Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimcinin sunduğu aruz dersi formatında hazırlanmış bir içeriktir. Konuşmacı, aruz konusunda öğretim yapan bir eğitimci olarak Necati Bey'in "Döne Döne" adlı şiirinin beyitlerini örnek alarak aruz analizi yapmaktadır.
- Videoda, özellikle Felatun vezniyle yazılmış beyitlerin aruz ölçüsünün nasıl bulunacağı adım adım gösterilmektedir. Her beyit için hecelendirme, medli hecelerin tespiti, imale ve ulama gibi aruz işlemlerinin uygulanması detaylı olarak anlatılmaktadır. Ders, vezin tespitinin temel adımlarını özetleyerek ilerlemekte ve şairin "döne döne" redifinde açık heceleri uzatma gibi ahenk unsurlarını nasıl kullandığına dikkat çekilmektedir.
- 00:19Aruz ve Vezin Analizi
- Daha önce aruzla ilgili alıştırmalar fe'ilatun vezniyle yapılmıştır.
- Bu derste Necati Bey'in "Döne döne" redifli şiirindeki beyitlerin vezinleri bulunacaktır.
- Şairin "Döne döne" redifinde açık heceleri uzatma yoluyla bir ahenk sağlamaya çalıştığı görülmektedir.
- 01:20Vezin Bulma Yöntemi
- Beyitte vezin bulunurken öncelikle medli hecelerin tespit edilmesi önemlidir.
- Felatun vezni'nin ilk tefilesi failatun olabilir ve son tefilesi faul olabilir.
- Türk edebiyatında imale (kısa hecenin uzun okunması, açık hecenin kapatılması) sıkça kullanılırken, kapalı hecenin açılması zihaf kusuru oluşturur.
- 01:26İlk Beytin Vezini
- İlk beyitte "döne döne" ifadesindeki "dö" hecesinde imale yapılmıştır.
- Üç açık hece yan yana geldiğinde en az bir tanesinin kapatılması gerekir.
- Beytin sonunda "ri döne döne" ifadesinde imale yapılmıştır.
- 04:53İkinci Beytin Vezini
- İkinci beyitte "şevk ile" ifadesinde ulama (ünsüzün açılması) yapılmıştır.
- "Haberdar olanın" ifadesinde iki sözcük olarak yazılmasına rağmen hecelerken "berdar olanın" şeklinde ulama yapılmıştır.
- Beytin sonunda "ri döne döne" ifadesinde imale yapılmıştır.
- 07:42Üçüncü Beytin Vezini
- Üçüncü beyitte "siber" sözcüğünde medli hece bulunmaktadır.
- Medli hece doğru tespit edilmediğinde hecelerin sırası değişir ve beytin ahengi bozulur.
- Beytin sonunda "ri döne döne" ifadesinde imale yapılmıştır.
- 09:49Dördüncü Beytin Vezini
- Dördüncü beyitte medli hece yoktur, ancak "şam-ı" ve "harab" ifadelerinde bulama (sonraki heceye ulanarak ünsüzün açılması) yapılmıştır.
- Beytin ikinci hecelerinde imale yapılmıştır.
- Beytin sonunda "ri döne döne" ifadesinde imale yapılmıştır.
- 11:45Şiirin Aruz Analizi
- Şairin beytinde "sen olasın diye yer yer asılıp ayineler gelene gidene eyler nazarı döne döne" ifadesi inceleniyor.
- Vezin tespitinde medde hecelerin tespit edilmesi ve altlı-üstlü mısraların hecelerine bölünerek yazılması gerekiyor.
- Vezin gereği kapalı hecelere ihtiyaç duyulduğunda, heceleri ulama yapmama (sekte) yoluyla kapalı hece elde ediliyor ancak bu aruz kusuruna sebep oluyor.
- 14:32İkinci Beytin Analizi
- İkinci beyitte "kabe olmazsa kapının ay ile gün ley güne ağır eylememezlerdi tavaf ol" ifadesi inceleniyor.
- Mısra sonlarındaki medde heceler her zaman kapalı heceye karşılık geldiği için vezini etkilemiyor.
- "Kapının ay" ve "ay ile gün" ifadelerinde sekte yapılarak kapalı hece elde ediliyor.
- 17:02Üçüncü Beytin Analizi
- Üçüncü beyitte "ey necati yaraşır mutribi şeyh meclisi'nin raksrub okuya bu sikri teri döne döne" ifadesi inceleniyor.
- "Raksrub" kelimesinde sekte yapılarak kapalı hece elde ediliyor.
- Beyitlerde vezin tespitinde hecelerin açıklık-kapalılık dengelerinin kıyaslanması önemlidir.