Buradasın

Deprem Sonrası Yapı Güvenliği ve İnşaat Teknikleri Üzerine Bilgilendirici Sunum

youtube.com/watch?v=YgphPA0D4Y4

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, bir inşaat mühendisi tarafından sunulan, deprem sonrası yapıların güvenliği ve inşaat teknikleri hakkında kapsamlı bir eğitim içeriğidir. Konuşmacı, Malatya'da Mustafa Şen adlı bir inşaat mühendisiyle birlikte hasar tespiti yapmış ve deprem sonrası yaşanan yıkımların nedenlerini analiz etmiştir.
Video, Türkiye'deki yapı güvenliği konusundaki eksiklikleri ve çözüm önerilerini ele almaktadır. İçerikte sismik izolatörler ve betonarme perdeler gibi teknik çözümlerden ziyade, yapı güvenliği için temel zihinsel değişikliklere odaklanılmaktadır. Konuşmacı, imar planlarının revize edilmesi, zemin iyileştirme uygulamalarının denetimsiz yapılması, beton kalitesi sorunları, segregasyon (beton ayrışması) ve deprem yönetmeliğindeki eksiklikler gibi konuları detaylı şekilde incelemektedir.
Sunumda ayrıca kentsel dönüşüm, elli yıllık yapıların güçlendirilmesi, yapısal yalıtımın zorunlu olması, taşıyıcı sistemlerin düzenli kontrolü ve müteahhitlik sisteminin yeniden düzenlenmesi gibi öneriler de yer almaktadır. Konuşmacı, mevcut yasaların ve yönetmeliklerin yetersizliklerini eleştirerek, bu yasaların "ağalar" tarafından çıkarıldığını ve halkın çıkarlarını korumadığını vurgulamaktadır.

Yapı Güvenliği ve Ekonomik Faktör: Video serisi, yapıların daha güvenli inşa edilmesi için öneriler sunacak.
Sismik izolatörler gündemde olmasına rağmen, Türkiye'de bunu üreten sadece üç firma bulunuyor.
Türkiye'de yapı üretirken ele alınan üç faktör: emniyet, estetik ve ekonomik.
01:12Güvenlik Katsayıları ve Ekonomik Düşünce: Hastanelerde yapı güvenlik katsayısı 1,5 iken, konutlarda 1, alışveriş merkezlerinde 1,20 olarak belirlenmiş.
Konutlarda düşük güvenlik katsayısı, ekonomik nedenlerle optimum verimle yapı üretimi sağlamak için tercih ediliyor.
Ekonomiyi gündemden çıkarıp, sadece emniyet ve estetik faktörlerine odaklanmak gerekiyor.
03:14İmar Planları ve Yapı Geometrisi: İmar planları revize edilmeli, toplanma alanları ve yol genişlikleri belirlenmelidir.
Yapı derinliği ile yüksekliği arasında orantı kurulmalı, yapı derinliği iki katını aşmamalıdır.
Yapıların nizami (kare veya dikdörtgen) formda olması gerekiyor, yamuk veya üçgensel formlar kullanılmamalıdır.
04:10Çıkma ve Bitişik Nizam Sorunları: Çıkma konusu ülkenin kanayan yarasıdır, köşelere perde koymak mümkün değildir.
Yol genişlikleri ve toplanma alanları hazır tutulmalı, altyapıları da önceden hazırlanmalıdır.
Bitişik nizam konusunda çekiçleme etkisi gibi riskler bulunmaktadır.
05:34Şantiye Şefi ve Zemin İyileştirme: Her şantiyede inşaat mühendisi veya mimar olmalı, 2024 yılı itibariyle bu kanun geçerli olacak.
Şantiye şefinin müteahhitle arasında ticari bağ olmaması gerekiyor, havuz sistemi veya Japonya'daki gibi bir sistem uygulanabilir.
1999 depremi üst yapıda devrim niteliğinde değişiklikler getirdi, Maraş merkezli depremler altyapıda devrim niteliğinde olmak zorunda.
07:40Zemin İyileştirme Denetim Sistemi: Zemin iyileştirme ile ilgili testlerin netleştirilmesi ve denetim faktörünün devreye girmesi gerekiyor.
Zemin iyileştirme projesi ve sonuç raporu yapı denetim tarafından denetlenirken, imalat kısmını denetleyen bir faktör bulunmuyor.
Konuşmacı, uygulamada yapı denetim firmalarının zemin iyileştirme uygulamalarına teşrif etmediğini belirtiyor.
08:48Zemin İyileştirme Uygulamalarındaki Sorunlar: Türkiye'de zemin iyileştirme uygulamaları yapılıyor ancak bazı şehirlerde uydurmasyon yöntemlerle yapıldığı gözlemleniyor.
Kazık boyu gibi detayların belirlenmesi ve denetim faktörünün olması gerekiyor.
Yapı denetim şirketlerinin ekstra olarak denetlenmesi ve çapraz denetim yapılması öneriliyor.
10:25Yapı Denetim Sistemindeki Sorunlar: Yapı denetim şirketleri bugüne kadar havuzla iş almıyor, müteahhitten para alıyor ve pazarlık yapıyor.
Yapı denetimlerin hem müteahhitlerle hem de idarelerle ahbap çavuş ilişkisi var.
Bu ahbap-çavuş ilişkisi kesilmeden işlerin düzelmeyeceği belirtiliyor.
10:47Beton Numune Alma ve Değerlendirme: Yıkılan binaların enkazlarından alınan beton numunelerinin çürük olduğu iddia ediliyor.
Taze beton numuneleri kür havuzuna götürülürken, yerinde kış ve yaz şartlarına maruz kalabiliyor.
Betonu kürlemezseniz (sulamazsanız) laboratuvarda aldığınız sonucu kesinlikle vermeyecektir.
11:33Karot Numune Alma ve Beton Sınıfı Değerlendirmesi: Sertleşmiş betondan numune alınması gerekiyor, taze beton numune sonuçları sadece bir kıstas.
Beton atıldıktan yedi gün veya yirmisekiz gün sonra mutlaka karot alınmalı ve bu numunelerle beton sınıfı değerlendirilmeli.
Perde betonda karot numune alma işlemi daha kolay ve yapıya zarar vermez.
13:38Beton Sınıfı Standartları: Halk panik halinde olup, yönetmelik C25 betona izin vermesine rağmen C35'ten aşağısı çürüktür diye düşünüyor.
İnsanlar gazete, kahvehane ve televizyondan duydukları bilgileri kriter olarak kullanıyor.
TS 206 ve TS 13515 yönetmeliklerine göre çevresel etki sınıflarına göre beton sınıfı tayin edilebilir.
14:22Çevresel Etki Sınıfı ve Beton Sınıfları: Çevresel etki sınıfı, betonun çevresel etkilere maruz kalacağı durumlarda (iklim koşulları, denize yakınlık gibi) beton sınıfını tayin ederken alt limitlerin deprem yönetmeliğinden farklı bir alt limite dönüşmesini sağlar.
Deprem yönetmeliği C25 önerirken, çevresel etki sınıflarından dolayı TS 206'da C35 önerisi olabilir ve Türkiye'de deprem yönetmeliği revizesi ile en az beton sınıfının C30 olması önerilmektedir.
15:18Kolon Tasarım Önerileri: Kolonlarda mutlak suretle 10'luk etriye kullanılmalı çünkü U şeklinde kurulan kalıplarda uzun yöndeki çirozlar yerleştirmekte sıkıntı yaşanıyor ve 8'lik çiroz yerine 10'luk çiroz kullanılması avantaj sağlar.
Kalıbı U şeklinde değil L şeklinde kurmak da uzun çirozları düzgün takmak için önemli bir faktördür.
Kolon boyutları konusunda revizeye ihtiyaç vardır; örneğin 50 metre yükseklikteki bir binada dar kenarı 30 cm olan bir kolon kullanılmamalı, kolonun dar kenarı yapı yüksekliğinin 50'de birinden büyük olmalıdır.
17:09Perde Tasarımı ve Önemi: Yapılarımızı yeteri kadar perdeyle tasarlamıyoruz ve kontrollü hasar performans analizine göre tasarımlar yeterli değildir.
İnşaat aşamasında harcayacağınız %5-10'luk fazla maliyet, daha sonraki can kaybı, mal kaybı ve güçlendirme gibi ekstra maliyetlerin önüne geçmenizi sağlar.
Japon deprem yönetmeliğindeki perdeli sisteme dönersek, aynı paraya çıkacak ve ekstra güçlendirme maliyetlerinden kurtulabiliriz.
18:25Sistem Kirişi ve Yapı Tasarımı: Çıkmalı yapılarda kolonlar birbirine bağlanmıyor ve aradaki moment kirişi yok, yönetmeliklerde de buna dair bir dayatma bulunmuyor.
Sistem kirişi koymadığında salon tertemiz görünse de müşteri burun kıvırıyor ve inşaat mühendisi de bu kirişi koymamak istiyor, böylece yapı kirişli sistem olarak tasarlanmasına rağmen kirişsiz sistem gibi davranıyor.
Bu durum 1999 depreminde tespit edilmiş ve yönetmeliğe eklenmemiş, ancak Japonlar projelerinde her tarafa perde koyduruyor çünkü mühendis düşünsün diye değil, binaların yıkılmaması için elinden geleni yapıyorlar.
20:53Kiriş Sürekliliği ve Çıkma Konusu: Kirişlerin sürekli saplama saplama gitmesi konusunda yönetmelikte bir engel yok, ancak yapı boyunca sürekliliğin en az %50 kirişlerde sağlanmalı.
Çıkma konusu yasaklanırsa, bilinçsiz müteahhitler hatalı tasarımlar uygulayabilir ve kısa kolon oluşumuna neden olabilir.
Duvarların kolonlarla esnek derzlerle ayrılması, çıkmaların kaldırılmasını önlem alarak yapmanın daha sağlıklı bir çözümü olacaktır.
21:58Kentsel Dönüşüm ve Yapı Sorunları: 50-60 yıllık yapıların hızlı kentsel dönüşüm işlemlerinin başlatılması gerekiyor.
Ada bazında yapılaşması ve bitişik nizam binaları bölüp yıkıp tekrar bitişik nizam yapmanın anlamı yok.
Yumuşak kat ve zayıf kat düzensizliğinden çok fazla yapı hasar aldı ve yıkıldı, bu konuda bir revizeye ihtiyaç duyulacak.
23:03Proje Kontrolleri: Statik projeler mutlaka inşaat mühendisleri odasında kontrol edilmeli.
Yapı denetimlerinde çaylak mühendisler çalıştırılıyor ve belediyelerde siyasi çıkarlar nedeniyle kontrol yetersiz kalıyor.
İnşaat mühendislerinin kullandığı yazılımların dataları kontrol mercilerine teslim edilmeli ve kontroller bu datalar aracılığıyla yeniden yapılmalı.
24:10Paket Programlar ve Statik Hesaplar: Türkiye'de aktif olarak kullanılan üç paket programın işleyişini denetleyen bir üst kuruluş yok.
Yönetmelikler ağır olduğu için mühendisler elle hesap yapmak yerine yazılım kullanıyor, ancak yazılım hatası varsa mühendis suçlu oluyor.
Döşeme üzerine isabet eden duvar yüklerinin hareketli yük olarak eklenmesi yerine, tüm duvarların kalıcı yük olarak eklenmesi gerekiyor.
25:37Bitişik Nizam ve Kalıp Kurma: Bitişik nizam kavramı hayatımızdan çıkarılmalı, ancak kısa vadede tamamen vazgeçmek mümkün olmayabilir.
Bitişik nizamda kalıp kurmak için en az 15-20 cm'lik dilatasyonlara ihtiyaç var.
Eski yapılaşmalar dilatasyon bırakmadığı için, yan tarafın dilatasyon bırakmadığı yerde en az 15-20 cm dilatasyon bırakılması gerekiyor.
27:22Kolon Döküm Uygulamaları: Yurt dışında genellikle kolonlar ayrı, döşeme ve kirişler ayrı dökülüyor, ancak Rusya bölgesinde kolon döküldükten sonra kontrol mühendisleri şakül ve segregasyon düzeyini kontrol ediyor.
Türkiye'de kolon, döşeme ve kirişler birlikte dökülüyor, segregasyon oluştuğunda genellikle görmezden geliniyor veya kalekimle sıvanıp geçiliyor.
Kolonları ayrı döküp üzerine chipping uygulaması yapıp özel kimyasallarla yeniden sağlıklı bir olguya dönüştürme yöntemi uygulanabilir.
28:44Denetim Sisteminin Yetersizliği: Vatandaşlar artık daireye girdiğinde sadece mutfak ankastresine bakıp daireyi alıp çıkmamalı, incelemek zorunda.
Denetim, uygulama ve proje sistemlerimizde pek çok aşamada eksiklikler var, hala bir şantiye şefi beş şantiye imza atabiliyor.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı il müdürlüklerinin baskısıyla yapı denetim firmaları sahaya gidiyor, ancak beton sulanma, kürlenme ve kalıp sökülme kontrolü yetersiz.
30:13Beton Döküm Yüksekliği Sorunu: Yönetmeliklere göre beton en fazla 1,5 metre yükseklikten dökülebilir, ancak özel konut projelerinde ve şehir içi yapılaşmalarında bu mümkün değil.
Pompadan gelen beton 40-50 metre yükseklikten serbest düşüşe geçtiğinde ayrışmalar meydana geliyor.
Pompadan gelen betonu kolonun yanındaki platformda biriktirip oradan düşmesi sağlanarak ayrışmanın önüne geçilebilir.
32:04Kolon Dipleri Temizliği: Kolon kalıpları kurulduktan sonra üstte yapılan çalışmalar sonucu kolonların diplerinde pislikler birikiyor ve katman halini alıyor.
Kolon diplerinin mutlaka süpürülmesi ve temizlenmesi gerekiyor.
Arnica marka süpürge kullanılarak detaylı bir temizlik yapılarak diğer imalatlara geçiliyor.
32:31Beton Kalitesi ve Slump Kontrolü: Beton siparişi verildikten sonra slump değeri (betonun akışkanlık seviyesi) çok yüksek veya düşük olursa, şantiyede yapılabilecek işlemler sınırlıdır.
Slump değeri yüksekse çok şey yapılamazken, düşükse akışkanlaştırıcı eklenebilir, ancak fazla akışkanlaştırıcı zararlıdır.
Beton santralinde ve şantiyede ayrı ayrı slump değerleri alınmalı ve yönetmeliklerle bu değerlerin kontrol edilmesi sağlanmalıdır.
33:45Şantiye Şefi ve Kalıp Söküm Süreleri: Şu anda kalıp söküm sürelerini denetleyen hiçbir kurum yoktur ve yapı denetimleri bu konuyu denetlememektedir.
Her şantiyede bir şefin olması gerekir ki betonun kürlenmesi, sulanması ve kalıp söküm süreleri kontrol edilebilsin.
Şantiye şefi sadece betonarme değil, tesisat gibi diğer aşamalarda da şantiyede bulunmalıdır.
34:25Deprem Güvenliği ve Merdivenler: Japon deprem yönetmeliğini uygulamak mümkün değilse, merdiven kovaları ve asansör kovalarının perde olması gerekir.
Deprem anında panikle merdivenlere koşan insanlar için, merdivenlerin perdelere bağlanması ve ankraj yapılması önemlidir.
Malatya'da yaşanan bir olayda, merdivende çatlaklar olan bir bina az hasarlı olarak değerlendirilmiş ve depremde on bir akraba merdiven kovasında hayatını kaybetmiştir.
35:55Taşıyıcı Sistemler ve Beton Ömrü: Taşıyıcı sistemlerden elektrik ve tesisat borularının geçmesi durumunda, yönetmeliklerle bu durumun önüne geçilmesi gerekir.
Kolon, kiriş düğüm noktalarında boğaz etriyeleri ve çirozların itinalı bir şekilde yapılması ve kontrol edilmesi önemlidir.
Betonun ömrü elli yıl olmasına rağmen, şu anki koşullarda pas payı ve beton sınıflarıyla elli yıllık ömür tamamlanınca bina ya güçlendirilmeli ya da yeniden yapılmalıdır.
37:16Yapısal Yalıtım ve Bina Güvenliği: Türkiye'de genellikle yüzeysel yalıtım yapılıyor, ancak yapısal yalıtımın mutlak surette zorunlu olması gerektiği vurgulanıyor.
Bina teslim edildikten sonra ticari işletmeler kolonlara ve taşıyıcı sisteme zarar veriyor, bu nedenle binada yapılacak en ufak tadilat için bile izin alınmalı ve inşaat mühendisi eşliğinde yapılmalı.
Yapıların taşıyıcı sistemi her yıl devlet eliyle kontrol edilmeli çünkü kolonlar kesilebiliyor, tahrip edilebiliyor ve elektrik tesisatı geçiriliyor.
39:16Otopark Yönetmeliği ve Yapı Düzensizlikleri: Otopark yönetmeliği statik sistemleri çok fazla zorluyor, bu konuda bir adım atılmalı.
Yapılar ayakta iken devlet eliyle veya odalarla işbirliği yaparak düzensizliklerin tespit edilmesi ve önlemler alınması gerekiyor.
Kısa kolon, bodrumda bant pencereler, merdivenlerin kolonlara bağlanması gibi hatalar tespit edilmeli ki can kurtarılsın.
40:59Yapı Güvenliği Önerileri: Binaların altına, ticari yapılaşmalara fırın, seramik fırını gibi sıcak işlem yapan işletmelerin açılmaması gerekiyor.
Konutlarda yapı önem katsayısının en az 1,20 olmalı, alışveriş merkezi kadar değerli olan hayat için bu katsayının yükseltilmesi gerekiyor.
Yapılarımızda duvarlardan ötürü hesaplanan periyotlarla yapıların periyotları birbirleriyle uyumsuzluk gösteriyor, bu da yapıların daha yüksek deprem kuvvetleri ile uygulamada karşılaşmasına neden oluyor.
42:26Yapı Yönetmeliği ve Müteahhitlik Sistemi: 1998 yönetmeliği ile hayatımıza "güçlü kolon, zayıf kiriş" muhabbeti girdi, bu yönetmeliğin öncesi yapılarda kirişler daha kuvvetli, kolonlar daha zayıf olabilir.
Her üniversitede mühendislik ve mimarlık fakültesine ihtiyacımız yok, kontenjanlar azaltılmalı ve mühendislerin sayısı azaltılmalı.
Müteahhitlik belgesi dağıtmamalı, mevcut müteahhitlik lisanslarını iptal edip firmanın tamamı mühendis veya mimarsa müteahhit olmasına izin verilmeli.
43:32Yapı Güvenliği ve Devlet Garantisi: Yeni mezun olan bir mühendisin mutlaka yardımcı mühendis ünvanıyla iki yıl staj yapması ve bu süre içerisinde hangi branşta kendini geliştirecekse o branşta çalışması gerekiyor.
Yapılarımıza devlet garantör olmalı, yapılar şu an ayakta olduğu için eski yapıların hepsinden karot alınabilir.
İnsanlar devletin garantisinin olduğu, emin ellerde olduğu evlerde oturmayı hak ediyor.
45:03Yönetmelik Değişiklikleri ve Sorumluluk: Müteahhitlik sistemi, yapı denetim sistemi, deprem yönetmeliği ve şantiye şefliği sistemi son yıllarda revize edilmiş.
Çıkan yasalar depremde gençlerin öldüğü, ustalar tarafından darp edilen mühendislerin değil, sermaye sahiplerinin yasası.
Çıkan yasalar inşaattaki her türlü sorumluluğun omuzlarına yüklendiği ama asgari ücretten daha düşük maaşlarla gece yarılarına kadar beton dökümünü kontrol eden emekçi mühendislerin değil, holding patronlarının yasası.

Deprem Sonrası Yapı Güvenliği ve İnşaat Teknikleri Üzerine Bilgilendirici Sunum

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir