Buradasın
Çağdaş Sosyolojide Toplumsal Değişim: Yapısal İşlevselci ve Çatışmacı Teoriler
youtube.com/watch?v=i9sgheZCAAcYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, "Toplumsal Değişme Kuramları" programının "Çağdaş Sosyolojide Toplumsal Değişim" serisinin ikinci bölümüdür. Bir eğitimci tarafından sunulan ders formatında hazırlanmıştır.
- Video, toplumsal değişmeyi açıklamada yapısal işlevselci denge teorileri ve çatışmacı teorileri detaylı olarak ele almaktadır. İlk bölümde işlevselcilik kuramı, Spencer, Durkheim, Parsons, Merton ve Kray gibi önemli sosyologların teorileri anlatılırken, ikinci bölümde çatışma sosyolojisi, Marx, Simmel, Dehrendorf, Cosser ve Collins gibi düşünürlerin görüşleri açıklanmaktadır. Video, Türk sosyolojisinde Kray'ın yapısal işlevselcilik yaklaşımına yaptığı katkıları da vurgulamaktadır.
- 00:13Toplumsal Değişme Kuramları Programı
- Toplumsal değişme kuramları programının çağdaş sosyolojide toplumsal değişim iki bölümünde yapısal işlevselci denge teorileri ve çatışmacı teoriler ele alınacaktır.
- 00:38İşlevselci Denge Teorileri
- İşlevselcilik, Spencer ve Durkheim tarafından geliştirilen kuramsal ve metodolojik temeller üzerine şekillenmiş, biyolojik organizmacılığa dayalı bir paradigmadır.
- İşlevselcilikte toplumsal yapı içerisinde her bir unsurun bir işlevi vardır ve toplumsal değişim bu işlevlerin yerine getirilmesiyle yakından ilgilidir.
- 20. yüzyılda sosyal antropolojide Redcliffe Brown ve Bronnslav Malinowsky tarafından geliştirilen işlevselcilik, 1940'lardan itibaren sosyolojide Talkot Parsons, Robert Merton ve William Oldborn'un katkılarıyla hakim bir yaklaşıma dönüşmüştür.
- 02:01Talkot Parsons'ın Yapısal İşlevselciliği
- Parsons, Amerikan sosyolojisinin ikinci nesil kurucuları arasında yer alan önemli bir sosyologdur ve yapısal işlevselciliğin kurucusu ve modernleşme kuramlarının fikir mimarlarından biridir.
- Parsons'a göre sosyal sistem bireylerin faaliyetlerinden oluşur ve bireyler arasındaki karşılıklı etkileşim üzerine inşa edilmiştir.
- Klasik işlevselci yaklaşımda toplum, dengeyi sağlama eğiliminde olan birbirine bağımlı parçaların toplamı olan bir sistem olarak görülür ve toplumda mevcut olan farklılaşma ve bütünleşme mekanizmaları tabakalaşma sistemi vasıtasıyla kendilerini sürdürürler.
- 03:54Robert Merton ve William Oldborn
- Merton işlevselciliği savunsa da onu çok büyük ve genel bir teori olarak görür ve Parsons'ın teorisini sınırlandırmak üzere işlevsel birlik, evrensel işlevselcilik ve kaçınılmazlık olmak üzere üç temel nokta belirler.
- Oldburn, toplumsal değişmeyi icat, birikim, yayılma ve uyum sağlama ekseninde şekillenen kültürel evrimin bir neticesi olarak görür ve teknik gelişmelere merkezi bir yer verir.
- Mübeccel Kray, Türk sosyolojisinde toplumsal değişmeyi açıklamak üzere yapısal işlevselci yaklaşımı kullanmış ve bu teoriye kavramsal katkılar yapmıştır.
- 06:10Çatışma Sosyolojisi
- Yapısal işlevselcilik 1960'lardan itibaren yerini çatışma sosyolojisi başlığı altında toplanabilecek yaklaşımlara bırakmıştır.
- Çatışma teorileri esasında önemli bir marksist temele sahiptir ve Marx'ın diyalektik çatışmacı modelinin en yalın hali, komünist manifesto'daki tüm tarihin bir sınıf çatışmasının tarihi olduğu önermesidir.
- Çağdaş çatışmacı teori Marx'tan ziyade George Simmel'e dayanır ve Simmel, sosyal değişmede çatışmanın merkezi bir yeri olduğunu düşünür.
- 08:02Çatışma Sosyolojisinin Temsilcileri
- Ralph Dehrendorf'a göre her toplumda değişime kaynaklık eden sosyal çatışma kaçınılmazdır ve toplumu oluşturan her unsur, toplumun çözülmesine ve tekrar bütünleşmesine katkıda bulunur.
- Louis Cosser, yapısal işlevselciliği eleştirip Simmel'in çatışmacı görüşlerini geliştirerek bu teoriye katkıda bulunmuştur ve toplumdaki çatışmaları gerçekçi olan ve olmayan şeklinde iki başlık altında sınıflandırır.
- Randall Collins, işlevselci temellerle yoğrulmuş bir çatışma kuramı geliştirmiştir ve bireylerin ihtiyaçlarını giderme çerçevesinde birbirleriyle kaynaklar için rekabet ettiklerini düşünür.