Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin akıllı tahta kullanarak kimya dersinde "Atom ve Periyodik Sistem" ünitesini anlattığı eğitim içeriğidir.
- Video, ödev sorgulamasıyla başlayıp, ikinci ünite olan "Atom ve Periyodik Sistem" konusuna geçiş yapmaktadır. İçerik, atomun yapısı, atomun temel parçaları, periyodik sistem ve periyodik özellikler bölgesi olmak üzere dört bölümden oluşmaktadır. Atom modellerinin tarihsel gelişimi kronolojik olarak anlatılmakta olup, Demokritos'tan başlayarak John Dalton, Thompson, Rutherford, Bohr ve modern atom teorisine kadar olan süreç detaylı şekilde açıklanmaktadır.
- Videoda ayrıca Dalton atom teorisinin özellikleri, geçerliliğini yitirme nedenleri, Thompson atom modelinin özellikleri ve eksiklikleri, William Crooks'un katot ışınlarını keşfetmesi ve John Stoney'nin elektron adını vermesi gibi tarihsel bilgiler de yer almaktadır. Dersin sonunda, Dalton atom kuramının kimya kanunlarını nasıl açıkladığı bir sınav sorusu çözülmekte ve Rutherford atom modeline geçileceği belirtilmektedir.
- 00:03Ödev Kontrolü ve Yeni Ünite
- Ödev kontrolü için soru bankasındaki ilk on testin tamamen çözülmüş olması gerekiyor.
- On birinci ve on ikinci testler karma testler olduğu için henüz çözülmemeli.
- Bir konuyu öğrenmekten ziyade pekiştirmek önemlidir, bu yüzden bol soru çözerek öğrendiklerimizi unutmamalıyız.
- 01:01İkinci Ünite İçeriği
- İkinci ünitede "Atom ve Periyodik Sistem" konusu ele alınacak.
- Birinci bölümde atomun yapısı, modeller ve temel parçaları (proton, nötron, elektron) anlatılacak.
- İkinci bölümde periyodik sistemin tarihçesi, önemli özellikleri ve periyodik özellikler (iyonlaşma enerjisi, atom çapı, elektronegatiflik, elektron ilgisi) incelenecek.
- 02:11Atom Modellerinin Tarihçesi
- Demokritos, tarihte ilk kez "atom" kelimesini kullanan kişi olup, yunanca'da "bölünemez" anlamına gelen "atomos" kelimesini kullandı.
- John Dalton, 1803'te bilimsel olarak kabul gören ilk atom modelini ortaya attı ve atomu içi dolu yuvarlak bir kure olarak tanımladı.
- Thompson, 95 sene sonra elektronların keki, elektronları ise üzümlere benzeterek atom modelini geliştirdi.
- 04:39Rutherford ve Bohr Modelleri
- Rutherford, Thompson modelini desteklemek için altın plaka üzerine alfa ışınları göndererek atomun büyük bir bölümü boş olduğunu, sadece merkezde çekirdek bulunduğunu keşfetti.
- Rutherford'un elektronları açıklamakta yetersiz kaldığı için öğrencisi Bohr, elektronların belli enerji seviyelerinde (yörüngelerde) bulunduğunu öne sürdü.
- Günümüzde kuantum mekaniksel hesaplamalara dayanan modern atom teorisi kullanılıyor ve Heisenberg'in belirsizlik kuramına göre elektronun hem konumu hem de hızı aynı anda belirlenebilir değil.
- 07:10Atom Modeli Sıralaması
- Atom modeli tarihçesi Demokritos'tan başlayıp Dalton, Thompson, Rutherford, Bohr ve modern atom teorisi sırasıyla gelişmiştir.
- Dalton atom kuramı, bilimsel olarak kabul gören ilk teori olup atomu bilardo topuna benzetmiştir.
- Dalton, elementleri karmaşık şekillerle temsil etmiş ve her elementi bir yuvarlak içerisine yerleştirerek tanımlamıştır.
- 08:42Dalton Atom Teorisi
- Dalton'a göre elementler atom adı verilen taneciklerden oluşur ve atomlar içi dolu, bölünemez kürelerdir.
- Atomlar bölünemez, yok edilemez ve sadece form değiştirebilir; aynı elementin tüm atomları özdeştir.
- Farklı element atomları farklı kütlelere sahiptir ve bileşik, farklı cins atomların belli oranlarda birleşmesiyle oluşturulan yapıdır.
- 10:09Kimyasal Tepkimeler ve Dalton Teorisi
- Kimyasal tepkimelerde atomların birbirinden ayrılması, birbiriyle birleşmesi veya yeniden düzenlenmesiyle gerçekleşir.
- Dalton atom teorisi 1807 yılında geliştirilmiş olup, bilimsel olarak kabul gören ilk teoridir.
- Dalton atom modeli, kütlenin korunumu, sabit oranlar yasası ve katlı oranlar yasasını açıklamıştır.
- 11:08Dalton Atom Modelinin Yetersizlikleri
- Atomun içi boşlukta yapıda olup küre değildir; modern atom teorisinde atomun büyük bir bölümü boşluktur.
- Radyoaktif olaylarda atomun parçalanabileceğinden, Dalton'ın atomun bölünemez olduğu iddiası geçersiz olmuştur.
- İzotop kavramı, proton sayıları aynı ancak nötron sayıları farklı olan atomları ifade eder ve bu, Dalton'ın tüm atomların özdeş olduğu iddiasını çürütmektedir.
- 13:50Thompson Atom Modeli
- Thompson atom modeli, atomun içinde artı ve eksi yüklü tanecikler bulunduğunu öne sürer.
- Thompson atom modeli, kekin kendisinin artı yükleri sağlayıp, içine yerleştirilen üzümlerin eksi yüklerini temsil ettiğini benzetir.
- Thompson'a göre atom yarıçapı yaklaşık 10 üzeri 8 santim olan, içi dolu ve nötr bir küredir.
- 18:18Thompson Atom Modeli
- Thompson atom modelinde elektronlar, negatif yüklü tanecikler, pozitif yüklü atomun içerisine gömülü ve homojen olarak dağılmıştır.
- Atomlarda her pozitif yük sayısı kadar negatif yük vardır ve bu nedenle atom nötrdür; elektronun kütlesinin atomun kütlesinin yanında ihmal edilecek kadar küçük olduğundan, atom kütlesinin artı yüklerden oluştuğuna dikkat çekilmektedir.
- Thompson atom modelinde elektronlar atomun üzerine homojen dağılmış ve hareketsiz kabul edilmiştir.
- 19:33Thompson Atom Modelinin Eksiklikleri
- Atomların gövdesi pozitif yüklü taneciklerden oluşmaz, merkezde ufak bir hacim kaplayan çekirdek bulunur ve çevresinde toz bulutu vardır.
- Elektronlar atomun üzerine homojen dağılmamıştır, elektronların bulunma olasılıklarının olduğu bölgeler vardır (ileride orbital adı verilecek).
- Thompson atom modelinde nötronlar hakkında bilgi yoktur ve atomun içi dolu küre olarak kabul edilmiştir.
- 20:52Elektronun Keşfi
- William Crooks, vakumlu bir tüple katot ışını adını verdiği bir ışın keşfetmiştir.
- John Stoney, katot ışınlarına elektron adını vermiştir.
- Thompson, katot ışınlarının elektriksel ve manyetiksel alanda sapmasını bularak elektronun yük bölü kütle oranını hesaplamıştır.
- 21:48Hava ve Elektrik İletkenliği
- Hava normalde yalıtkandır, elektrik iletken değildir.
- Yıldırım, hava üzerinde çok yüksek bir enerji (10.000 volt gibi) oluştuğunda hava iyonize hale gelir ve elektrik iletken hale döner.
- William Crooks, yalıtkan olan havaya çok yüksek gerilim vererek ışıma yaparak elektrik iletimi sağlamıştır.