Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Celaliye aşiretinin tarihsel kökenleri, yaşam alanları ve önemli liderleri hakkında bilgi veren bir tarih anlatımıdır.
- Video, Celaliye aşiretinin Doğu Anadolu'nun kuzeydoğu ve doğu bölgelerinde, özellikle Erzurum, Kars, Ağrı, Muş, Malazgirt ve Van'da yaşadıklarını anlatmaktadır. Aşiretin tarihsel kökenleri, liderleri (özellikle Şerafettin), Memluk Sultanları dönemindeki durumu ve Osmanlı dönemindeki hareketleri hakkında bilgiler sunulmaktadır. Ayrıca, 1606 yılında Anadolu'da isyan başlatan Celaluddin ve İran'a kaçan Celaliler ile ilgili tarihsel olaylar da anlatılmaktadır.
- Celaliye Aşiretinin Coğrafi ve Tarihsel Yeri
- Celaliye aşireti, İran, Türkiye ve Rusya üçgenindeki Aras Nehri arasındaki Ararat Dağları ile Maku ilçesindeki Kalei tarafındaki Sukar arasında ve Doğu Anadolu'nun kuzeydoğu ve doğu bölgelerinde yaşarlar.
- Erzurum, Kars, Ağrı, Muş, Malazgirt ve Van'da oldukça sayıları fazladır.
- Mesai Abs isimli eserde bu aşiretin isminin Kelaye ve Celaliye isminden türediği, yurdunun Dantek ve Şehrezir'a yakın olan Nihavend (bazı kaynaklarda Tırsk olarak geçer) olduğu ve buradaki aşiret gruplarına "Sevk grubu" denildiği belirtilmektedir.
- 00:38Celaliye Aşiretinin Özellikleri ve Liderleri
- Celaliye aşiretinin savaşçı erkek sayısının çok fazla olduğu, cesur bir aşiret olmasının yanında hem kendilerine hem de komşu yörelerdeki Kürtlere emirlik yapan bir hükümdarları vardı.
- Bu aşiretin bilinen liderlerinden biri Şerafettin ismindeki zattır ve Memluk Sultanları zamanında yaşamış, 1250 yılında Hel-Erbil valiliğinde iken bir Moğol askeri tarafından öldürülmüştür.
- Kökleri çok eski olan bu aşiret, tarihte birçok devlet içinde önemli yerlerde bulunmuş ve ağırlıklarını her dönemde hissettirmişlerdir.
- 01:16Celaliye Aşiretinin Kaynakları ve İsimleri
- Yakut el-Hamevi, Mul-Buldan isimli eserde Celaliler ile ilgili bilgiler vermektedir.
- Celaliye aşiretinin yaşadığı yerler onların isimleri ile tanınır: Zerzari, Humedye ve Celaliye örneklerinde olduğu gibi.
- Misal Bey Mühlhl'den nakille bunların Kürtlerden altmışbin hane olup ve Şehrezir'da kışlayan bir topluluk olduğu belirtilmektedir.
- 02:01Celaliye Aşiretinin Tarihi Olayları
- 1606 yılında Anadolu'da Celaluddin isminde biri liderliğinde isyan başlatıp daha sonra Kuyucu Murat Paşa'nın peşlerine düşmesi ile Osmanlı bölgesinden kaçan Celaliler ile aynı aşiret olup olmadığı bilinmiyor.
- Anadolu'dan kaçan bu Celalilerin yirmi kişilik bir grubu İran içlerine kaçtılar ve Şah bunların sekiz adedini Brados aşiretinin içine yerleştirmek istedi.
- Hasan Han komutasında bir orduyu Emir Han'a gönderip kendisinin bu ordu ile yeni gelen Celalilere refakat etmesini istedi, ancak Emirhan bu işin akıbetinden korkup kabul etmedi.
- 02:43Celaliye Aşiretinin İran'daki Durumu
- Daha sonra diğer Kürtler ve İranlı Kızılbaşlar ile birlikte hareket eden Celaliler ile Şah Abbas arasında şiddetli çarpışmalar oldu.
- Sonuçta Hasan Han yönetimindeki Şah'ın ordusu ağır bir hezimet aldı.
- Ermeni tarihçi Svx. Mohoyan'a göre, MS 906 yılında Ninova-Musul civarında Arap ve Oğuz baskılarına karşı başlayan Kürt isyanlarında Celaliler Hazbani aşireti ile güçlerini birleştirip bu bölgeyi yerle bir etmişlerdir.