Buradasın

Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı Dersi

youtube.com/watch?v=8d7BXefV2uc

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan, ÖSYM sınavlarına hazırlanan öğrencilere yönelik kapsamlı bir Türk edebiyatı dersidir. Eğitimci, sınavlarda çıkabilecek soruları ele alarak öğrencilere yardımcı olmayı amaçlamaktadır.
Video, Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatındaki roman, hikaye ve tiyatro türlerini detaylı şekilde ele almaktadır. Öncelikle gözlemci gerçekçi roman, milli ve dini duyarlılıkları yansıtan roman, toplumcu gerçekçi roman, bireyin iç dünyası romanı, modernist roman ve postmodernist roman gibi farklı roman tarzları incelenmekte, ardından hikaye türleri ve tiyatro akımları anlatılmaktadır. Son bölümde ise Batı edebiyatının temel akımları ve önemli yazarları hakkında bilgiler verilmektedir.
Eğitimci, her roman türü ve yazar için örnek metinler sunarak özellikleri açıklamakta, ayrıca öğrencilerin bu bilgileri kolayca hatırlayabilmeleri için çeşitli hafıza teknikleri ve anımsatıcı yöntemler kullanmaktadır. Video, Türk edebiyatının önemli yazarlarını (Yaşar Kemal, Orhan Kemal, Ahmet Hamdi Tanpınar, Orhan Pamuk, Oktay Akbal gibi) ve eserlerini detaylı şekilde ele alarak, sınavlarda çıkabilecek soru tiplerini ve önemli bilgileri özetleyerek sona ermektedir.

Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı Dersi: Ders, Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında roman, hikaye ve tiyatro konularını ÖSYM'nin sorduğu sorularla tekrar edecektir.
Dersin önemli kısmı roman tarzları (gözlemci gerçekçi, milli ve dini duyarlılıklar, toplumcu gerçekçi, modernist ve postmodernist roman) ve metin incelemeleri olacaktır.
Yazarların eserleri esprili bir şekilde ezberlenecek ve ÖSYM'nin gelebileceğini düşündüğü kısımlara odaklanılacaktır.
01:38Dersin İçeriği ve Yöntemi: Dersde milli edebiyat anlayışı, milli ve dini duyarlılıklar, toplumcu, gerçekçi, bireyin iç dünyası, moderniz ve postmoderiz romanları öğretilerek, sonrasında hikaye ve tiyatro konularına geçilecektir.
ÖSYM'nin tiyatro konusundan da sorular sorduğu için (Turgut Özakman, Haldun Taner gibi yazarların eserleri) bu konular da ders programına dahil edilecektir.
Eserleri esprili bir şekilde öğrenmek için, yazarların isimleri ve eserleri arasında bağlantılar kurulacak ve anımsatıcı cümleler kullanılacaktır.
06:31Roman Tarzları: Milli edebiyat anlayışı (gözlemci gerçekçi) roman, Kurtuluş Savaşı'ndaki ve Cumhuriyet'in ilk yıllarındaki gözlemleri anlatır.
Bireyin iç dünyası romanı, Peyami Safa tarzında kahramanın psikolojisi, iç çatışmaları ve ruhsal çözümlemeleri anlatır.
Toplumcu gerçekçi roman, köylü ve işçi sorunlarını anlatır, düzen eleştirisi yapar ve sorunların yansıması amaçlanır.
Modernist roman, kentteki yalnızlık, iletişimsizlik ve varoluş etkilerini konu alır.
Milli dini duyarlılıklar romanı, Müslüman Türk kahramanın değerler dünyasını anlatır, Türkçülük ve İslamcilik akımlarından etkilenir.
08:12Milli Edebiyat Anlayışını Sürdüren Gözlemci Gerçekçi Roman: Milli edebiyat anlayışını sürdüren gözlemci gerçekçi roman, Cumhuriyet öncesinin eleştirisi, Kurtuluş Savaşı konusu ve Anadolu'ya yöneliş içerir.
Bu tarz romanlarda belli bir tez bulunur ve gerçekçilik (realizm) akımını yansıtır.
Örnek olarak 1932'de yayınlanan Yaban romanı verilmiştir.
09:27Milli ve Dini Duyarlılıkları Romana: Türkçülük ve İslamcilik akımlarını içeren bu tarz romanlarda milli kaynaklar, romantik bakış açısı, milli bilinç ve Türk dünyasının sıkıntıları vurgulanır.
Manevi değerler, aile kurumu ve geleneksel kültür öne çıkarılır.
Mustafa Necati Sepetçioğlu'nun Konak adlı romanından örnek verilmiştir.
10:59Toplumcu Gerçekçi Roman: Toplumcu gerçekçi roman, gözleme dayalı anlatım, köylüye ve köye yönelme amacı içerir.
Yöresel ağız kullanılır ve kişilerin iç dünyası ile dış betimlemesi birlikte anlatılır.
Fakir Baykurt'un Kaplumbağalar adlı romanından örnek verilmiştir.
13:27Bireyin İç Çatışmalarını Anlatan Roman: Bu tarz romanlarda Doğu-Batı karşılaştırması yapılır ve olay-merak öğeleri ikinci planda tutulur.
Bireyin iç çatışmaları yansıtılır ve ruhsal çözümlemeler yapılır.
Peyami Safa'nın Fatih Harbiye romanından örnek verilmiştir.
14:46Moderniz Roman: Moderniz romanda bireyin iç dünyası detaylı şekilde anlatılır.
Olay ve merak öğeleri ön planda değildir, sadece bireyin içindeki çözümlemeleri şiirsel bir dille anlatılır.
Yusuf Atılgan'ın Aylak Adam romanından örnek verilmiştir.
14:58Varoluşçuluk ve Aylak Adam: Varoluşçuluk romanda varoluş, kişinin özgür seçimleriyle kendi kişiliğini inşa etme süreci olarak ele alınmaktadır.
Kahraman henüz kendi kimliğini inşa edememiş ve birey olamamıştır, bu nedenle hayatın saçma olduğuna inanmaktadır.
Kahraman "aylak adam" olarak tanımlanır: işsiz, boş gezen, avare biri olup modernizm dünyasında kendini anlamakla uğraşan, kenti gezen ama kentlerden uzak duran bir kişidir.
15:56Yabancılaşma Teması: Karıncalar göndermesiyle doğaya sığınma anlatılıyor ve yabancılaşma teması işleniyor.
Kahraman kendini toplum ve doğa ile yabancılaşmış olarak görür ve bu yabancılaşma kendini bulduğunda sona erecektir.
Modernizm ve kapitalist sistemin bireysel etkilerini yaşamak istemeyen kahraman, kimliğini inşa edip birey olduğunda ahlaklı bitecektir.
18:22Postmodern Roman Özellikleri: Postmodern romanda gerçeklerle kurgular harmanlanır ve romanın kurmaca olduğu okura hissettirilir.
Yazar, kahramanın uyumasından yararlanarak okura doğrudan iletişim kurar ve bilgi verir.
Postmodern romanda kahraman adı belirsizdir (sadece ilk harfi kullanılır) ve kişi, olay, yer ve zaman ögeleri belirsizdir.
21:05Gözlemci Gerçekçi Roman: Gözlemci gerçekçi romanda milli edebiyat anlayışı sürdürülmüş, realizm, cumhuriyet öncesi eleştirisi, kurtuluş savaşı, cumhuriyet devrimleri ve anadolu'ya yöneliş temaları işlenmiştir.
Şevket M. Esendal, imparatorluktan cumhuriyete geçişteki problemleri ele alan bir romancıdır.
Esendal'ın "Sandalı Ayaşlı ve Kiracıları" eserinde, emlakçılık, kiracılar, hava parası, kelepir, çilingir gibi kelimelerle otlakçılık anlatılır.
22:57Mithat Cemal Kumtay: Mithat Cemal Kumtay'ın "İstanbul'da" eserinde İstanbul'un kokuşmuş ve yozlaşmış hali anlatılır.
Kumtay'ın romanda edebiyat çevresinden kişiler yer alır ve Mehmet Akif Ersoy şair Raif adıyla geçer.
Eserde ikinci Abdülhamit, ikinci meşrutiyet ve Mondros mütarekesi dönemlerinin İstanbul'u anlatılır ve bu üç dönemde meydana gelen değişim romanın başkişisi Adnan'ın hayatı bağlamında ele alınır.
23:40Milli Dini Duyarlılık Romanı: Milli dini duyarlılık romanı, bazılarında İslam öncesi milli değerler, bazılarında İslam sonrası dini değerler, bazılarında ise ikisinin sentezini işliyor.
Milli değerler Türk mitolojisi, kırklar kurt, Türk ressamları, Türk kültürü ve tarihi içerirken, dini değerler Türk tarihi, fetihler, kahramanlıklar ve Türk-Islam kültürüdür.
Türkçülük akımının etkisinde toplumun kültür değerlerine ilişkin farkındalık oluşturmak amaçlanır, estetik anlayışı etik kaygılar yönlendirir ve Türk mitolojisi ve destanlardan yararlanılır.
25:15Milli Dini Duyarlılık Romanının Özellikleri: Milli dini duyarlılık romanında dün, bugün, yarın şeklindeki kronolojik zaman kullanılır, merak unsuru ön planda olup genellikle hakim bakış açısı ve romantik bir bakış açısı vardır.
Bu tarzın önemli yazarları H. Nihal Atsız, Bahattin Özkişi, Mustafa Necati Sepetçioğlu, Münevver Ayaşlı, Emine İşinsu ve Mustafa Miyasoğlu'dur.
Mustafa Miyasoğlu, Türkçülük ve Turancılık akımının temsilcilerinden olup Türk destanlarından ve efsanelerden yararlanırken, Münevver Ayaşlı eserlerinde toplumsal değişim işler ve anılarında devrin önde gelen isimler hakkında bilgi verir.
27:35Toplumcu Gerçekçi Roman: Toplumcu gerçekçi roman, Cumhuriyet döneminden önce yazılmış olup, Nabizade Nazım'ın "Karabibi" ilk köy romanı, Ebubekir Ramtepe'nin "Erhan'ın Küçükbası" ikinci köy romanıdır.
Bu tarzda Nazım Hikmet ve Marksizm etkili olup, materyalizm ve marksizmin temelinde herkesin eşit olduğu, feodalite döneminde gaspın yarattığı zengin-fakir ayrımı ele alınır.
Toplumcu gerçekçi romanlarda köyde ezen sömüren ağ, işbirlikçi imam, şeyh ve muhtar; ezilen sömürülen köylü, ırgat ve marabalar; kentte ise patron, burjuva, ustabaşı, bekçi; ezilen işçi ve emekçi olarak karakterler yer alır.
29:49Toplumcu Gerçekçi Romanın Özellikleri: Toplumcu gerçekçi roman, sosyal realizm akımından etkilenmiş, marksizm ve sosyalizm ideolojilerini benimsemiş, köye ve köylüye yönelmiş bir anlayışa sahiptir.
Gözleme dayalı anlatımda köye ve köylüye yönelme anlayışı benimsenir, büyük şehirlere göçün ortaya çıkardığı problemler halka aydınlatma amacı taşır.
Yaşar Kemal, Çukurova ve Toroslar'da işçilerin sorunlarını işleyen bir yazar olup, halkın ortak inançlarını masal, destan ve efsane havasında verir.
30:56Yaşar Kemal'in Eserleri: Yaşar Kemal'in "Teneke" romanında kaymakam, köydeki ağlarla işbirliği yapmadığı gibi devlet yetkilileriyle de tartışarak köye zarar veren fabrika su akıntılarını durdurmaya çalışır.
"Demirciler Çarşısı" (eser ismi: Yer Demir, Gök, Bakır) romanında sarı sıcak bir şey akıyor ve bu akan su yüzünden kuşlar gider.
"Kapısı Kale Kapısı" romanında Fırat suyu kan akıyor, deniz küstü ve sarı sıcak su yüzünden deniz çıplak doldu, ölüm tarlası oldu.
32:54Yaşar Kemal'in Eserleri: Yaşar Kemal'in eserleri teneke romanın özetinden yola çıkarak aklımızda tutulabilir.
Yaşar Kemal'in romanları: Ölmez Otu, Ölmez Oldu, Fırat'a Kan Akıyor, Deniz Küstü, Karıncanın Suyu, Ölüm Tarlası, Kuşlar Gitti, İnce Mehmet.
Efsaneler ve röportajlar için "peri bacaları" ve "allah'ın askerleri" kavramları kullanılabilir.
34:46Orhan Kemal'in Eserleri: Orhan Kemal köyden kente göçü ilk işleyen kişilerden biridir ve anahtar kelimesi "ekmek"tir.
Orhan Kemal'in eserlerinde bir hanım, çiftliği, baba evi, Cemile adlı bir kız ve el kızı olarak adlandırılan bir kız bulunur.
Öykülerinde işsiz, sarhoşlar ve grev anlatılır, bu kişiler arka sokakta çamaşırcının kızına saygısızlık yaparlar ve hapse düşerler.
37:50Kemal Tahir'in Eserleri: Kemal Tahir'in anahtar kelimeleri çankırı, çorum ve klişeleşmiş idealist tipler yerine gözleme dayalı kişiler anlatmasıdır.
"Yol Ayrımı" eserinde esir şehrin insanları, mahpuslar ve karılar koğuşu vardır.
"Kurt" adlı karakter köyün kamburu, büyük mal ve kanuna göre hareket eden biridir.
39:37Samimi Kocagöz'ün Eserleri: Samimi Kocagöz Söke ve Menderes ovalarını anlatır ve "Sem Amca" adlı eseriyle uluslararası ödül alır.
"Yağmurdaki Kız" öyküsüyle de TDK ödülü alır.
"Kalpaklar" ve "Doludizgin" gibi eserleri Kurtuluş Savaşı'na dairdir.
40:46Necati Cumalı'nın Eserleri: Necati Cumalı'nın anahtar kelimeleri Ege bölgesi, toplumsal sorunlar, toplumcu gerçekçiliği ve kadının yaşadığı sorunlardır.
Ege'de yazlar sıcak ve kuraktır, en fazla tütün üretimi burada yapılır.
Kadınların yaşadığı sorunlar eserlerinde anlatılır.
42:15Türk Edebiyatında Bölgesel Yazarlar: Dursun, Kuzeydoğu Anadolu'yu anlatacak eserlerinde Maral ve Ölü Ekmeği önemli eserlerdir.
Kurtlar dağdan inecekler ve bunlar Kanlıdere'nin kurtlarıdır.
Doğu Anadolu'da Kemal Bir Başa ve Cemo Memo eserleri önemlidir.
42:51Rıfat İlgaz ve Fakir Baykurt: Rıfat İlgaz'ın anahtar kelimesi mizahi ögelerdir ve Karartma Geceleri, Karadeniz'in Kıyıcında ve Yıldız Karayel gibi önemli eserleri vardır.
Fakir Baykurt'un anahtar kelimesi köylüdür ve 1967'de yayınladığı eserde köylüye ve köye yönelme amacı vardır.
Fakir Baykurt'un eserleri arasında Dirlik, Tırpan, Kaplumbağalar, Yayla ve Yılanlar bulunmaktadır.
43:52Sabahattin Ali: Sabahattin Ali, Aziz Nesin ile Marko Paşa mizah dergisi çıkarmıştır.
Kuyucaklı Yusuf'ta Anadolu'daki toplumsal gerçekler anlatılır ve bu otobiyografik karakter romanıdır.
İçimizdeki Şeytan ve Kürk Mantolu Madonna'da ömer'in yalnızlığı ve aydın'ın çelişkileri anlatılır.
44:35Talip Apay ve Abbas Sayar: Talip Apay, Polatlı (Ankara'ya 100 km) insanını anlatan Sarı Traktör ve Emmioğlu Toz Duman İçinde gibi önemli eserler yazmıştır.
Abbas Sayar, Yozgat'ta (İç Anadolu) yaşayan insanları anlatan eserler yazmıştır.
Abbas Sayar'ın Yılkı adlı eserinde, yaşlandığı zaman konuşamayacak diye emekliye ayrılan bir at, yalnız başına bırakılıp ölmektedir.
45:31Yaşar Kemal ve Aziz Nesin: Yaşar Kemal'in eserlerinde "Ağaç yaşken eğilir" atasözü kullanılır ve İhtiyar Gençlik adlı eseri vardır.
Aziz Nesin'in eserlerinde zıpçık tipler önemlidir ve Toros Canavarı, Kadın Olan Erkek, Zübük Yaşar, Ne Yaşar Ne Yaşamaz gibi eserleri vardır.
Orhan Hançerlioğlu'nun Yedi Gün ve Bordamıza Vuran Deniz adlı eserleri önemlidir.
46:46Diğer Yazarlar: Muzaffer İzgu'nün Gecekondusu, Tarık Dursun'un Kadın Sömürge ve İnsan Kurdu, Gençlerin Bu Kopuk Takımı adlı eserleri önemlidir.
Mahmut Makal, ilk toplumcu gerçekçilerden biridir ve Bizim Köy eseriyle çığır açmıştır.
Cevat Şakir Kabaağaçlı'nın anahtar kelimesi "mavi"dir ve eserlerinde Ege ve Akdeniz mitolojisi anlatılır.
49:01Birey İçi Roman Akımı: Birey iç dünyasını esas alan romanda kahraman manevi boşluk içerisinde yabancılaşması, Doğu-Batı çatışması, bireyin kimlik sorunları ve iç sıkıntısı anlatılır.
Cumhuriyet döneminde bazı sanatçılar siyasal, ideolojik ve toplumcu temalar yerine birey içine yönelmişlerdir.
Bu akımda Ahmet Hamdi Tanpınar, Peyami Safa, Abdülhak Şinasi Hisar, Tarık Buğra, Samiha Ayver, Oktay gibi yazarlar bulunmaktadır.
50:05Peyami Safa ve Abdülhak Şinasi Hisar: Peyami Safa, psikolog ve psikolojik roman türünün üstadlarından olup, hastalarını Matmazel Noralya'nın koltuğuna oturtup psikolojik tahliller yapar.
Abdülhak Şinasi Hisar, Boğaziçi medeniyet ifadesi edebiyatımıza kazandırmıştır.
Hisar'ın Sarılar İnsanı, Boğaziçi Mehtapları, Boğaziçi Yılları, Geçmiş Zaman Köşkleri gibi eserleri vardır.
51:27Türk Edebiyatı Üzerine Genel Bilgiler: Ahmet Hamdi Tanpınar, Hamdi Bey'den yola çıkarak beş şehirden farklı katılımlarla eserlerini yazmıştır.
Tarık Buğra'nın "Küçük A" adlı eserinde, bir çocuğun ailesinin ona dizi işleriyle uğraşmak yerine geleceğine dair uyarıları ve çocuğun "sıfırdan doruğa ulaşmak, sahibini arayan madalyaya kavuşmak ve ayakta durmak" isteğini anlatmaktadır.
Samiha Verdi'nin "Kenar" eserinde, Rıfai tarikattan etkilenmiş bir sanatçıyı ve ateş içinde yatan bir teyzeyi anlatmaktadır.
54:14Peyami Safa'nın Eserleri: "Sözde Kızlar" romanı, Mütareke döneminin babasını aramak için İstanbul'a gelen bir genç kızın doğu-batı çatışmasını anlatmaktadır.
"Şimşek" romanı, İstanbul'da yaşadığı hayal kırıklıklarını ve rahat, özgür bir yaşam arzusunu anlatmaktadır.
"Dokuzuncu Hariciye" ilk otobiyografik roman olup, Peyami Safa'nın kendi hayatını anlatmaktadır.
55:37Fatih Harbiye ve Doğu-Batı Çatışması: Fatih semti doğuyu, Beyoğlu semti ise batıyı temsil etmektedir.
"Fatih Harbiye" romanında, batılılaşmanın genç kuşak üzerindeki olumsuz etkileri ele alınmaktadır.
"Harbiye" romanında, kişilerin inanç, burhan ve tereddütleri, madde-mana çatışması işlenmektedir.
56:18Diğer Eserler ve Temalar: "Matmazel Noralya'nın Koltuğu" eserinde, Dr. Ferit'in nihilizme yöneliş süreci ve maddecilik-mistisizm çatışması anlatılmaktadır.
"Yalnız" romanında, doğu-batı sentezini ve Simeranya adlı bir ütopya anlatılmaktadır.
"Fahim Bey ve Biz" romanında, doğu-batı çatışmasının işlendiği ve alafranga temsil eden Fahim Bey ile "biz" olarak belirtilen kişilerin bakış açısı yansıtılır.
57:15Ahmet Hamdi Tanpınar ve Eserleri: Ahmet Hamdi Tanpınar'ın "Huzur" romanı, doğu-batı çatışması ekseninde batılaşma sorununu anlatmaktadır.
"Mahur Beste" eserinde, Osmanlı'nın çöküşü ve ilmiye sınıfı üzerinden anlatılmaktadır.
"Sahnenin Dışındakiler" eserinde, saatleri ayarlama üstüne medeniyet değişikliğinin üzerindeki sancılar ironik anlatımla işlenmektedir.
58:48Tarık Buğra'nın Eserleri: Tarık Buğra, tarihi, siyasi olayları ve toplumsal çatışmaları ele almaktadır.
"Osmancık" eserinde, Osman Bey ile Osmanlı Devleti'nin kuruluşu anlatılmaktadır.
"Küçük A" eserinde, Kuvayi Milliye yılı ve Kurtuluş Savaşı farklı bir bakış açısıyla işlenmektedir.
59:07Türk Edebiyatında Roman Tipleri: Küçük Ankara'da Ermeni sorunu ve Cumhuriyet yönetimi ilk yılları anlatılırken, Firavun İmada Sakarya Meydan Savaşı öncesi döneme değinilir.
Yalnızlar romanında akümülatörlü radyo ve tiyatro eser roman haline getirilirken, İ. Rüyasında Adile Naşitin babası Naşit Özcan'ın hayatı ve efsane eleştirdiği karakter anlatılır.
Samiha Ayverdi'nin tasavvuftan beslendiği ve Rifai tarikatına mensup olduğu belirtilir.
1:00:09Doğu-Batı Çatışması Bağlamında Romanlar: Doğu-Batı çatışması bağlamında romanlar eski İstanbul kültürü ve Konak hayatını anlatırken, Batmayan Günde Aliye adlı genç kızın dedesi İrfan Paşa'nın allah sevgisini ve tasavvufu yansıtıyor.
Ateş Ağacı'da maddenin karşısına mana ve kalp konulurken, tasavvufçular madde manaya tabi olduğunu ve esasında mana aleminde yaşadığımızı savunuyorlar.
İbrahim Efendi Konağı'da bir konağın çöküşü ile birlikte bir devrin çöküşü anlatılırken, konak Osmanlı'yı anlatan bir sembol olarak görülür.
1:01:21Garipler Sokağı ve Diğer Romanlar: Garipler Sokağı adlı romanında İkinci Dünya Savaşı sırasında İstanbul Fatih'te yaşayan fakir bir sokak halkının hayatı yansıtılır.
Suçumuz İnsan Olmakta kurtuluşu yozlaşmış bir aşkın mutluluğunda araması anlatılırken, Tedirgin ve Huzursuz bir Aydın'da Nuri ve Nedret karakterleri yer alır.
İnsan Bir Ormandır'da evliliğinde mutluluğu yakalamış bir gazetecinin geleceğe bakmak için geçmişi hesaplaşması anlatılır.
1:01:53Modernist ve Postmodernist Romanlar: Modernist romanda kahraman kentte yalnızsa, iletişimsizliği varsa ve var olma sancısı yaşıyorsa; postmodern romanda kahraman farklı karakterlerle (Fatih Özal, Nasrettin Hoca, Madonna) Paris'e gidiyor ve yolda yazarı alıyor.
Modernist romanın genel özellikleri: varoluşçuluk akımından etkilenmesi, topluma ait değerleri yansıtma amacı olmaması, bireyin yalnızlığı ve karmaşık iç yapısı anlatılmasıdır.
Postmodern romanda kronolojik akış kırılıyor, neden-sonuç ilişkisi ortadan kaldırılıyor, akıllı mantık zorlanıyor ve fantastik bir dünya kurgulanıyor.
1:04:19Roman Teknikleri: Bilinç akışı tekniğinde kahramanların düşünceleri kendi ağızlarından, kurallarına dikkat etmeden aktarılır.
Geri dönüş tekniğinde metin kişileri ve olaylar hakkında geçmişle ilgili bilgi verilirken, karakterlerin yerleri ve olayların geçmişi anlatılır.
Üst kurmaca tekniğinde yazma sürecinde romanın konularından biri olarak kurgulanması, kahramanın kendisine adını ilk demesini tercih etmesi gibi örneklere rastlanır.
1:05:37Diğer Anlatım Teknikleri: İç konuşma tekniğinde kahramanların içsel konuşmaları olduğu gibi aktarılır, gramer kuralları tam olarak yansımaz.
Çözümleme tekniğinde anlatıcının kahramanın zihninden geçenleri okuduğu, kahraman düşüncelerini "diye düşündü" gibi ifadelerle aktardığı görülür.
Kolaj tekniğinde herhangi bir konuda farklı yazar, şair ve kaynaklardan derlenen alıntıların bir araya getirilerek metne yansıtılması sağlanır.
1:06:43Sanatçılar ve Eserleri: Nezihe Meriç'in eserlerinde kadınların yalnızlık psikolojisi yoğunlaşıyor.
Yusuf Atılgan'ın Aylak Adam'da yalnızlık, bunalım ve psikolojik yabancılaşma konuları işlenirken, kahramanın kendi kimliğini inşa edememesi ve birey olamaması vurgulanır.
Bilge Karasu ben merkezli yani modern öykü öncülerinden olarak tanımlanır.
1:08:03Türk Edebiyatı Üzerine Yazarlar: Bilgi Karasu'nun eserlerinde iletişim kurmakta zorlanan bireyler ön plandadır ve minimal hikaye türünün öncülerinden, bunaltı edebiyatının başarılı yazılarından biridir.
Fizan (asıl adı Ferroze Çerçi) eserlerinde kadınlar ve çocuklar üzerine yoğunlaşıyor, özellikle göçmenler ve gurbetçiler hakkında eserler yazmıştır.
Adalet Ağaoğlu, geriye dönüş iş gibi farklı teknikleri kullanıyor ve yanlış batılılaşma, siyasal çatışma, korku, ölüm ve aşk temalarını ele alıyor.
1:10:50Adalet Ağaoğlu'nun Bir Eseri: Adalet Ağaoğlu'nun bir eserinde yaz sonunda bir düğün gecesinde üç-beş kişi bir araya gelmiş durumda.
Erkek karakter, kadına romantik bir viyana yazı deneyimi yaşatmak istiyor, ancak kadın gergin ve saygısız davranarak adamın hayatını zindan ediyor.
Demiröz, öykülerinde bunalımlı insanları konu edinirken, "Bir Uzun Sonbahar" ve "Amerika 1954" romanları önemlidir.
1:12:18Öğretmenin Tavsiyeleri: Öğretmen, Oğuz Atay'ı "beş yıldız" olarak nitelendiriyor çünkü ÖSYM çok sever ve sınavlarda sorulduğunda öğrencilerin başarılı olmalarına yardımcı olur.
Öğretmenin en sevdiği yazarı Refik Halit Karay'dır ve yalnızlaşan aydınların iş dünyasını işleyen Karay, isyan, yabancılaşma, iletişimsizlik ve toplum eleştirisi gibi temaları ele alır.
"Tutunamayanlar" ve "Selim İŞIK" karakteri sorulmuş, "Tehlikeli Oyunlar" bir bilim adamının romanı, "Mustafa İnan'in Kurucusunun Hayatı" anlatılıyor.
1:13:07Türk Edebiyatında Modern Yazarlar: Rasim Özdenören, aydınların dramını anlatan yazar olarak "Bodrum Cehennem", "Sazcaz Düğün", "Gramofon Hala Çalıyor" gibi eserleriyle tanınmaktadır.
ÖSYM sınavlarında Rasim Özdenören'den yabancılaşma, bireyin yalnızlığı ve gelenek-kuşak çatışması temaları sorulabilir.
Yabancılaşmış insanlar hastalar ve ışıklar, çözülmüş ve çarpılmış kişiler olarak tanımlanmaktadır.
1:14:58Türk Edebiyatındaki Diğer Yazarlar: Nazlı, fantastik büyülü gerçeklik anlayışını benimsediği "Kaçma" ve "Hayallere Sığınma" romanlarıyla tanınmaktadır.
Leyla Erbil, kadınların mutsuzluğunu anlatan ve varoluşu temalarla ele alan bir yazar olup noktalama konusunda fazla önemsememektedir.
Orhan Pamuk, 2006'da Nobel Edebiyat Ödülü'nü almış, aydın kesimini anlatan zor anlaşılan romanlar yazan ve Doğu-Batı sorununu ele alan bir yazardır.
1:15:46Orhan Pamuk'un Eserleri ve Diğer Yazarlar: "Kahraman" romanında Orhan Pamuk, gerçeklerle kurguları harmanlamış, romanın kurmaca olduğunu hissettirmiş ve postmodern bir romandır.
Latife Tekin, fantastik büyülü gerçeklik anlayışını temsil eden, Anadolu halkını ve kadınlarını anlatan bir yazar olup "Buzdan Kılıçlar", "Kristin", "Çöp Masalları" gibi eserleri vardır.
İnce Ar'a göre "Gölgede Kırk Derece", "Adada Zamanı", "Taş ve Ten", "İçimden Kuşlar Geçiyor" ve "Hiçbir Aşk, Hiçbir Ölüm" kadın problemlerini ele alan önemli eserlerdir.
1:17:00Diğer Modern Yazarlar: Uzun İsimli, düşsel ve fantastik romanlar yazan, bazı eserlerini otobiyografik nitelikte yazan bir yazar olup "Bir Hüzünlü Hazzı" ve "Sonsuzluğa Nokta" eserleri sorulabilir.
İhsan Oktay Anar, felsefi romanlar yazan bir yazar olup "Puslu Kıta", "Adası ve Efrasya", "Hikayeleri" ve "Kitablı Amatı" eserleri önemlidir.
Nedim Gürsel, önce Fransızca sonra Türkçe yazan, "Uzun Süren Bir Yaz" ve "Hikayesi" eserleriyle tanınan bir yazar olup Cumhurbaşkanlığı Ödülü almıştır.
1:18:21Cumhuriyet Dönemi Hikaye: Hikayenin yerini önce destan ve efsaneler, sonra halk hikayeleri tutmuş, Tanzimat döneminde ilk gerçekçi hikayeler "Letaif-i Rivayat" ve "Musameretnameler" ile çıkmıştır.
Cumhuriyet'in ilk yıllarında Memduh Şevket Esendal durum hikayesini, Ömer Seyfettin olay hikayesini başlatmıştır.
Cumhuriyet'in ilk yıllarında milli edebiyat sanatçıları gözlemci, gerçekçi ve anlayışlı eserler vermiş, cumhuriyet devrimleri ve yeni kurumlar ele alınmıştır.
1:20:26Cumhuriyet Dönemi Hikaye Tipleri: Olay hikayesi, mapasan tarzı, olaya dayalı, serim-düğüm-çözüm bölümleri ve merak ögesi ön planda olan hikayelerdir; Ömer Seyfettin, Yakup Kadri ve Reşat Nur bunun önemli temsilcileridir.
Durum hikayesi, Çehov tarzı hikaye olarak tanımlanır, hayatın bir kesiti anlatılır, serim-düğüm-çözüm bölümleri yoktur ve merak ögesi ikinci plandadır.
Küçük hikaye (kısa hikaye), kısalık, yoğunluk ve birliği temel özellikleri olan, betimleme ve çözümleme içermeyen, vurucu etkili bir türdür; Ferit Gün, Müsa Bener ve Haydar Ergülen önemli temsilcileridir.
1:22:23Cumhuriyet Dönemi Hikaye Sanatçıları: Fahri Celalettin Gök, Tolga Olay hikayeleri yazarak Hüseyin Rahmi ve Ahmet Rasim çizgisini izleyerek İstanbul'u anlatıyor.
Selahattin Enis'in "Bataklık Çiçeği" eseri önemli düşkün kadınların hayatlarını anlatıyor.
Bekir Sıkı Kunt, Vakit gazetesi çevresinde gelişen yeni gerçekçilik anlayışını "Benimecek Köylünün Soruları" adlı eserinde anlatıyor.
1:23:13Önemli Hikaye Yazarları: Muzaffer Buyrukçu, "Korkunun Parmakları", "Bulanık Resimler" ve "Yüzün Yarısı" gibi kitaplarıyla ödüller alıyor.
Orhan Duru, "Ağır İşçiler" kitabıyla ödül almış bir sanatçı.
Nahit Sırrı Örik, Osmanlı Devleti'nin çöküş dönemini yansıtıyor ve "Sultanahmet Düşerken" eserini yazıyor.
1:23:36Sait Faik Abasıyanık ve Modern Hikaye: Sait Faik Abasıyanık, klasik hikaye tekniğini yıkarak modern hikayenin öncüsü olarak "İstanbul Hikayesi", "Balıkçılar" ve "Deniz İnsanları" gibi eserler yazıyor.
"Sarnıç ve Şahmerdan" adlı ilk öykülerinde küçük insanların yaşam mücadelesini toplumcu anlayışla anlatıyor.
"Lüzumsuz Adamla Varoluşculuk" ve "Alemde" gibi eserlerinde varoluşculuk etkisini bir iş dünyasına yöneliyor.
1:24:06Mustafa Kutlu ve Eserleri: Mustafa Kutlu, kısa geleneğin anlatım imkanlarından yararlanarak çocukluk, aşk, çevre, kentleşme ve kültürel vizyonu ele alıyor.
Eserlerinde modernizm eleştirisi içeren bir orta halli adamı anlatıyor.
"Yokuşakanlar Yatağı", "Sefere Gidecek", "Hüzün ve Tesadüf" ve "Yoksulluk İçimizde" gibi önemli hikayeleri var.
1:26:13Diğer Hikaye Yazarları: Tomris Uyar'ın "İkinci El İlahi" ve "Peri" gibi eserleri var.
Reşat Nur Güntekin'in "Leyla ile Mecnun'un Me" eseri önemli.
Sadri Ertem'in "Bacağı İndir Bacağı Kaldır" ve Sabahattin Ali'nin "Ses Kamyonu" gibi eserleri var.
1:27:28Cumhuriyet Dönemi Tiyatrosu: Cumhuriyet Dönemi Türk tiyatrosunda devlet konservatuarları ve tiyatrolar açılacak.
1920-1950 yılları arasında tiyatro, Cumhuriyet değerlerinin halka aktarılmasında bir araç olarak kullanılacak.
1950-1980 dönemine baktığımızda yurt sorunları, kadının toplum yaşamındaki yeri, köy, töre ve kuşak çatışması gibi temalar işlenecek.
1:28:43Absürt Tiyatro: 1960'lı yılların sona doğru absürt tiyatroya geçiliyor.
Mesaj verme kaygısı yok, umutsuzluk, korku ve anlamsızlık ön plana çıkıyor.
Klasik bölümlere dekor önem verilmeyip, geleneksel tiyatronun bütün kural düzenleri reddediliyor.
1:29:10Haldun Taner ve Eserleri: Haldun Taner, kabare tiyatrosu ve mizahi eleştiri alanında başarılı.
İlk epik halkçı tiyatro örneği sayılan "Keşanlı Ali Destanı" eserini yazıyor.
1:29:37Türk Tiyatro Sanatçıları ve Eserleri: Recep Bilginer, Güney Anadolu köylerini anlatan bir sanatçıdır ve "Gezi Parkı" eseriyle tanınmaktadır.
Rıdvan Dilmen, "Kulaklar Midas'ın Kulakları" ve "Canlı Maymun Lokantası" gibi absürt tiyatro örneklerini vermiştir.
Cahit Atay, mizah ön planda olan "Ağalık" ve "Kan Davası" gibi konuları işleyen bir sanatçıdır.
1:31:50Osmanlı Tarihinden Eserler: Ahmet Turan Oflazoğlu, Osmanlı tarihinden konularını alan trajedilerle tanınan bir sanatçıdır.
Oflazoğlu'nun "Kezban" eserinde Kan Davası konusu işlenmiştir.
Muhsin Ertuğrul, Çağdaş Türk Tiyatrosu'nun kurucusu olarak bilinmektedir.
1:32:59Modern Türk Tiyatro Sanatçıları: Vedat Nedim Tör, "İşsizler ve Köksüzler" adlı tiyatro eseriyle tanınmaktadır.
Orhan Seyfi Tek, Shakespeare'in tiyatrolarında güç kavramı üzerinde duran ve "Tanrılar ve İnsanlar"la TDK ödül almıştır.
Muhteşem Yüzyıl'da Hürrem Sultan'ı canlandıran "Tohum ve Toprak" eseri, Alemdar Paşa ile gecenin sonunda bir fındık düştü dalından anlatılır.
1:34:16Çeşitli Tiyatro Sanatçıları: Refik Erduran, "Cengiz Han'ın Bisikleti", "Bir Kilo Namus" ve "Uçurtmanın Zinciri" gibi eserlerle tanınmaktadır.
Tuncer Cücenoğlu, toplumsal konuları ele alan "Kör Dövüşü" adlı tiyatrosuyla bilinmektedir.
Necip Fazıl Kısakürek, ahlaki sorunlar, batılılaşma ve ölüm korkusu gibi temaları işleyen tiyatro eserleriyle tanınmaktadır.
1:35:19Cumhuriyet Dönemi Tiyatro: Cevat Bey'in "Başkuta" Cumhuriyet dönemi Türk tiyatrosu bir otoritesidir.
Cevat Bey'in "Paydos" oyunu, yurt dışında sahnelenen ilk Türk oyunudur.
"Paydos" oyununda, küçük şehirden büyük şehire göç eden, buzlar çözülmeden emekli olmak isteyen bir karakter anlatılır.
1:37:05Diğer Önemli Tiyatro Sanatçıları: Oktay Arayıcı, "Ölümün Toplumsal Anatomisi" adlı oyunuyla TDK ödül almıştır.
Sabahattin Kudret, absürt tiyatro türünde "Evin Üstündeki Bulut" ve "Gazoz Ağacı" gibi eserler vermiştir.
Başar Sabuncu, hem tiyatro hem sinema ile ilgilenen ve toplumsal bozuklukları eleştiren bir sanatçıdır.
1:37:44Metin Türleri ve Özellikleri: Cumhuriyet döneminde öğretim metinlerinde tarihi, felsefi ve bilimsel metinler bulunurken, gazete çevresinde gelişen makalelerde ispat zorunlu iken, fıkralarda güncel konular anlatılır.
Denemede "ben" kelimesi önemliyken, eleştiri türünde eser eleştirilir, fıkralardaki gibi güncel konularda politika eleştirileri alınmaz.
Mülakat sadece soru-cevap yaparken, röportajda soru-cevap artı resim ve yorumlar bulunurken, haber yazılarında "beş n bir k" kuralı vardır.
1:38:49Edebi Eserler ve Yazarlar: Ahmet Hamdi Tanpınar, Mehmet Kaplan ve Berna Oran'ın makaleleri sorulma ihtimali zayıfken, Yusuf Ziya Ortaç'ın "Beşik Fıkrası", Nurullah Ataş'ın "Söyleşileri" ve Şevket Süreyya Aydemir'in "Eşref Saati" sorulabilir.
Sabahattin Eyüboğlu'nun "Mavi Karası", Ahmet Hamdi Tanpınar'ın "Beşli" ve Salah Birsel'in "Boğaziçi Şıngır Mıngır" yüz temel eser arasındadır.
Cemil Meriç'in "Mağaradakileri" ve Nihaşan Banarlı'nın "Türkçe'nin Sırları" adlı eserleri sorulabilir.
1:39:21Diğer Eser Türleri ve Yazarları: Mülakat türünde Abdi İpekçi ve Nurullah Berk'ın eserleri, röportaj türünde Fikret Oya'nın "Ha Bu Diyar" ve Yaşar Kemal'in "Hatırlarsanız Benim Acıları" sorulabilir.
Eleştiri türünde Orhan Şahin, Gökçen'in "Susuz Bağ Girenleri" ve Berna Mor'a'nın "Türk Romanı Eleştiren Bir Bakış" sorulabilir.
Anı türünde Yakup Kadriye'nin "Zoraki Diplomatı", Abdülhak Şenay'ın "Kurtuluş Savaşı Anıları" ve Nurullah Ataş'ın "Ceza" adlı günlüğü sorulabilir.
1:40:29Biyografi ve Gezi Yazısı: Biyografi türünde Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun Atatürk'ün biyografisi, otobiyografi türünde Abidin Dino ve Şevket Süreyya Aydemir'in eserleri vardır.
Gezi yazısı türünde Oktay Rifat'ın "Denizaşırı ve Bizim Akdeniz", İsmail Hakkı Burse'nin "Tuna'dan Batıya" ve Bedir Rahmi Eyüboğlu'nun "Canım Anadolu" sorulabilir.
Ruşen Eşref Ünaydın mülakat türünün ilk örneklerini verirken, İsmail Hakkı Burse gezi türündeki ilk güzel örnekleri verir.
1:44:05Edebi Akımlar: Batı edebiyatının temeli Antik Yunan edebiyatı olup, Roma İmparatorluğu dönemi sonrasında karanlık çağ, ardından aydınlanma, rönesans ve reform akımları gelir.
Klasik akımın tepki olarak duygunun ön plana çıktığı romantizm akımı, romantizme tepki olarak realizm ve natüralizm akımları doğar.
Realizm'de anahtar kelimeler gözlem ve gerçek iken, natüralizm'de anahtar kelimeler deney ve toplum için sanat'tır.
1:46:00Dünya Edebiyatı Temel Bilgileri: İlk fabl yazarı Ezop, ilk trajedisi ve komedi Aristoteles'ten, dramı Shakespeare'den, ilk modern romanı Cervantes'in Don Kişot'tan gelmektedir.
Realist romanın öncüsü Flaubert'in Madam Bovary'si, romanda bir karakterle romantik romanlara alay ederek "böyle olur mu" sorusunu sormaktadır.
Deneme türünün kurucusu Montaigne'dir, ikinci büyük denemeci Bacon'dur ve ilk biyografi örneği Plutarkos'un "Hayatlar" eseridir.
1:46:46Edebi Türler ve Önemli Eserler: Destanlar arasında Kurtarılmış Kudüs ve Tasoyu gibi eserler bulunmaktadır.
Tiyatroya bakıldığında Shakespeare'in eserleri, Goethe'nin Faust'u ve Bertolt Brecht'in epik tiyatrosu önemlidir.
İlk öykü Boccaccio'nun Dekameron'dan gelirken, Mopasan'ın naturalist olduğu ve Gorki'nin öykü yazarı olduğu bilinmelidir.
1:47:52Dünya Edebiyatı Örnekleri: Flaubert'in Madam Bovary'si, Zola'nın Nanasi ve Göçe Gelenler gibi eserler önemli edebi eserlerdir.
Charles Dickens'in İki Şehrin Hikayesi, Dostoyevski'nin Suç ve Ceza, Tolstoy'un Anne Karerina ve Savaş ve Barış eserleri sorulmuştur.
Amerikan edebiyatında John Steinbeck'in Fareler ve İnsanlar, Çanlar Kimin Çalıyor ve Yaşlı Adam ve Deniz gibi eserler bulunmaktadır.
1:48:37Edebi Akımlar ve Önemli Yazarlar: Anı türünde Verne'in İtirafları, otobiyografide de sorulma ihtimali vardır.
Yunan edebiyatında Ezop fabl yazarı, Asik trajedisi, Homer destancı, Aristoteles komedici olarak bilinmelidir.
Fransa edebiyatında Victor Hugo romantizmin kurucusu, La Fonte fabl türünün öncüsü, Sandal sembolizmin öncüsü, Flaubert realizmin kurucusu, Zola natüralizmin kurucusudur.
1:52:14Türk Edebiyatı ve Diğer Edebiyatlar: Azerbaycan edebiyatını temsilcileri Bahtiyar Vahapzade, Men dostlarım, Heyder Baba ve Cengiz Aytmatov'dur.
Kıbrıs Türk edebiyatını temsilcileri Özk Yaş ve Osman Türker'dir.
Özbek edebiyatını temsilcileri Abdülhamit Süleymanoğlu ve Çolpan, Kazak edebiyatını temsilcileri ise Velihanov'dur.

Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı Dersi

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir