin de yanlış olduğunu itiraf ederek agnostik olunabilir.
1:39:51Tanrı'nın Varlığı Hakkında Tartışma: Konuşmacı, "Tanrı vardır" ve "Tanrı yoktur" ifadelerini eşit seviyede anlamakta zorlandığını belirtiyor.
Tanrı'nın hem var hem yok olma ihtimalini düşünmek, zırvaya düşmek gibi bir durum olarak değerlendiriliyor.
Tanrı hakkında fikir sahibi olmadığımız için, "Tanrı ne vardır ne yoktur" ifadesinin saçma olduğu düşünülüyor.
1:42:06Ateizm ve Agnostisizm: Bertn Russell'un "Ateistim" diyerek agnostisizmi açıklamak istemediği örneği veriliyor.
Agnostisizm, tanrı hakkında yargıyı askıya almak anlamına geliyor.
Konuşmacı, tanrı kavramını "var" veya "yok" demek kadar anlamı olmayan bir şey olarak görüyor.
1:43:50Tartışmanın Derinleşmesi: Bir insanın "Tanrı ne vardır ne yoktur" demesiyle "Tanrı hem vardır hem yoktur" demesi arasında fark olmadığı belirtiliyor.
Ateist bir kişinin "Evrene bakıyorum, Tanrı vardır" demesinin ilk bakışta daha makul görünebileceği söyleniyor.
Agnostisizm'in karmaşık ve anlaşılması güç bir teklif olduğu vurgulanıyor.
1:45:33Kuşkuculuk ve Spekülasyon: Konuşmacı, emin olmadığında "bilmiyorum" demeyi tercih ettiğini belirtiyor.
Tanrı hakkında isimler çıkarmak veya "Tanrı yoktur" demek spekülasyon olarak değerlendiriliyor.
Kuşkuculuğun tarihinde "epoke" tavrı (yargıyı askıya alma) yaygın olarak kullanılmış.
1:47:51Tanrı Kavramı Hakkında Farklı Görüşler: Agnostisizm bir kayıtsızlık hali olarak tanımlanıyor.
Konuşmacı, varlık ve yokluğun tanrı'ya ait bir sıfat veya özellik olmadığını düşünüyor.
Tanrı'nın var olmasını söylemek tanrı'yı küçültmek olarak değerlendiriliyor.
1:48:46Tanrı'nın Tanımı ve Kararsızlık: Bir şeyin ne etki yapacağını bilmeden onun hakkında yüklem yapmak mümkün değildir.
Tanrı'nın doğru dürüst bir tanımı bilinmediği için, bu konuda kararsızlık hissi yaşanabilir.
Konuşmacı, Tanrı'nın varlığına veya yokluğuna ikna edici bir şey görmediğini belirtiyor.
1:53:48Tanrı'nın Kusursuzluğu Tartışması: Konuşmacı, "kusursuz olmak kusurdur" argümanını savunuyor ve Tanrı'nın kusur kavramının dışında olduğunu iddia ediyor.
Tanrı'ya kusursuz veya kusurlu olmak gibi kavramlar atfetmek saçmalık olarak görülüyor.
Tartışma sırasında mantık hatası (müsadere) konusu ele alınıyor, bu da önermenin sonucun farklı kelimelerle bir mukaddime yapılması durumudur.
1:58:12Mantık ve Kusur Kavramı Tartışması: Konuşmacı, mantıkta doğru sıralamanın önemi olmadığını kabul ediyor ancak aynı şeyleri tekrarladığını kabul ediyor.
Kusur kavramının mantıkta hiçbir anlamı olmadığını, kusursuzluk üzerinden tanımlanması gerektiğini belirtiyor.
Mantık dışı yorumlanabilecek kelimelerle, örneklerle ve varlıklarla mantıksal argümanlar kurulamayacağını vurguluyor.
1:59:58Tartışma Süreci ve Değerlendirme: Konuşmacı, mantıksal bir önerme kurulduğunu ve mantık hatasının gösterildiğini belirtiyor.
Programın başında net bir hata getirilmesi durumunda kabul edileceğini söylemiş olduğunu hatırlatıyor.
Kendi videolarına reddiye yapan biri olduğunu ve bu durumun bir sorun olmadığını ifade ediyor.
1:02:03Agnostisizm ve Teizm Tartışması: İki saat boyunca tartıştıkları konuda tam bir yere bağlanamadıklarını ve sadece bir iki teknik hata bulduklarını belirtiyor.
Konuşmacı, agnostisizm hakkında daha objektif bir bakış açısıyla güncel kitaplara göz gezdirilmesini istiyor.
Ateist ve teist olmak arasında agnostik olmanın daha mantıklı olduğunu, çünkü her iki taraf da agnostik olmayı kabul etmediğini savunuyor.
1:06:11Kuşkuculuğun Temel Argümanları: Kuşkuculuğun temel argümanlarından biri, aynı nesnelerin hayvanlar arasındaki farklılıklar nedeniyle aynı izlenimlere yol açamayacağına işaret ediyor.
Arıların dünyayı algılayışı, yunusların işittiği ses aralığı, kedilerin karanlıkta algısı ve renk körünün renkleri algısı örnek olarak veriliyor.
Konuşmacı, aynı açıklamayı yapmayacağını belirterek ikinci argümana kadar devam etmeyi öneriyor.
2:07:30Duyusal Algı ve Temsiller: Duyusal algı yoluyla çıkarım yaparken, nesnelerin doğalarını tam olarak söyleyemeyiz çünkü sadece temsilleri görürüz.
Algıladığımız her şey bir temsildir ve temsiller, görünüşler de böyledir.
Eğer portakalın kokusunu almasaydık, kokusu olduğunu düşünecek miydik?
2:08:16Duyusal Algı ve Farklılıklar: Duyusal algı yoluyla çıkarım yaparken, farklı insanların aynı nesneyi farklı şekilde algılayabileceği bir gerçektir.
"Benim gördüğüm kırmızıyla sizin gördüğünüz kırmızının aynı olduğundan emin olmamız imkansızdır" ifadesi, metafizik ve dogmatik bir yargıdır.
Tersini bilmediğimiz için imkansız olduğunu söylemek, bilimsel bir ispat değildir.
2:12:28Tartışma ve Değerlendirme: Tartışma, beklenen kadar lafız tartışmasına boğulmadan, sorulan sorulara cevap verme şeklinde geçmiştir.
Felsefede soru sormak kolaydır, ancak cevap verdiğini zannederek bir şeyi kesin bildiğini söylemek zordur.
Programın daha ilmi ve değerli olması için her iki tarafın da kendi iddiasını savunması gerekmektedir.
2:14:45Programın Amacı: Programın amacı sonuca varılabilecek bir tartışma sağlamaktır.
Agnostisizm adına, bu tür sınamalardan mutlu olunması gerekir çünkü doğruya yaklaştırma fırsatı sunar.
Program, farklı bakış açılarıyla (ateist, teist, agnostik) aynı konuları değerlendirmeyi amaçlamaktadır.
2:16:04Agnostizm ve Kanıt Tartışması: Konuşmacı, agnostizmin kanıtı olmadığını iddia ediyor.
Diğer kişi, kanıt beklemediğini ancak kanaatlerin temellendirilmesi gerektiğini belirtiyor.
Tartışma, felsefi konumlar ve temellendirmelerin kalitesi üzerine yoğunlaşıyor.
2:16:38Tartışma Sonucu: Konuşmacı, dönüşümün değişmesini gösterdiğini ancak bir şeyin değişmediğini belirtiyor.
Kullanılan argümanların daha düzgün yazılabilmesi ve bilginin daha açık ifade edilebileceği düşünülüyor.
Tartışmanın sonucu izleyicilerin kararına bırakılıyor.
2:17:22Empiricus'un Argümanları ve Yargıyı Askılamak: Mevcut bir nesne veya şey hakkında ne sıradan insanlar ne de filozoflar tam anlamıyla anlaşmaya varamadıkları için bir şeyi ne tercih etmek ne de reddetmek doğru olmayacaktır.
Yapılacak en doğru ve temkinli hareket yargıyı askıya almak olacaktır.
Kanıtın kanıt olduğunu kanıtlamak adına gösterilecek örnekler ve temeller de kendilerine bir kanıt aramak zorunda olduklarından ve onların kanıtları da aynı şekilde kanıtlara bağlı olduğundan kanıtlama döngüsü sonsuza kadar gidecektir.
2:18:54Agnostisizmin Genel Özellikleri: Agnostisizm sadece tanrının bilinemeyeceği konusunda değil, dış dünyanın gerçekliği konusunda da şüpheye düşebilen bir inançtır.
Kitapta sunulan argümanlar sadece bir kavram hakkında değil, bütün hepsi hakkında bir şüpheye yönelik olup, her argümanın sonunda o konu hakkında yargıyı askıya almak fikrinden bahsedilmektedir.
Tanrı haricindeki her şeye dair bir bilgi olabileceğine dair bir yargı vardır, sadece tanrı'yı bilgi kavramının dışında varsaymaktadır.
2:19:47Tartışmanın Değerlendirilmesi: Konuşmacılar arasında teknik bir takım sıkıntılar olduğu ve daha verimli olabileceği belirtilmiştir.
Tartışmanın canlı yayında, birebir videolarda veya reddiyelerle devam ettirilebileceği önerilmiştir.
Konuşmacı, kitap hakkında zihninin taze olduğunu ve fırsat bulursa video çekebileceğini belirtmiştir.
2:20:33Felsefe Kitaplarının Etkisi: Sunulan yeni bir teklifin en azından alternatif tekliflerden daha açık ve billur tarzda olmasını beklenmektedir.
Kant'ın "Safak'ın Eleştirisi" adlı kitabıyla yazdığı zaman bütün gündemi sarsması, temelli ve sağlam bir yumrukla geldiği için insanlar bunun hakkını vermiştir.
Konuşmacı, çevresindeki felsefeyle iştigal eden, doktora yapan veya öğretim görevlisi olan insanların kanaatlerini sorduğunda, büyük iddialar var ama doğru dürüst bir argümantasyona rastlamadıklarını belirtmiştir.
2:22:16Eleştiri ve İlerleme: Konuşmacı, kitabın kanıtlama ihtiyacı hissetmediğini söylüyor ve açıklamanın çok iyi bir düzeyde yapılmadığını belirtmiştir.
Konuşmacı, tanıdığı başka agnostiklerden kitap hakkında yorum almasını rica etmiştir.
Konuşmacı, agnostisizminin kendisine özel ve eşine az rastlanan bir agnostisizm olduğunu belirtmiştir.
2:23:33Tartışmanın Sonuçları: Konuşmacılar, güzel bir oturum olduğunu ve izleyicilere faydalı olacağını umduklarını belirtmişlerdir.
Konuşmacı, kitabına dair düzgün bir eleştiri almış olduğunu ve genelde kitabı incelediğini söyleyen kanalların saçma iddialar yaptığını belirtmiştir.
Konuşmacı, ilerleyen zamanlarda tazeliğini kaybetmeden bu konu hakkında makale yazacağını veya video serisi yapacağını belirtmiştir.
2:27:32Programın Kapanışı: Sunucu, Sefa'ya tekrar hoş geldiniz diyerek teşekkür ediyor.
Sunucu, izleyicilere iyi seyirler diliyor ve keyifli olmasını umuyor.
Sunucu, bir sonraki programda tekrar buluşma umuduyla izleyicileri Allah'a emanet ediyor.

Din ve Felsefe Tartışması: Diamond Tema ile Fikret Çetin

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir