Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Deniz Hoca tarafından sunulan AYT Edebiyat sınavına hazırlık amaçlı bir eğitim dersidir. Eğitimci, edebi sanatları detaylı bir şekilde ele almaktadır.
- Videoda toplam sekiz söz sanatı açıklanmaktadır: tecavüz arif, kinaye, tarih (iğneleme), irsali mesele, mübalağa, istihham, tekrar, lef neşir, nida, seci ve cinas. Her bir sanat için tanım yapıldıktan sonra çeşitli örnekler verilmektedir.
- Örnekler arasında Cahit Sıtkı Tarancı'nın sözleri, "yüzü kızarmak" ifadesi, "ne kadar kültürlü olduğu yazılarından belli" gibi örnekler bulunmaktadır. Video, AYT Edebiyat sınavına hazırlanan öğrenciler için söz sanatlarını kapsamlı bir şekilde ele almaktadır.
- Söz Sanatları Dersi Tanıtımı
- Deniz Hoca, AYT edebiyat yolculuğunda söz sanatlarını ele alıyor.
- Söz sanatları iki videosuyla devam edecek ve ayrıntılı örneklerle bitirilecek.
- Kanalda AYT edebiyatı özel PDF notları da hazırlanıyor.
- 00:36Tecavüz Arif Sanatı
- Tecavüz arif, anlam inceliği oluşturmak için bildiği bir şeyi bilmez görünme sanatıdır.
- Cahit Sıtkı Tarancı'nın "Şakaklarıma kar mı yağdı ne var benim mi Allah'ım bu çizgili yüz" sözü tecavüz arif örneğidir.
- "Göz gördü gönül sevdi seni ey yüzü mahım, kurbanın olan var mı benim bunda günahım?" sözü de tecavüz arif sanatıdır.
- 01:56Kinaye Sanatı
- Kinaye, gerçek anlamı düşünülebilecek bir sözü gerçek anlamın dışında ve çoğunlukla mecaz anlamıyla kullanmaya denir.
- "Yüzü kızarmak" deyimi hem fiziksel hem de mecaz anlamda (utanmaz, mahçup olma) kullanılabilir.
- "Alnı açık" hem fiziksel hem de mecaz anlamda (açık, çıkar dobra dobra konuşmak) kullanılabilir.
- 04:13Tarih Sanatı
- Tarih sanatı, bir sözü tersini kastederek kullanma veya bir kişiyi ya da durumu alaya almak için yapılan iğnelemedir.
- "Ne kadar kültürlü olduğu yazılarından belli" sözü aslında kültürsüz demek için kullanılmıştır.
- "O kadar zeki ki bütün sınıfları çift dikiş gidiyor" ve "Bu ne kudret ki elif bai okur ezberden" sözleri de tarih sanatıdır.
- 05:17İrsali Mesele Sanatı
- İrsali mesele, cümle içerisinde atasözlerini, özlü sözleri kullanmaya denir.
- Şiirde atasözü vecize kullanma sanatıdır.
- "Tok olanlar bilemez çektiğini aç kalanın" ve "Balık baştan kokar bunu bilmemek seyrani gafilin ahmaklığından" örnekleri irsali mesele sanatıdır.
- 06:10Mübalağa Sanatı
- Mübalağa, sözün gücünü ve etkisini arttırmak amacıyla bir durum, olay ya da varlığın olduğundan büyük ya da küçük gösterilerek anlatılmasıdır.
- "Manda yuva yapmış söğüt dalına, yavrusunu sinek kapmış" şarkısı mübalağanın en güzel örneğidir.
- "Bir çeksem dağı taşı eritir" ve "Gözüm yaşı değirmeni yürütür" örnekleri de mübalağa sanatıdır.
- 07:16İstihham Sanatı
- İstihham, sözün anlam gücünü ve etkisini artırmak amacıyla söyleyeceklerimizi soru cümlesi şeklinde kullanmaktır.
- "Ben senin için oturmuyorum" sözü aslında soru sormadan "unutmam" demenin en etkili yolu olarak kullanılmıştır.
- "Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda olur" ve "Beni candan usandırdı, cefadan yar usanmaz mı?" örnekleri istihham sanatıdır.
- 09:02Tekrar Sanatı
- Tekrar, şiirde bir ifadeyi etkili kılmak, vurgusunu artırmak için ilgili sözcüklerin tekrar edilmesidir.
- "Canı için kim ki canan'ın sever canın sever can'ı" örneğinde "can" ve "canan" sözcükleri sıklıkla tekrar edilmiştir.
- "Beni ben de demem, ben de değilim. Bir ben vardır bende benden içeri" örneğinde "ben" sözcüğü sürekli tekrar edilmiştir.
- 10:17Lef Neşir Sanatı
- Lef neşir sanatı, bir dizede birden fazla kavramın söylenmesi ve sonrasındaki dizede bu kavramlarla ilgili benzerlik ve karşıtları sıralamaya denir.
- Nazım Hikmet'in "Bir denizde kaptan, ovada çiftçi, şehirde esnaf olan biz gemi yürüten, tarla süren, alışveriş yapan" dizelerinde, üst dizede kaptan, çiftçi, esnaf kavramları, alt dizede ise bunlarla ilgili gemi yürütme, tarla sürme ve alışveriş yapma kavramları yer alır.
- "Nedir bu savaş? İnsanlarda barışa azim yok mu? Kan dökücü mızrağı atıp zeytin dalı tutmak yok mu?" dizelerinde de savaş ve barış kavramları, kan dökücü mızrağı ve zeytin dalı ile ilişkilendirilerek lef neşir sanatı kullanılmıştır.
- 12:11Nida Sanatı
- Nida sanatı, içinde bulunulan duygu ve heyecanları coşkun bir şekilde anlatmaya denir.
- Nida sanatı için dizeler ya da cümleler içerisinde "ay", "ey", "hay" gibi ünlemler yer alır.
- "Çatma kurban olayım çehreni ey nazlı hilal" ve "Ya rab, belayı aşk ile kıl aşina beni birden belayı aşktan etme cuda beni" örneklerinde nida sanatı kullanılmıştır.
- 13:19Seciye Sanatı
- Seciye sanatı, cümlelerin ya da dizelerin sonlarındaki ses benzerliğine denir ve aynı zamanda iç kafiyedir.
- Seciye sanatı daha çok nesirde (düzyazı) kullanılan kafiye olarak adlandırılır.
- "Ey gözlerin nuru, gönüllerin süruru, başımızın tacı, dil ehlinin bir ağacı" ve "Dost yolunda nislik gerek, tamam yarın önünde peslik gerek" örneklerinde seciye sanatı kullanılmıştır.
- 14:49Cinas Sanatı
- Cinas sanatı, anlamları farklı ama yazılış ve söyleyiş bakımından benzer sözcüklerin bir arada kullanılmasına denir.
- "Niçin kondun a bülbül dalındaki asmaya? Ben yarimden vazgeçmem götürseler asmaya" örneğinde "asmaya" sözcüğü hem dalındaki asmaya hem de idam etmek anlamında kullanılmıştır.
- "Gözün sürmelidir dedi. Vallahi seni hindi kadar sürmelidir" örneğinde "sürmelidir" sözcüğü hem gözün boyanması hem de kovalamak/uzaklaştırmak anlamında kullanılmıştır.
- 16:04Video Kapanışı
- Söz sanatları (edebi sanatlar) iki ayrı videoda anlatılmış ve örnekleriyle pekiştirilmiştir.
- AYT edebiyat yolculuğunda bu videoların katkı sağlayacağı belirtilmiştir.
- AYT edebiyat PDF çalışma notları oluşturulmuş ve videonun açıklamalar kısmındaki linkler üzerinden ücretsiz indirilebileceği duyurulmuştur.