Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitim uzmanı ile Mustafa Bey ve Elif Hoca arasında geçen röportaj formatında bir eğitim içeriğidir. Konuşmacılar çocuklarda düşünme becerilerinin geliştirilmesi konusunda uzmanlaşmış kişilerdir.
- Video, çocuklarda düşünme becerilerinin ne olduğunu, gelişim aşamalarını ve bu becerileri geliştirmek için çeşitli yöntemleri ele almaktadır. Bloom Taksonomisi üzerinden bilgi, anlama, uygulama, analiz, değerlendirme ve sentez becerileri açıklanırken, zihinsel esnekliği artırmak için zihin haritaları, problem çözme teknikleri, SWOT analizi, altı şapkalı düşünme tekniği gibi pratik yöntemler sunulmaktadır.
- Ayrıca videoda, çocukların duygusal durumlarının düşünme süreçlerini nasıl etkilediği, zihinsel sınırların neden oluştuğu ve bunları aşmak için öneriler verilmektedir. 21. yüzyıl becerileri kapsamında zihinsel esnekliğin (rezilyan) önemi vurgulanırken, çocukların eleştirel düşünme becerilerini geliştirmek için yaşlarına uygun örnekler ve sorular sunulmaktadır.
- 00:18Düşünme ve Çocuklar
- Konuşmacı, yaratıcılık ve ilhamdan sonra düşünme konusunu ele almayı planlıyor.
- Çocukların düşünme yollarını anlamak ve onları geliştirme konusunda bilgi vermek istiyor.
- Düşünmenin zihinsel bir süreç olduğunu, mantıksal çıkarımlarla birleşerek oluştuğunu çocuklara anlatmak gerektiğini vurguluyor.
- 01:49Düşünmenin Tanımı ve Etkileyen Faktörler
- Düşünme sözlükte "rastlantısal ya da sistematik olarak bir fikir üretmek için geçirilen zihinsel süreç" olarak tanımlanıyor.
- Düşünmeyi etkileyen faktörler arasında fizyolojik faktörler, kültürel etkiler ve aile ortamı yer alıyor.
- Aile ve topluma ters düşme korkusu, baskı görme korkusu düşünme yollarını etkileyen faktörlerden biri.
- 05:30Eleştirel ve Bilimsel Düşünme Geliştirme
- Çocuğa eleştirel ve bilimsel düşünme becerisinin yolları kazandırılabilir.
- Çocuğun kendi çerçevesinden, kendi gördüklerinin ötesine geçebilme yetkinin edinmesi gerekiyor.
- Bilgiyi olduğu gibi kabul etmekten öte, sorgulayıp, düşünüp, mantıksal çıkarımlar kurabilme becerisinin gelişmesi önemli.
- 07:40Eleştirel Düşünme Örnekleri
- Eleştirel düşünme becerisini geliştirmek için soru sorarak başlanabilir.
- Çocuğun daha geniş düşünebileceği sorular sormak gerekir, örneğin mantıklı bir çıkarım yapabilmesi için sorular.
- Çocuğa nesnel ve öznel olarak bakabilmesi, önyargıdan bağımsız bilgi değerlendirebilmesi sağlanabilir.
- 10:30Düşünme ve İfade Etme
- Çocuklara bir konuyla ilgili fikir sorduğunda hiçbir şey alamama durumu karşılanabiliyor.
- Çocukların ürettiği fikirleri ifade edemedikleri durum, düşünme basamaklarının eksik olduğunu gösteriyor.
- Yetişkinler düşündüklerini daha rahat anlatabilirken, çocuklarda bu beceri daha zayıf olabilir.
- 11:31Çocuklarda Eleştirel Düşünme Eksiklikleri
- Çocuklarda eleştirel düşünme eksiklikleri iki şekilde ortaya çıkabilir: ifade etme noktasında zayıf kalma veya zihinsel bağları kurma konusunda zorlanma.
- Her çocuğun bu eksiklikleri farklı şekillerde gösterebileceği, kişisel yapısı, geçmiş deneyimleri ve aile ortamı etkisiyle değişebilir.
- Eleştirel düşünme için gerekli temel becerileri geliştirmek için çocukların eksikliklerini belirlemek önemlidir.
- 12:48Bloom Taksonomisi ve Eleştirel Düşünme
- Bloom taksonomisi, eleştirel düşünme için altı temel basamağı tanımlar: bilgi, anlama, uygulama, analiz, değerlendirme ve sentez.
- Eğitim sistemimiz genellikle bilgi ve anlama basamaklarında kalırken, diğer dört basamağı da dahil etmek çocuklarda eleştirel düşünme becerilerini geliştirebilir.
- Anlama basamaklarında çocuklara bir durumu kendi cümleleriyle yeniden ifade etmelerini istemek önemlidir, çünkü bu doğru anlama olup olmadığını test etmeye yardımcı olur.
- 15:06Eleştirel Düşünme Becerilerinin Geliştirilmesi
- Çocukların eleştirel düşünme becerilerini geliştirmesi zaman alır ve deneyimlerle ilerler, bu nedenle aileler ve eğitmenler hemen sonuç almak istememelidir.
- Bu antrenmanlar çocuklarda beynin fiziksel olarak olgunlaşmasını sağlar ve potansiyelini aktive eder.
- Çocuklarda gelişim süreci farklılık gösterebilir; bazı çocuklarda birdenbire açılırken, bazılarında aşamalar halinde ilerler.
- 20:18Eleştirel Düşünmenin Ölçülmesi ve Uygulama
- Eleştirel düşünmenin gelişimini ölçmek için aileler ve öğretmenler, belirli periyodik zamanlarda benzer sorular sorarak ve cevapları karşılaştırarak ilerlemeyi gözlemleyebilir.
- Uygulama basamakında, çocuklara öğrendiklerini farklı durumlarda uygulama veya örnek verme fırsatı vermek önemlidir.
- Uygulama becerisinin gelişimi, çocuklara gelecekte öğrendiklerini hayatlarına uyarlayabilme yeteneği kazandırır.
- 23:33Çocukluk ve Kişisel Gelişim
- Çocuklukta yapılan her faaliyet yetişkinlik için yatırım olup, çocuklukta yaşanılan olumlu gelişimler yetişkinliğe farkla başlamak demektir.
- Akademik bilgi çok önemli olsa da, çocuğun kişisel gelişimi için yapılacak çalışmalar da hayati önem taşımaktadır.
- 21. yüzyıl becerileri çocukların hayatını ayrılmaz bir parçası olacak ve bunlar çocuklarda anne babalarda mecburi hale gelecektir.
- 24:43Bloom Taksonomisi ve Eleştirel Düşünce
- Bloom taksonomisinde analiz kısmında çocuklara "bu fikir ne yönden benzer, ne yönden farklı?" gibi sorular sorulmalıdır.
- Değerlendirme kısmında "bu çözüm yeterince işe yaradı mı, daha iyi bir çözüm olabilir miydi?" gibi sorular yapılmalıdır.
- Sentez ve transfer kısmında "bu bilgi bizim ne işimize yarayacak, nerede kullanırız?" gibi sorular sorularak çocuklara yaratıcılığa geçiş yapmaları sağlanmalıdır.
- 27:03Çocuklarda Zorlama ve Gelişme
- Çocuklarda gelişim için zorlamaya meyilli olmak gerekir, sadece kendi seviyesinde değil üstüne bir denemek gerekir.
- Çocuklar zorlanmaktan hoşlanır, ancak aşırı zorlamak hayal kırıklığı yaratabilirken, sürekli kolay soruları çözmeleri de gelişimlerini durdurur.
- Çocukların gelişim kapısını açması için ufak bir adım üstüne adım atabilmelerinden haz duymaları gerekir.
- 28:49Duygusal Nedenler ve Düşünme
- Çocuklarda duygusal nedenler düşünme süreçlerini en çok etkileyen faktörlerden biridir ve genellikle hisleriyle hareket ederler.
- Sürekli karamsar düşünen çocuklar düşünmedeki verimliliğini kaybederken, sürekli olumlu düşünen çocuklar da gerçek hayattan kopabilirler.
- Çocuklarda gerçekle pozitif düşünme arasında dengesini tutturabilmek önemlidir.
- 30:54Duyguların Karar Vermede Rolü
- Duygular beynin temel bir karar verme mekanizması olarak kullanılır ve duygu sistemleri bozulan insanlar karar veremez hale gelir.
- Duygular ortamla bağlantılı olmalı ve bize ortamla ilgili ön fikirler ve uyarılar verir.
- Korku, öfke, neşe, mutluluk gibi duygular hayatla bağlantılı ve doğal olarak gerçekleştiği zaman önemli ve değerlidir.
- 32:45Duyguların Yönetimi
- Duyguların yönetimi düşünüş biçimini geliştirmekte önemli bir faktördür.
- Çocuklarda üst bilişsel düşünme kabiliyetleri üzerinde çalışmak gerekir, bunlar özgüven, özsaygı ve öz yeterlilik gibi kavramlardır.
- Çocukların bu kavramların farkında olması ve kendilerini kontrol edebilmeleri için bu kavramların farkındalığını artırmak gerekir.
- 34:11Çocuklarda Düşünce Becerilerini Geliştirme Yöntemleri
- Çocuklara mantıklı bir çerçeve çizerek durumun içerisinden çıkıp gerçekle hislerini birleştirebilecekleri öğretmek önemlidir.
- Altı şapkalı düşünme tekniği, çocuklara farklı bakış açılarını göstermek için kullanılabilecek bir yöntemdir.
- Çocuklarda yaratıcı düşünebilme, üretmeye, keşfetmeye ve nesneler arasında bağlantı kurmaya çok müsait bir yaşlardır.
- 35:15İşlev Takılmasının Etkileri ve Çözümleri
- İşlev takılmasında bir nesneyi bildiği amacın dışında kullanamama sorunu yaşanır ve bu kutunun içinde düşünmek olarak da adlandırılabilir.
- Çocuklarda yaratıcılık eksikliği oluşabilir ve bu durum çevresel şartlar, yetiştirme biçiminden veya çocukta bazı yönlerin eksikliğinden kaynaklanabilir.
- Çocuğa farklı bakış açıları kazandırmak için "sadece bu çay kaşığıyla ne yapabiliriz?" gibi sorular sorulabilir.
- 36:53Kutunun Dışında Düşünme Teknikleri
- Yetişkinlerde kısıtlı süre ve yüksek sayıda hedef vererek kutunun dışına çıkma becerisi geliştirilebilir.
- Çocuklarda da bu yöntem etkili olabilir, ancak çocuklar bu tür durumlarda telaşlanabilir ve sınav algısı oluşturabilirler.
- Raksat düşünme şekli, herhangi bir amaç olmadan serbest yazma ve aklına gelen her şeyi yazmak şeklinde uygulanabilir.
- 40:02Çocuklarda Düşünce Becerilerini Geliştirme Yöntemleri
- Çocuklarda rassal olarak ortaya çıkmış iki kavram arasında ilişki kurmaya çalışmak etkili bir yöntem olabilir.
- Çocuklarda bu becerileri geliştirmek için zaman tanımak ve oyunlaştırarak keyif almasını sağlamak önemlidir.
- Çocukların bu çalışmaları yaparken rahat hissetmeleri ve stresli bir ortamda olmamaları gerekir.
- 41:41Zihinsel Sınırlar ve Etkileri
- Zihinsel sınırlar, bilinen yol ve yöntemlerin dışında düşmeye alışık olmamak veya sadece belirli yol ve yöntemlerle düşünebilme durumudur.
- Akademik öğrenme ile birleştirildiğinde, problemin çözümünü ezbere ezberleyerek yapma şeklinde ifade edilebilir.
- Sosyal hayatta ise özgüven ve cesaret eksikliğinden kaynaklanan kendini ortaya koyamama, hata yapmaktan korkma ve başarısızlık kaygısı gibi durumlar zihinsel sınırlara neden olabilir.
- 43:12Çocuklarda Mükemmeliyetçilik ve Zihinsel Sınırlar
- Anne-babalar, öğretmenler ve eğitim sistemi, beklentileri yükselterek çocuklara zihinsel sınırlar veriyor, bu da çocukların aşma ihtiyacını yok ediyor.
- Çok övenlerin çocuklara kaygılı olmaları, başarısızlık korkusu oluşturuyor ve mükemmeliyetçilikten atalete doğru evriliyor.
- Bu durum hem psikolojik olarak zarar veriyor hem de çocuk kendi potansiyelini ortaya koymaktan kaçınıyor.
- 45:00Analitik ve Hipotetik Düşünme Becerileri
- Analitik düşünme, bir konuyu ilgili alt dallarına ayırabilmek ve detaylandırabilmek demektir, zihin haritaları bu beceriyi geliştirmek için etkili bir yöntemdir.
- Çocukların parça-bütün ilişkisini öğrenmesi, sınırları genişletip esnetebilmelerini sağlar.
- Hipotetik düşünme ise "eğer olursa" sorularıyla kafamızda kurduğumuz varsayımları değerlendirmeyi öğrenmeyi sağlar.
- 48:14Problem Çözme ve Zihinsel Esneklik
- Çocuğun zihindeki bariyerlerini kaldırmak için problem çözme süreçlerine dahil edilmeleri gerekir.
- Matematik problemleri çözmek analitik düşünme becerisini geliştirmek için etkili bir yöntemdir.
- Güdümlü düşünmeden uzak tutulmalı, her zaman son sözü söyleyen kişinin aile veya öğretmen olması engellenmelidir.
- 52:34Çocuğun Katılımı ve Zihinsel Esneklik
- Çocukların fikirlerinin değer gördüğünü hissettirmek, onları pasifleştirmemek gerekir.
- Çocukların düşünme kabiliyetlerini geliştirmek için en önemli kaynak zihinsel esnekliktir.
- 21. yüzyıl becerilerinin başında gelen zihinsel esnekliği, çocukların daha geniş düşünebilmesini ve duruma göre adapte olabilmesini sağlar.
- 54:14Çocukların Düşünme Becerisini Geliştirme
- Çocuklarımıza düşünce zenginliğinin değerini anlatmak gerekir, geniş düşünmenin ve farklı bakış açılarının hayatımıza katkı sağladığını göstermeliyiz.
- Düşünmenin doğruluğu yanlışlığı değil, farklı yollarla olma biçimi olduğunu anlatarak çocuklarımızı düşünme konusunda rahatlatabiliriz.
- Ne kadar geniş bakabilirsek o kadar üretken olabilir, kendimizi rahatça ortaya koyabilir ve fikirlerimizi ifade edebiliriz.
- 55:04Düşünmenin Doğru ve Yanlış İlişkisi
- Biz genellikle doğru düşünceyi aramakta olduğumuz için, çocuklarımızı bu konuda biraz esnetme payı bırakmamız gerekir.
- Düşünmenin her zaman doğru adımları içermesi gerekmediğini, kategori, sınıflandırma ve etiketleme gibi sınırlayıcı yaklaşımların her zaman gerekli olmadığını göstermek gerekir.
- Düşünmenin çok olasılıklı ve sonsuz bir süreç olduğunu, olayların ve fikirlerin birbiriyle bağlantılı olarak sonsuzluk içerisinde sürdüğünü çocuklara anlatmak önemlidir.
- 56:46Program Bilgileri
- Programlar kaydediliyor ve eskiden hikayede 24 saat kalıyordu, ancak Instagram'ın yeni düzenlemesiyle IGTV videolarında açık ve hesap üzerinden izlenebiliyor.
- Konuşmacı kendi hesabında ve alternatif eğitimci hesabında da bahsedilen dokümanları ve ek materyalleri paylaşıyor.
- Katılımcılara teşekkür ediliyor ve bir dahaki oturumda görüşmek üzere veda ediliyor.