Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, İstanbul Bilgi Üniversitesi'nde Rekabet Hukuku ve Politikası Uygulama Araştırma Merkezi'nde direktör olarak görev yapan bir doçent ve İstanbul Boğazı Tüketicileri ve Rekabet Hukuku Merkezi'nin genel sekreterliğini yürüten Avukat Doktor Cihan Doğan'ın sunduğu bir eğitim sunumudur. Ayrıca Salih, Can ve "Cem Hoca" olarak bahsedilen kişiler de sunumda yer almaktadır.
- Video, rekabet hukuku ve büyük veri arasındaki ilişkiyi kapsamlı şekilde ele almaktadır. İlk olarak rekabet hukukunun temelleri ve Türkiye'deki uygulaması anlatılmakta, ardından büyük verinin tanımı ve özellikleri açıklanmaktadır. Daha sonra fiyat belirleme algoritmaları, platform iş modelleri, Amazon, Trendyol gibi büyük platformların rekabet politikaları ve kişisel fiyatlandırma gibi konular detaylı olarak incelenmektedir.
- Sunumda ayrıca Avrupa Birliği, İngiltere ve Almanya'daki düzenleyici modelleri karşılaştırılmakta, platformların hibrit rolü (hem ticari kullanıcılarına hizmet veren hem de rakip olabilme durumu) ve bunun rekabet üzerindeki etkileri ele alınmaktadır. Video, izleyicilerden gelen sorularla devam ederek platformların fiziksel marketlere göre rekabeti nasıl etkilediği konusunda açıklamalar içermektedir.
- 00:01Sunum ve Tanıtım
- Konuşmacılar, İstanbul Bilgi Üniversitesi'nde Rekabet Hukuku ve Politikası Uygulama Araştırma Merkezi'nde direktör ve genel sekreterlik görevlerinde bulunuyorlar.
- Merkezin web sitesi ve YouTube kanalı üzerinden rekabet hukuku içerikli videolara erişim sağlanabiliyor.
- Konuşmacılar, veri ve rekabet hukuku arasındaki ilişkiyi, teknik boyutu mümkün mertebe basitleştirerek anlatacaklarını belirtiyorlar.
- 02:44Rekabet Hukuku Nedir?
- Rekabet hukuku, piyasalarda yoğunlaşma problemiyle ilgilenir ve yoğunlaşma arttıkça serbest pazarın performansının bozulduğunu varsayar.
- Rekabetçi piyasalar tüketicilerin lehine sonuçlar sağlarken, piyasalar rekabetçi düzenden uzaklaştıkça kalitesiz ürün, yüksek fiyatlar, ürün çeşidi azalması ve inovasyon yatırımlarının azalması gibi problemler doğurur.
- Rekabet hukuku, kartelleşme (rakiplerin anlaşma yaparak rekabeti sınırlaması) ve tekelleşme (tek bir firma pazarı kontrol etmesi) gibi yoğunlaşma durumlarını düzenler.
- 05:21Rekabet Hukukunun Tarihi ve Yapısı
- Rekabet hukuku modern olarak uygulamaları biraz daha yeni olsa da, eski bir hukuk dalıdır; Türkiye'de 1990'larda kabul edilmiş ve 1994'ten beri uygulanmaktadır.
- Dünyada rekabet hukuku çok benzer yapıya sahip olup, Türk rekabet hukuku Avrupa Birliği rekabet hukukuyla neredeyse birebir aynıdır.
- Rekabet hukukunda üç temel yasağın bulunduğu; dördüncü madde kartelleri, altıncı madde tekelleşmeyi, yedinci madde ise birleşme-devralma işlemleri düzenler.
- 08:22Rekabet Hukukunun Amacı
- Rekabet hukukunun amacı, pazarları mümkün mertebe rekabetçi hale getirmek ve iktisadi yoğunlaşma sorununu azaltmaya çalışmaktır.
- Rekabetçi pazarın işlemesi, iyi ürün, düşük fiyat, çeşitli ürün ve yeni ürün sunması hedeflenmektedir.
- Rekabet hukukunun temel amacı, tüketicinin egemen olduğu bir pazar yapısı oluşturmak ve korumaktır.
- 08:55Veri ve Rekabet İlişkisi
- Veri, rekabet ve pazarın işleyişine olan katkısı literatür açısından incelenecek.
- Veri her zaman olan bir şeydir ve bilgi olarak yaygınlaşması ve artması istenir.
- Veri iktisadi yaşayan bir emtiadır ve eskiden beri piyasa, rekabet ve veri arasında pozitif bir ilişki vardır.
- 10:16Veri Asimetrisi ve Hukuk Politikası
- Hukuk politikası açısından veri asimetrik olarak değerlendirilmiştir; veri daha çok sağlayıcı tarafında (ticari işletmeler, şirketler) bulunurken tüketici tarafında yoktur.
- Hukuk politikası, veri asimetrisine müdahale etmiştir.
- İstenen şey her zaman veriyi bulaştırmak ve doğru veri ile doğru kararlar verebilmektir.
- 11:11Büyük Veri ve Dijital Ekonomi
- Son yıllarda veri bollaşmış ve bilgisayar teknolojisiyle işlenebilir hale gelmiştir.
- Dijital ekonomi ile son on yılda çok daha fazla veri ile işimiz var ve kararlarımızı bu ekonomi ile alıyoruz.
- Verinin artması ve işlenebilir olması etkinlik ve verimlilik getirmiştir.
- 12:27Veri Bolluğunun Ters Yüzü
- Veri bolluğu ve işlenme modelleri, sağlayıcıların ekonomik gücünün artabileceğini ve rekabete aykırı olarak kullanılabilceğini göstermektedir.
- Sağlayıcıların ekonomik kararları pazarın rekabetçi özelliğini sekteye uğratabilir.
- Veri ile ilgili rekabet hukuku ihlalleri görülmeye başlanmış ve Google, Sahibinden, Yemeksepeti gibi firmalarla ilgili rekabet kurumu soruşturmaları açılmıştır.
- 15:11Veri Tanımı ve Özellikleri
- Veri hukuken gayri maddi mal olarak görülür ve kişisel veriler farklı olarak korunur.
- Büyük veri, geleneksel veri işlem araçları analizinin yapılması güç olan ve yönetilmeyecek kadar kapsamlı veridir.
- Büyük verinin özellikleri: hacim, hız, çeşitlilik, değer ve güvenilirlik olmak üzere beş "D" ile ifade edilir.
- 17:17Veri Toplama Yöntemleri
- Veri toplanabilir şekilleri: gönüllü verilen veriler, gözlenen veriler (alışveriş tarihi, internet ziyaretleri, lokasyon, arama geçmişleri) ve türev veriler.
- Dijital ekonominin özelliği, veri toplama faaliyetini hızlı, verimli ve büyük ölçekte yapabilmesidir.
- Veri kaynağı olarak dışarıdan alınan (harici) ve şirket içinde elde edilen (içsel) veriler olabilir.
- 19:14Veri Ekonomisi ve İşletmeler
- Alışveriş, hizmet alma, arama ve uygulama indirme yapan web siteleri, veriyi en etkin kullanan ve veri ekonomisi ile büyüyen işletmelerdir.
- Bu işletmeler veriyi parasallaştırarak ekonomik değerini maksimize ederler ve bu sayede pazar gücü elde ederler.
- Veri, doğrudan bir ürün veya hizmet olarak (örneğin borsa verisi, YouTube, Netflix) veya dolaylı olarak reklamcılık ve kişiselleştirme için kullanılır.
- 21:04Veri ve Rekabet Hukuku İlişkisi
- Büyük veri, verinin vazgeçilmez olması ve kullanımı nedeniyle yeni tip ihlallerle karşılaşılabilecek bir durumdur.
- Veri, pazar gücünü arttırır, pazarı şeffaflaştırır ve ajanların motivasyonlarını etkileyerek rekabet karşıtı kullanılabilecek bir emtiadır.
- Bu durum, Rekabet Kanunu'nun 4., 6. ve 7. maddeleri kapsamında değerlendirilmektedir.
- 22:22Rekabet Kanunu 4. Maddesi ve Veri
- Rekabet Kanunu'nun 4. maddesi, teşebbüsler arası rekabeti sınırlayıcı anlaşmaları (kartel, fiyat tespiti, müşteri paylaşımı) konu alır.
- Veri ile pazarın şeffaflaştığı ve algoritmaların veriyi etkin bir şekilde işleyebildiği için rekabet karşıtı bir denge kurulması daha kolay hale gelmektedir.
- Veri ve algoritmalar, kartel anlaşmalarını yapmak ve uygulamak için gerekli piyasa koşullarını sağlarken, yeniden satış fiyatı tespiti (YSFT) konusunda da daha kolay hale getirmektedir.
- 23:39Rekabet Kanunu 6. Maddesi ve Veri
- Rekabet Kanunu'nun 6. maddesi bağlamında, veri pazar gücünü artırmakta ve özellikle dijital ekonomide çok veri olan oyuncuların piyasa gücünü artırması, 6. maddenin uygulanma ihtimalini artırır.
- Veri, kendini önceleme, platformun kişisel fiyatlama yapması veya reklamcılık yoluyla yeni tip ihlallerin oluşmasına neden olabilir.
- 24:24Fiyatlama Algoritmaları ve Veri
- Algoritmalar, fiyat belirlemede, veri toplamada, rakiplerin izlenmesinde ve arama sürecini etkinleştirmesinde kullanılmaktadır.
- Büyük veri ve algoritmalar sayesinde tüketicinin davranışını, rakiplerin hareketlerini ve bayilerin faaliyetlerini daha iyi anlamak mümkün hale gelmektedir.
- Fiyatlama algoritmaları, manuel fiyat belirlemeden tasarruf sağlarken, aynı zamanda rakiplerle koordinasyona imkan tanıyabilir ve bu durum tüketici aleyhine fiyat artışlarına yol açabilir.
- 27:52Fiyatlama Algoritmaları ve Amazon Poster Örneği
- Fiyatlama algoritması, fiyat belirleyen bir fonksiyon olarak tanımlanır; örneğin bir ürünün fiyatı rakibin fiyatından %1 daha fazla olabilir veya stok azaldıkça fiyat artabilir.
- Amazon'da gerçekleşen "Making of Fly" kitap hikayesinde, normalde 35-40 dolar civarında olan kitabın fiyatı algoritmalar nedeniyle 23 milyon dolar seviyelerine çıkmıştır.
- Amazon'da bu kitabı satan iki satıcı vardı: biri rakibin fiyatından %1 daha düşük, diğeri ise %27 daha pahalı fiyat belirlemişti; ancak üst sınıra koymadıkları için fiyatlar kontrolsüz artmıştır.
- 30:32Amazon Poster ve Rekabet Hukuku
- Amazon poster durumunda, satıcılar arasında doğrudan iletişim yoktur, sadece fiyatlarını rakibin fiyatına endeksliyorlar.
- İngiltere ve ABD'de Amazon poster satan teşebbüslerin dosyalarında ceza çıkmıştır; bu teşebbüsler, üçüncü bir kişi daha ucuz satıyorsa fiyatlarını düşürme algoritması belirlemişlerdi.
- Bu durumda rakipler arasında doğrudan anlaşma olmasa da, algoritmalar aracılığıyla fiyatları birbirine paralel hale getirmişlerdir.
- 32:04Algoritmaların Rekabet Hukukuna Etkisi
- Geleneksel rekabet kurallarında rakiplerin anlaşması ve uyum kontrolü gerekiyordu, ancak büyük veri ve veri şeffaflığı ile bu süreç daha kolay hale gelmiştir.
- Algoritmalar, rakiplerin doğrudan anlaşma yapmamasına rağmen aynı fiyat dengeye ulaşmalarını sağlayabilir.
- Tedarikçi üzerinden yapılan fiyat görüşmeleri (hub) benzer şekilde rekabeti kısıtlayabilir ve algoritmalar bu hub'ın yerini alarak daha etkili bir şekilde rakipleri bir araya getirebilir.
- 34:03Algoritmaların Pazarlar Üzerindeki Etkisi
- Aynı algoritmayı kullanan rakipler aynı fiyatlarda hareket ederse, rekabetçi fiyat etkinliği azalır ve fiyatlar rekabetçi pazarla kıyaslandığında daha yukarıda belirir.
- Otel endüstrisinde ve Airbnb gibi platformlarda, algoritmalar nedeniyle talep arttığı dönemlerde normalde olmayacak yüksek fiyat seviyelerine ulaşma endişesi vardır.
- 34:51Fiyatlama Algoritmaları ve Hukuki Riskler
- Rakipler arasında anlaşmazlık olmadan algoritmalar üzerinden rekabet karşıtı fiyatlar belirlenebiliyor.
- Sağlayıcılar bayilerine fiyat belirterek ve algoritmalar aracılığıyla yeniden satış fiyatlarının takip edilmesini sağlayarak fiyatlama özgürlüğünü dolaylı olarak sınırlayabiliyorlar.
- Gelişen teknoloji bu tür riskleri daha da ağırlaştırmakta ve Avrupa Komisyonu, Rusya ve İngiltere gibi ülkelerde bu konuda uygulamalar bulunuyor.
- 36:52Algoritmalar ve Fiyat Takibi
- Algoritmalar genellikle fiyatları takip etmek ve tavsiye edilen fiyata uyulmaması durumunda cezalandırmak amacıyla kullanılıyor.
- Sağlayıcının bayisine "bu fiyattan satabilirsin" tavsiyede bulunması hukuka uygun, ancak "bu fiyattan satacaksın" demesi hukuka aykırı.
- LG Rusya örneğinde, bayilerin fiyatlarını takip edip tavsiye edilen fiyatı uymayanları cezalandırmak için yazılım kullanılıyor.
- 38:36Platform İş Modeli
- Platformlar, birden fazla müşteri grubuna hizmet veren ve bu gruplar arasında ekonomik etkileşim sağlayan iş modelleridir.
- Amazon, Trendyol, Hepsiburada gibi pazaryeri platformları, App Store, Yemeksepeti gibi farklı alanlarda platform iş modeline sahiptir.
- Platformlar ölçek, kapsam ekonomisi ve veriye erişim imkanı gibi önemli iktisadi özelliklere sahiptir.
- 41:15Platformların Ekonomik Özellikleri
- Platformlarda ağ dışsallığı vardır; bir müşteri grubu büyüdükçe diğer grubun platformdan elde ettiği değer artar.
- Ölçek ekonomisi sayesinde platformlar farklı piyasalara girmek veya müşteri sayısını artırmakta maliyetlerini azaltabilir.
- Kapsam ekonomisi sayesinde platformlar sabit maliyetlerini farklı iş birimlerine bölebilir ve farklı alanlara kolayca girebilirler.
- Platformlarda önemli miktarda veri toplanır ve hibrit rolleri vardır; hem platform hem de ticari kullanıcılarla rekabet edebilirler.
- 43:57Platformların Hibrit Rolü ve Sorunları
- App Store, hem uygulama dağıtım platformu hem de uygulama geliştiricilerine rakip olan bir hibrit platformdur.
- Hibrit platformlar, alt piyasadaki ticari kullanıcılarla aynı zamanda rekabet halinde olabilirler.
- Bu durumun altı farklı başlıkta incelenecek sonuçları olabilir, ancak tüm bunların kötüye kullanım olup olmadığı konusunda kesin bir karar vermek zordur.
- 44:48Platformların Verileri Kullanımı
- Amazon, platformdaki verileri kullanarak hangi ürünlerin karlı olduğunu belirleyip, bu ürünleri kendi sattığı ürünler arasında yerleştiriyor.
- Avrupa Komisyonu'nda Amazon dosyası bulunmakta ve soruşturma hala devam etmektedir.
- Türkiye'de de Trendyol dosyası bulunmakta ve bu konuda soruşturma yürütülmektedir.
- 46:53Kendi İş Birimlerini Öncelendirme
- Platformlar verilerini kendi iş birimlerini öncelendirmek için kullanabiliyorlar.
- Amazon kullanıcıları kendi sattığı ürünleri tercih etmeleri için yönlendirmeye çalışır.
- Apple da benzer şekilde kendi uygulamalarını ve ödeme sistemini öncelendirir.
- 47:36Hibrit Rolün Sonuçları
- Hibrit fonksiyonunun en önemli sonucu, platformun ticari kullanıcıyla aynı zamanda rakip olması ve çıkar çatışması yaratmasıdır.
- Türkiye'de Rekabet Kurumu'nun Trendyol ve Google dosyaları bulunmaktadır.
- Google Shopping dosyasında Google, arama sonuçlarında kendi hizmetini ön plana çıkararak rakiplerini zorlaştırmıştır.
- 49:25Empirik Çalışmalar
- Avrupa Komisyonu'nda Spotify'ın Apple App Store hakkında şikayet bulunmaktadır.
- Jack Nick's ve Ked Colles'ın 2019 yılında New York Times'da yayınlanan çalışmasında, Apple müzik piyasaya girdikten sonra Spotify'ın arama sonuçlarında sıralamasının düştüğü belirtilmektedir.
- Apple, müzik, video, maps ve TV gibi kategorilerde arama sonuçlarında kendi uygulamalarını öne çıkarmaktadır.
- 51:28Amazon'ın Arama Sonuçları
- Amazon'da arama sonuçlarında ilk üç ürünün tıklanma oranının %64'ünü Amazon'ın kendi markası almaktadır.
- Ocak 2021'de yapılan çalışmada, ilk sırada olunanların %60'ı sponsorlu ürün, %20'si Amazon'un kendi markası, %20'si ise rakip ürünlerdir.
- Amazon ürünlerinin toplam ürün içinde sadece %6'ya sahip olmasına rağmen, arama sonuçlarının %20'sinde ilk sırada yer almakta ve bu durumun çeyreğinde Amazon ürünlerinden daha iyi geri bildirim alan rakip ürünler de bulunmaktadır.
- 54:06Amazon'un Ürün Sıralaması Hakkında Tüketici Görüşleri
- Çalışma kapsamında tüketicilerin Amazon'un hangi ürünleri ön plana çıkardığını düşündükleri incelenmiştir.
- %33'ü hiçbir fikri olmadığını, %21'i en çok satanları, %17'si en fazla uygun olanları, %17'si Amazon kendi ürününü, %11'i ise en düşük fiyatlı ürünleri koyduğunu düşünmektedir.
- Amazon'un Amazon Basic ve Whole Food dışında diğer markalarının kendine ait olduğunu tüketicilerin çoğu bilmiyor.
- 54:55Amazon Markası ve Rekabet Kurumu Soruşturması
- Amazon markasının arama sonuçlarında en önemli değişken olduğu bir çalışma bulunmaktadır.
- Amazon'un bazı ürünlerini "Amazon markasıdır" diye işaretlemeye başladığı görülmüştür.
- Trendyol'un ticari kullanıcıları, perakendecileri ve kendi markaları arasında rekabet sorunu yaşanmış ve Rekabet Kurumu geçici tedbir kararı almıştır.
- 56:00Trendyol Rekabet Soruşturması ve Geçici Tedbirler
- Rekabet Kurumu'nun Trendyol'a verdiği geçici tedbirler arasında algoritmaları rakiplere karşı avantaj sağlayacak şekilde belirleme yasaklaması bulunmaktadır.
- Veriyi kendi ekonomik bütünlüğü altında yer alan diğer ürünler için paylaşmak yasaklanmıştır.
- Ayrımcılıkla algoritma kodlama davranışlarını belirleme yasaklanmıştır, ancak idare mahkemesi tarafından bazı tedbirler iptal edilmiştir.
- 58:19Kişisel Fiyatlandırma
- Kişisel fiyatlandırma, tüketicinin verilerini gözlemleyerek veya karakteristik özelliklerinden çıkarımla yola çıkarak, tüketicilerin ödemeye hazır olduğu bedele göre farklı fiyatlandırma yapmasıdır.
- Kişisel fiyatlandırma üç aşamadan oluşur: veri toplama, maksimum ödemeye hazır bedelin belirlenmesi ve optimal fiyat belirlenmesi.
- Tam anlamıyla kişisel fiyatlandırma değil, profile göre fiyatlandırma yapılmaktadır ve kişisel fiyatlandırmanın piyasa üzerinde hem olumlu hem de olumsuz etkileri olabilir.
- 59:50Rekabet Hukuku ve Veri Kullanımı
- Rekabet hukuku bağlamında veri kullanımı sorumluluğunu kolayca belirlemek zordur, ancak veri sömürmek veya rakipleri dışlamak için kullanılabilir.
- Kişisel fiyatlandırma durumunda fiyatta net bir şekilde ortaya konması gerekmektedir.
- Hedef odaklı reklamcılık, verinin en çok kullanıldığı alan olup, dijital reklamcılık piyasasında Google ve Facebook büyük pay sahipleridir.
- 1:00:36Google Adwords Kararı
- Rekabet Kurumu'nun Google Adwords kararı, Google'un arama sonuçlarındaki sponsorlu bölümü artırdığı ve organik sonuçlarla belirsizliği artırarak rekabeti ihlal ettiği iddiasını içerir.
- Kararda Google'un organik sonuçları dışladığı ve bu durumun rekabet kanununu ihlal ettiği belirtilmiştir.
- Konuşmacı, bu karardaki zarar teorisini tam olarak anlamadığını ve ihlal niteliğinden şüphe duyduğunu ifade etmektedir.
- 1:01:49Platformlar Arası Veri Aktarımı
- Getir, Trendyol ve Hepsiburada gibi platformlar, verilerini diğer iş birimlerine aktarıyorlar.
- Trendyol.com, ikinci el ürün satış platformunda tüketici verilerini sadece Dolap ile paylaşarak rakip platformlara taşınmasına engel olduğu gerekçesiyle soruşturma açılmıştır.
- Nadir Kitap ve Sahibinden de benzer soruşturmalarla karşı karşıyadır, Nadir Kitap kullanıcı verilerinin rakibine taşınması istenmesine rağmen reddettiği için ceza almıştır.
- 1:03:47Düzenleme Tartışmaları
- Dijital piyasalarda kendini öncelikleme, ürün entegrasyonu, müşteri koşulları ve veri birleştirme gibi rekabet hukuku ihlalleri sıkça görülüyor.
- Avrupa Komisyonu, Digital Market ile ilk adımı atmış ve temel platform hizmetlerini belirleyerek niceliksel kriterler getirmiştir.
- Dijital piyasalar yasa tasarısı, rekabet hukuku sorunlarını gidermek için yirmiye yakın davranışa yasaklar getirmektedir.
- 1:05:04Düzenleme Modelleri
- Düzenleme tartışmalarında üç temel model vardır: Avrupa Birliği'nin "gate keeper", İngiltere'nin "stratejik marka statüsü" ve Almanya'nın "yüksek piyasa için teşebbüs" kavramları.
- Avrupa Birliği niceliksel kriterler (75 milyar Euro ciro, 10 bin ticari kullanıcı) belirleyerek gate keeper statüsünü tanımlarken, İngiltere ve Almanya kriter belirlemez.
- Avrupa Birliği doğrudan yasaklar getirirken, İngiltere her teşebbüse özel reçete yazarken, Almanya yasakları haklı gerekçelerle reddedilebilir kılmaktadır.
- 1:07:54Düzenleme Tartışmalarının Gelişimi
- Düzenleme tartışmaları son üç yılda hızla gelişmiştir.
- 2018-2019 yıllarından itibaren, veriye dayalı iş modelleri ve platform ekonomisi için rekabet hukukunun yeterli olmadığı ortaya çıkmıştır.
- Büyük veriye sahip teşebbüslere müdahale için rekabet hukukunu destekleyecek ilave düzenlemelere ihtiyaç olduğu anlaşılmıştır.
- 1:08:48Türkiye'de Rekabet Hukuku ve Yasa Düzenlemeleri
- Türkiye'de rekabet hukukunda müdahaleci yasa düzenlemeleri hızla gelişiyor ve diğer ülkeleri geride bırakacak tarzda.
- Mecliste e-ticaret yasası gibi müdahaleci ve tartışmalı düzenlemelerin kabulü bekleniyor.
- Rekabet kurumunun bünyesinde de yeni bir yasa düzenlemesi çalışması devam ediyor, ancak bu düzenlemeler global eğilimlerle uyumlu görünse de içeriği çok müdahaleci.
- 1:10:06Büyük Veri ve Algoritma Meselesi
- Büyük veri ve algoritma meselesi rekabet hukukunda yeni bir konu olarak ortaya çıkıyor ve rekabet politikası ve sağlayıcılar açısından faydalar getirirken sorunlar da beraberinde getiriyor.
- Sadece rekabet yasaları değil, regülasyon tarzı somut davranışları yasaklayan düzenlemeler de yapılmaya başlandı.
- Bu düzenlemelerin gelecekte inovasyonu ve yatırım iştahını nasıl etkileyeceği henüz belirsiz.
- 1:12:19Dijital Piyasalar ve Süpermarket Benzetmesi
- Dijital piyasalarda platformlar, süpermarketlere benzer şekilde aracı değil, malları satıcısı rolüne sahip olabilirler.
- Süpermarketlerde ürünün raflarda nerede olduğu önemliyken, dijital platformlarda satıcıların sıralamada nerede çıktığı ve nasıl gözüktüğü çok daha önemli hale geliyor.
- Dijital ekonomide platformların rekabet karşıtı etkileri daha ağır olabiliyor çünkü ticari kullanıcı sayısı çok fazla ve platformlar kendi markalarını ön plana çıkararak diğer satıcıları dışlayabiliyorlar.
- 1:17:33Platformların Darboğaz Gücü
- Platformlar darboğaz gücü olarak adlandırılabilir, yani müşteriyle arada durarak satışların kendilerine ihtiyacı olmasını sağlayabiliyorlar.
- Türkiye'de süpermarketlerin darboğaz gücü Avrupa Birliği'ne göre daha düşük, ancak platformların bu gücü daha yüksek olabilir.
- E-ticaret raporunda Türkiye'de Trendyol, Hepsiburada gibi farklı platformların bulunduğu tespit edilmiş, ancak bu durumun gelecekte nasıl değişeceği belirsiz.