Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, farklı inançlı kişilerin deizm, inançsızlaşma ve nefret suçları konusundaki deneyimlerini ve düşüncelerini paylaştığı bir söyleşidir. Konuşmacılar arasında deist olanlar, inançsız olanlar ve inançlı olanlar bulunmaktadır.
- Video, deizmin ne olduğunu açıklayarak başlıyor ve insanların neden deist veya inançsız olduklarını sekiz farklı kategoride inceliyor. Ardından nefret suçları kavramı ve Türkiye'deki durumu ele alınıyor. Konuşmacılar, farklı inançların bir arada yaşama, önyargıları yıkmanın önemi ve devletlerin insan hakları yükümlülüklerini yerine getirmesi gerektiği konularını tartışıyor.
- Videoda ayrıca sekülerleşme kavramı, inançsızların kamusal alanda yaşadığı dışlanma deneyimleri ve inançsız insanların da ahlaki değerlere sahip olabileceği vurgulanıyor. Konuşmacılar, dini sınırların belirlenmesinin mantıksız olduğunu ve günümüzde farklı inançlarla etkileşim kurmanın önyargıları yıkmak için etkili olduğunu belirtiyorlar.
- 00:01İnançsızlık ve İlişkiler
- Çocukluk ve işyerlerindeki arkadaşlarla bağlar kopmuş, inançsız kişilerle arkadaşlık yapmak istemeyenler olmuştur.
- İnançsız insanlar da kendi vicdanına göre yaşayıp ahlaka sahip olabilmektedir.
- Farklı din inançlardan veya inançsız kişilerle etkileşim içerisinde olmanın önyargıları yıkmakta etkili olduğu görülüyor.
- 00:41Deizm ve İnançsızlık
- Deizm, akademik çalışmalar ve raporlar tarafından artan bir felsefi düşünce olarak tanımlanmaktadır.
- Deizmin iddiası, yaratıcının varlığını aklımızda ulaşabiliyoruz ve bu nedenle peygamberlere ve kutsal kitaplara ihtiyaç yoktur.
- Yaratıcı bu dünyayı yarattıktan sonra emekli olmuş, dünyanın işleyişine karışmamaktadır.
- 01:21Kişisel Deneyimler
- Konuşmacı, sürekli camiye gidip dualar ettiğinde daha kötü olaylarla karşılaştığını ve çevresindeki inançsız arkadaşlarının işlerinin daha iyiye gittiğini görmüştür.
- İnançla inançsızlık arasındaki boşlukta hissettiği için farklı görüşleri görmek için ateizm derneğinin düzenlediği tanışma toplantılarına katılmıştır.
- Bu toplantılar sayesinde işlerin ilerleyişi dinle, duayla ibadetli olmadığını anlamıştır.
- 02:18İbadet ve İnanç Sorunları
- Konuşmacı, Ramazan süresince oruç tutmak istemiş ancak kadın olduğu için regline denk gelen günlerde orucunu bozması gerektiği söylenmiş ve bu durumda ailesiyle tartışmıştır.
- Ailesi, abdestinin bozulduğunu ve artık temiz olmadığını söylemiş, konuşmacı ise ibadetini sürdürememesinin nedenini anlamamıştır.
- Konuşmacı için ibadet daha ruhani bir durum olup, niyeti daha çok önceliklidir.
- 03:09Deizmin Artışı ve Tartışmalar
- 2017-2018 yıllarında köşe yazarları ve ilahiyatçılar deizm konusunu tartışmaya başlamışlardır.
- Diyanet İşleri Başkanı'nın "Türkiye'de Türk gençleri arasında böyle sapık bir düşünceye kimsenin made edeceğini düşünmüyorum" demesi hikayeyi farklı bir boyuta taşımıştır.
- İnsanların deist olma nedenleri sekiz küme içerisinde incelenebilir.
- 03:33Deizmin Nedenleri
- Kötülük problemi (theodise): Dünyadaki kötülüğün var olma sebebi ve her şeyin daha kötüye gittiği durumda Tanrı'nın neden müdahale etmediği sorusu.
- Kur'an-ı Kerim'in modern bilim ile çelişen tarafları ve yerel unsurlar barındırması.
- Sosyal medya: Yeni sosyalleşme alanlarının ortaya çıkması ve azınlık kimliklerinin sosyal medyada bir araya gelmesi.
- 05:19Eğitim ve Aile Baskısı
- Eğitim seviyesi yükseldikçe insanlar kutsal öğretilerden uzaklaşıyor ve daha fazla sorgulamaya başlıyorlar.
- Geçmişe kıyasla aileler çocuklarını daha az yönlendirebilir durumdalar.
- Özgürleşme arzusu: Din tarafından yasaklanmış yaşam pratiklerini deneyimlemek isteyenler.
- 06:29Dini Kurumların Etkisi
- Dini kurumların ve dini insanların yapıp ettiklerine karşı gösterilen tepki (tepkisel dinsizleşme).
- Dini kurumların öne çıkmış insanların hayatını eleştirmesi insanları uzaklaştıran bir şey.
- Siyasete karıştırıldıktan sonra çok fazla tepki doğuyor.
- 07:17Yeni Kuşak ve İnançsızlık
- Ülkedeki yeni kuşak kendi gündelik hayatlarında anne ve babalarına kıyasla dini ya da diğer doğaüstü öğretileri daha az alıyorlar.
- Konda'nın çalışmasında 2018-2022 arasında inançsızların oranı %1-2'den %7'ye yükselmiş.
- Sekülerleşmenin için inançsızlaşmak gerekmiyor, ibadet edebilirken bile önceki kuşaklara kıyasla dinden uzaklaşmış olabilirsiniz.
- 08:36Sekülerleşme ve Kamusal Alan
- Fiilerin sekülerleşmesi sosyolojik bir olgudur.
- Din ve inanç özgürlüğü açısından seküler yaşam biçimlerinin korunması gerektiği söylenebilir.
- Kamusal alan herkese ait olduğu için seküler insanlar için de burada var olma imkanının korunması gerekiyor.
- 09:08İnançsızların Yaşadığı Zorluklar
- İnançsızlar daha çok gizlenmeye çalışıyor ve daha önceki çalıştıkları yerlerde dışlanma, mobbing gibi şeylere maruz kalıyorlar.
- İnançsız bir kişi hastalıklı, yoldan çıkmış, lanetli gibi görülüyor ve düşmanca tavırlar sergileniyor.
- Bu nedenle kendilerini açıklamaktan çekiniyorlar ve bunun daha güvenli olduğunu düşünüyorlar.
- 09:59Nefret Suçları ve Önyargı
- Önyargı saiki ile işlenmiş suçlara nefret suçları denir ve bu suçlarda kişinin din, etnik kimliği, ulusal kimliği, yaşı, toplumsal cinsiyeti veya engellilik durumu önyargı kaynağı olabilir.
- Nefret suçları din ve inanç bağlamında, inançla bağlantılı okullar veya kurumlara yönelik olabilir ve amacı mağdurlarda korku yaratmak, eşit vatandaş olarak görülmediklerini vurgulamaktır.
- Nefret suçları mağdurlarının şikayette bulunmaması, ikincil mağduriyetten uzak durmaya çalışmak ve hiçbir sonuca ulaşmayacağına inanmak gibi sebeplerle olabilir.
- 10:57Türkiye'de Nefret Suçları ve Kişisel Deneyim
- Türkiye'de nefret suçlarının istatistiklerine erişim yoktur, ancak Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'na Türkiye Adalet Bakanlığı'nın gönderdiği istatistiklerden daha fazla sayıya işaret edilmektedir.
- Konuşmacı, mahalle ortamında büyüdüğünü ve inançsız olduğunu söylediğinde çevresindeki insanların şaşırıp dalga geçtiğini, inançsız bir kişiyle arkadaşlık yapmak istemediklerini söyleyenler olduğunu belirtiyor.
- Herkesin eşit olduğunu ve doğuştan gelen insan onuruna sahip olduğunu kabul etmek gerekir, ayrıca farklı dinler ve inançlar hakkında bilgi sahibi olmak ve inanç özgürlüğünün ne anlama geldiği konusunda bilgi sahibi olmak önemlidir.
- 12:16Önyargıları Yıkma ve Devlet Sorumluluğu
- Farklı din inançlardan veya inançsız kişilerle etkileşim içerisinde olmanın önyargıları yıkmakta etkili olduğu görülüyor.
- Devletler ve Türkiye, taraf oldukları insan hakları sözleşmeleri ve Türkiye Anayasası sebebiyle önemli insan hakları yükümlülüklerine sahiptir ve bu korumanın uygulamada hayata geçirilmesi gerekir.
- Herhangi bir ülkede tek bir din veya düşünce yapısı yoktur, farklı düşünce yapıları olabilir ve tüm dinleri hak ve imkan olarak eşit bir şekilde durulmalıdır.
- 13:05Modern Dünyada İnanç ve Özgürlük
- Günümüzde ülkeler arasındaki sınırların belirsizleştiği bir noktada, her şeye ve her yere ulaşabilmekteyiz, farklı kültürleri tanıma fırsatına ulaşıyoruz.
- Ülke sınırlarının aynı zamanda dini sınırlarda belirliyor olabilmesi mantıksız gelmektedir.
- İnançsız insanlar da kendi vicdanına göre yaşayıp ahlaka sahip olabilir, dini ritüelleri gerçekleştirerek korku içerisinde yaşamaktansa, bu ritüelleri yapmadan iyi bir insan olabileceğini ve diğer insanlara örnek olabileceğini düşünmektedir.