Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Deniz Hoca tarafından sunulan 10. sınıf ders kanalında yayınlanan bir eğitim içeriğidir. Hoca, aşık tarzı halk şiiri konusunu öğrencilere anlatmaktadır.
- Video, aşık tarzı halk şiirinin tanımı ve özellikleriyle başlayıp, aşıkların nasıl yetiştiği ve şiirlerini nasıl yazdıkları hakkında bilgiler vermektedir. Ardından bu edebiyat geleneğindeki önemli aşık isimleri (Kayıkçı Kul, Mustafa Aşık, Ömer Kuloğlu, Ruhsati Seyrani, Bayburtlu Zihni Dertli Aşık Veysel Erçişli, Emrah Gevheri) tanıtılmaktadır. Son bölümde ise aşık tarzı halk edebiyatındaki nazım biçimleri (koşma, semai, varsa ve destan) detaylı olarak açıklanmaktadır.
- 00:26Aşık Tarzı Halk Şiiri Tanıtımı
- Aşık tarzı halk şiiri, Türklerin İslamiyet'i kabul etmesinden sonra aşık adı verilen saz şairlerinin İslamiyet öncesindeki şiir geleneğinin bir devamı şeklinde oluşturdukları yeni şiir anlayışıdır.
- İslamiyet öncesinde şiir okuyan din adamlarına ozan, kam boxı, şaman adları verilirken, İslamiyet sonrasında bu kişiler aşık adını almışlardır.
- Bu edebiyat geleneği tam olarak şeklini alması 16. yüzyıla rastlamaktadır.
- 01:13Aşıkların Yetişişi ve Özellikleri
- Aşıklar usta-çırak ilişkisi altında yetişir, bir usta aşığın yanına öğrenci olarak gidenler yıllarca hizmetine kalıp daha sonra aşıklık mertebesine erişebilirler.
- Aşık olabilmesi için bir kişinin rüyasında birini görmesi ve ondan aşıklık badesi içmesi gerekmektedir.
- Aşıklar şiirlerini "cönk" adını verdikleri defterlerde toplamışlardır.
- 01:52Aşık Tarzı Halk Şiirinin Özellikleri
- Aşık tarzı halk şiirlerinde içten bir anlatım vardır ve şiirlerin dili son derece sade ve anlaşılır.
- Bu şiir geleneğinde hece ölçüsü kullanılır, daha çok sekiz ve onbir'lik kalıpları tercih edilmiştir.
- Nazım birimi dörtlüktür ve şiirlerin sonlarında şairin mahlası (lakabı) yer almaktadır.
- 02:19Önemli Aşık İsimleri
- Aşık tarzı halk şiirinde Kayıkçı Kul, Mustafa Aşık, Ömer Kuloğlu, Ruhsati Seyrani, Bayburtlu Zihni, Dertli Aşık, Veysel Erçişli, Emrah Gevheri gibi birçok önemli isim bulunmaktadır.
- 02:47Aşık Tarzı Halk Edebiyatındaki Nazım Biçimleri
- Aşık tarzı halk şiirinin en önemli nazım biçimi koşmadır, halk edebiyatının en yaygın ve sevilen türüdür.
- Koşma genellikle üç-beş dörtlük arasında değişir, hecenin onbir'lik kalıbıyla yazılır ve divan edebiyatındaki gazelin bir karşılığı olarak kabul görmektedir.
- Semai, hece ölçüsünün sekizli kalıbıyla yazılan ve kendine has bir ezgisi olan bir diğer yaygın türdür.
- Varsa, hece ölçüsünün sekizli kalıbıyla söylenen ve koşmaya benzemekle birlikte yiğitçe bir söyleyiş özelliğine sahip olan bir nazım biçimidir.
- Destanlar, toplum hafızasında yer tutan önemli kahramanlık, savaş, göç, afet gibi konuları işleyen, yüzlerce dörtlükten oluşabilen ve hecenin onbir'lik kalıbı kullanılarak yazılan uzun nazım biçimleridir.