Buradasın
Bloom'un Bilişsel Alan Taksonomisi ve Yenilenmiş Bilişsel Alan Taksonomisi
youtube.com/watch?v=LJDrTJAqhbsYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Fen Eğitimi kanalında yayınlanan bir eğitim psikolojisi dersi formatında sunulmuş olup, bir eğitmen tarafından öğrencilere bilgi verilmektedir.
- Video, Bloom'un bilişsel alan taksonomisini (bilme, kavrama, uygulama, analiz, sentez, değerlendirme) tanıtarak başlıyor, ardından yenilenmiş bilişsel alan taksonomisini (hatırlama, anlama, uygulama, çözümleme, değerlendirme, yaratma) açıklıyor. Özellikle analiz ve değerlendirme basamaklarının nasıl ayırt edileceği üzerinde duruluyor ve soru çözümlerinde dikkat edilmesi gereken noktalar vurgulanıyor.
- Videoda ayrıca yenilenmiş Bloom taksonomisinin bilişsel süreç boyutu (hatırlama, anlama, uygulama, çözümleme, değerlendirme ve yaratma) ile bilgi boyutu (olgusal gerçek bilgi, kavramsal bilgi, işlemsel yöntemsel bilgi ve üst biliş metablish bilgi) detaylı şekilde açıklanıyor. Değerlendirme basamağında ölçüde göre eleştirme, yargılama, değerlendirme, irdeleme, sorgulama, karar verme ve güçlü-zayıf yönleri belirleme gibi öznel süreçler yer alırken, analiz basamağında ölçüde göre karşılaştırma ve kıyaslama gibi nesnel süreçler bulunmaktadır.
- 00:10Bloom'un Bilişsel Alan Taksonomisi
- Bloom'un bilişsel alan taksonomisi sırasıyla bilme, kavrama, uygulama, analiz, sentez ve değerlendirme basamaklarından oluşur.
- Yenilenmiş bilişsel alan taksonomisinde isimler değişir: bilme basamağı hatırlama, kavrama basamağı anlamı, analiz basamağı çözümleme, sentez basamağı yaratma, değerlendirme basamağı değerlendirme olur.
- Birinci basamak her zaman alt düzey, altıncı basamak ise karmaşık ve üst düzey bir kısımdır.
- 01:26Bloom Taksonomisi ve Diğer Taksonomiler
- Soruda "Bloom taksonomisi" derse bilme, kavrama, uygulama, analiz, sentez, değerlendirme sıralaması kullanılır.
- Soruda "yenilenmiş bilişsel alan" veya "Anderson ve Crown taksonomisi" derse hatırlama, anlama, uygulama, çözümleme, değerlendirme ve yaratma sıralaması kullanılır.
- Soruları okurken dikkatli olunmalı, taksonomilerin isimleri ve sıralamaları karıştırılmamalıdır.
- 02:04Bilme Basamağı
- Bilme basamağında öğrenci bilgiye ekleme yapmıyor, yorum yapmıyor, bilgiyi olduğu gibi kabul eder ve ezberler.
- Anahtar kelimeler: tanıma, adlandırma, listeleme, söyleme, tekrarlama, kaydetme, sıralama, eleştirme ve kavram bilgisi.
- Örnekler: ışık kirliliğini tanımlama, sindirim sistemimizde görevli yapı ve organları sıralama, potansiyel enerjiyi tanımlama, boşaltımda görevli organları söyleme.
- 03:35Kavrama Basamağı
- Kavrama basamağında bilgi içselleştirilip kendince ifade edilir, yeni bilgi kendince ifade edilir ve bilgi açıklanıp yorumlanabilir.
- Anahtar kelimeler: açıklama, yorumlama, örnek verme, tahminde bulunma, grafikle gösterme, özetleme, resmederek açıklama, öngörme, yordama çevirme, tablolaştırma.
- Örnekler: iklimlerin zamanla değişebileceğini kavrama, mitoz bölünmenin önemini açıklama, uzay kirliliğine sebep olan maddelerden örnekler verme, sesin yayılmasını önlemeye yönelik tahminde bulunma.
- 05:59Uygulama Basamağı
- Uygulama basamağında bilgi yeni durumda kullanılır (transfer edilir), eski bilgi yeni duruma aktarılır.
- Anahtar kelimeler: kullanma, hesaplama, çözüm üretme, deneyle gösterme, yapma, hazırlama, ölçme, gösterme, deneme, test etme.
- Örnekler: hatalı elektrik devresini çalışır hale getirme, geri dönüşüm uygulamalarını hayata geçirme, maddelerin iletken olduğunu deneyle gösterme, maddelerin sıcaklığını termometre ile ölçme, kinetik enerji ile ilgili problemler çözme, hayvan hücresi modeli çizme.
- 08:22Analiz Basamağı
- Analiz basamağında bilgi ayrıştırılarak bir ölçüde göre karşılaştırma yapılır, benzerlik, farklılık ve neden-sonuç ilişkileri incelenir.
- Anahtar kelimeler: ögelerini ayırma, ilişki kurma, ayrıştırma, benzerlik ve farklılık belirleme, kıyaslama yapma, çözümleme, karşılaştırma ve bağlantı kurma.
- Örnekler: hayvan ve bitki hücresi arasındaki farklılıkları belirleme, mayoz ve mitoz bölünme arasındaki ilişkiyi inceleme, kütle ve ağırlık kavramlarını karşılaştırma, mineral, kayaç ve madeni arasında ilişki kurma, maddeyi bileşenlerine ayrıştırma, kavram haritası ve balık kılçığı çizme.
- 10:21Sentez ve Değerlendirme Basamakları
- Sentez basamağında özgün, orijinal, yeni bir fikir veya ürün ortaya koymak, kişisel görüşte bildirmek veya öneride sunmak mümkündür.
- Anahtar kelimeler: öneride bulunma, yaratma, derleme, tasarlama, orijinallik, yenilik, özgünlük üretme.
- Örnekler: özgün bir deney tasarlama, problemin çözümüne yönelik öneriler sunma, yeni bir mikroskop düzeneği geliştirme, solunum sisteminin sağlığını düzenlemek için öneriler sunma.
- Değerlendirme basamağında da bir ölçüt vardır, ancak analiz basamağında karşılaştırma yapılırken, değerlendirme basamağında farklı bir ölçüt kullanılır.
- 12:31Analiz ve Değerlendirme Arasındaki Farklar
- Analizde ölçüde göre karşılaştırma ve kıyaslama yapılırken, değerlendirmede ölçüde göre çıkarımda bulunma ve karar verme vardır.
- Karşılaştırma ve kıyas yapma genellikle nesneldir, bilimsel bilgiye göre yapılırken, çıkarımda bulunma öznel olabilir.
- Değerlendirme basamağında ölçüde göre eleştirme, yargılama, değerlendirme, irdeleme, sorgulama, karar verme ve güçlü-zayıf yönleri belirleme gibi anahtar kelimeler kullanılır.
- 13:25Değerlendirme Örnekleri
- Akraba evliliğinin olumsuz sonuçlarını araştırıp tartışmak, olumsuz sonuçlardan kendine yakın olanları seçip tartışmak ve tartışma sonucunda değerlendirme çıkarımda bulunmak değerlendirmedir.
- Bir varlığın canlı veya cansız olduğuna karar vermek, geri dönüşümü etkili kullanım açısından sorgulamak ve mitoz bölünmenin canlılar açısından önemini değerlendirmek değerlendirmedir.
- Analizle değerlendirmeyi karıştırmamak gerekir; analizde ölçüde göre karşılaştırma ve kıyaslama vardır, değerlendirmede ise ölçüde göre çıkarımda bulunma ve karar verme vardır.
- 14:35Yenilenmiş Bloom Taksonomisi
- Bloom taksonomisi Anderson ve Cloud Wall tarafından yeniden düzenlenerek bilişsel süreç boyutu ve bilgi boyutu olmak üzere iki farklı boyuta ayrılmıştır.
- Bilişsel süreç boyutu hatırlama, anlama, uygulama, çözümleme, değerlendirme ve yaratma basamaklarına denk gelir.
- Bilgi boyutu olgusal gerçek bilgi, kavramsal bilgi, işlemsel yöntemsel bilgi ve üst biliş metablish bilgi olmak üzere dört kısma ayrılır.
- 15:14Bilgi Boyutunun Örnekleri
- Olgusal gerçek bilgi, öğrencinin bilmesi gereken temel ögelerdir ve terimler ve tanımlar bu kategoriye girer.
- Kavramsal bilgi, kavramlar arasında ilişki kurulmasıdır.
- İşlemsel yöntemsel bilgi, bir şeyin nasıl yapıldığıdır ve üst biliş metablish bilgi, bireyin kendi öğrenme biçiminin farkında olmasıdır.
- 16:37Örnek Soru Çözümü
- "Küresel ısınmaya yol açan etkenlere örnek verir" cümlesi, yenilenmiş bilişsel alan taksonomisine göre bilişsel süreç boyutunda anlama basamağına denk gelir.
- Aynı cümle bilgi boyutunda kavramsal bilgiye girer çünkü kavrama düzeyi kavramsal bilgi demektir.