Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir konuşmacının biyoteknoloji ve gen mühendisliği konularını anlattığı eğitici bir içeriktir.
- Video, rekombinant DNA teknolojisi ile başlayıp, hayvanlarda ve bitkilerde klonlama yöntemlerini örneklerle açıklamaktadır. Ardından kök hücrelerin özellikleri ve gen mühendisliğinin tıp, endüstri, tarım ve çevre alanlarındaki uygulamaları ele alınmaktadır. İkinci bölümde ise gen mühendisliği uygulamalarının çevre sorunlarının çözümünde kullanımı, genom projesi ve DNA parmak izi gibi konular işlenmektedir.
- Videoda koyun klonlama örneği üzerinden klonlama süreci adım adım açıklanmakta ve mitokondri DNA'larının klonlanan bireydeki rolü gibi detaylar vurgulanmaktadır. Ayrıca genetiği değiştirilmiş organizmaların insan sağlığı üzerindeki olası etkileri de ele alınmaktadır.
- Biyoteknolojik Çalışmalar
- Biyoteknolojik çalışmalarda DNA'ya insandaki büyüme hormonu aktarılarak rekombinant DNA oluşturulur.
- Rekombinant DNA, döllenmiş fare ve yumurta içine yerleştirilerek yeni fareler yetiştirilir.
- Büyüme hormonu ilave edilen hücrelerden gelişen fareler daha büyük vücutlu olurken, normal döllenmiş yumurta ile gelişen fareler daha küçük vücutlu olur.
- 01:13Bitkilerde Gen Klonlaması
- Gen klonlaması, doğal koşullarda bulunmayan yeni gen kombinasyonlarının meydana getirilmesine imkan veren bir yöntemdir.
- Rekombinant DNA teknolojisi ile bitkilerin ürün kalitesi, verimi, yetiştirilme kolaylığı, tohum verimi ve ortam şartlarına dirençli bireyler olması sağlanır.
- Bitkilerde istenen genler belirli bir bakteri türü olan Agrobacterium ile aktarılır.
- 02:02Bitkilerde Gen Aktarımı
- Bitkilerde gen aktarımı için kullanılan özel bakteri türü Agrobacterium'dur.
- Agrobacterium, mevcut genlerini ve plazmitlerini bitki hücresine aktarabilme özelliğine sahiptir.
- A ve B plazmitleri vardır; A plazmiti ilgili geni taşıma özelliğine sahipken, B plazmiti bakterinin bitki hücresine girmesini sağlar.
- 03:13Bitki Klonlaması Süreci
- Gen aktarıldıktan sonra bitkinin yaprağı kesilip yaralanır ve genetik yapısı değiştirilmiş bakteri bırakılır.
- Bitkinin yaralı kısımlarından salgılanan sıvı B plazmiti aktifleşmesini sağlar ve bakteri bitki hücresine girer.
- Bakteri A plazmitinin bir özelliğiyle bitki hücresinin DNA'sına yapışır ve antibiyotik direnç geni aktarılır.
- 04:25Hayvanlarda Klonlama
- Hayvanlarda klonlama için önce döllenmemiş yumurta hücresinin çekirdeği çıkarılır.
- Klonlanacak çekirdeğin, çekirdeği çıkarılan yumurta hücresinin içine enjekte edilmesi gerekir.
- Yeni çekirdek taşıyan yumurta hücresi bir taşıyıcı koyunun rahmine yerleştirilir ve dünyaya gelen birey klonlanmış olur.
- 05:15Klonlama Örneği
- Klonlama çalışmasında X koyununun çekirdeği, Y koyununun yumurtasının çekirdeğinin çıkarıldığı hücreye yerleştirilir.
- Bu yumurta, taşıyıcı olarak kullanılan Z koyunun rahmine yerleştirilir.
- Z koyunu normal bir sürecin sonucunda yavrusunu dünyaya getirir ve oluşan F kuzusu genetik olarak X koyununun kopyasıdır.
- 08:13Klonlama Sonuçları
- F kuzusunun hücresindeki tüm DNA'ları X koyunu ile aynı değildir çünkü mitokondri DNA'ları Y koynundan gelir.
- Yönetici molekülü yani çekirdek DNA'ları aynıdır, bu nedenle F kuzusu ile Y koyunu arasında ortak özellik mitokondri DNA'larının aynı olmasıdır.
- Taşıyıcı Z koyununun bu olayda herhangi bir genetik benzerliği yoktur çünkü sadece bir taşıyıcıdır.
- 09:46Kök Hücreler
- Kök hücreler, uzun süre kendini yenileyebilme yeteneğine sahip olan dokularda veya uygun laboratuvar ortamlarında farklı doku ve hücrelere dönüşebilen hücrelerdir.
- Embriyo aşamasında blastomer hücreleri yaklaşık ikiyüz farklı çeşit hücreye dönüşebilir.
- Kök hücreler embriyodan, göbek kordonundan alınabilir veya yetişkin bir insanda da vücudunda kök hücreler vardır.
- 10:40Kök Hücrelerin Özellikleri
- Diğer hücrelere dönüşebilme potansiyeli olarak en fazla özelleşen yetişkin bireyin vücut kök hücreleridir.
- En az özelleşmiş olan ise embriyo kök hücreleridir.
- Ne kadar az özelleştiği zaman diliminde elde edersek kök hücreyi, çalışmamız ve elde etmedik istediğimiz netice o kadar başarılı olur.
- 11:23Gen Mühendisliğinin Faydaları
- Tıp alanında genetik hastalıklar önceden tedavi edilerek hasta olmadan bunun önüne geçilme imkanı olabilir.
- Kanser gibi, EIDS gibi çaresiz görünen hastalıkların tedavisi gen mühendisliği ve biyoteknoloji ile beraber olabilir.
- Gen mühendisliği, biyoteknolojinin kullandığı bir araçtır ve yöntemi şeklidir.
- 12:34Gen Mühendisliğinin Uygulama Alanları
- Endüstri alanında insülin gibi hormonlar ürettirilebiliyor ve enzimlerin endüstriyel ürünlerin yapısında kullanıldığı bilinmektedir.
- Tarım alanı en çok kullanılan uygulama alanıdır; kısa sürede üreyen, üretim kolaylığı olan bireylerin elde edilmesi bu alanla ilgilidir.
- Çevre alanındaki uygulamalarda teknolojinin negatif yönleri olan endüstri atıkları, kimyasal sızıntılar ve evsel atıkların ekosisteme yayılması insanlar için uzun ve kısa vadede değişik zararlara neden olur.
- 13:37Gen Mühendisliği ve Çevre Sorunları
- Gen mühendisliği uygulamalarının yoğun olarak yapıldığı alanlardan biri çevre sorunlarının çözülmesidir.
- Biyoteknoloji, çevreyi korumada ve çevreye zarar veren faktörlerin azaltılması veya yok edilmesinde işlev görür.
- Petrol yiyen bakteriler gibi çevreyi temizleyen bakteriler gen mühendisliği uygulamalarının bir sonucudur.
- 14:00Genom Projesi
- Genom projesi, bir organizmayı oluşturmak için gerekli genetik bilgilerin tamamına verilen isimdir.
- Bakteriler, mayalar, mısır ve meyve sinekleri genom çalışmasının en yoğunlaştığı canlılardır, özellikle meyve sineği kromozom sayısı az olduğu için en çok kullanılan bireydir.
- İnsan genom projesi (IGP) devam eden çalışmaların en önemlisi olup, bu projenin neticesinde insan hastalıkları hastalıkla karşılaşmadan tespit edilebilmektedir.
- 15:16DNA Parmak İzi
- Tek yumurta ikizleri dışında bireylerin DNA'ları kendine has bir dizilime sahiptir ve DNA parmak izi bu farklılığa dayanır.
- DNA parmak izi özellikle adli olaylarda yaygın olarak kullanılır ve olay yerinde bulunan kalıntılar kriminal çalışmalarda incelenerek suçluya ulaşılma yöntemi olarak kullanılır.
- DNA parmak izi göçmen sorunlarında, köpek ırklarının belirlenmesinde, babalık davalarında ve bitki-hayvan türlerinin korunması gibi çalışmalarda da kullanılmaktadır.
- 16:34Genetiği Değiştirilmiş Organizmaların Etkileri
- Genetiği değiştirilmiş organizmaların insan için olumsuz etkileri tam olarak bulunabilmiş durumda değildir.
- Özellikle insanlarda alerji oluşumu en çok gözlenen sağlık problemi olarak karşımıza çıkar.
- Genetiği değiştirilmiş organizmaların net olumsuz yanları tam olarak görülmüş değildir.