Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan psikoloji dersi formatında hazırlanmış algı konusunu açıklayan eğitim içeriğidir.
- Video, algının tanımı ve duyum ile arasındaki farklarla başlayıp, algısal süreçleri detaylı şekilde ele almaktadır. İçerikte algıda değişmezlik, derinlik algısı, algı yanılsamaları (fiziksel illüzyon, psikolojik illüzyon ve halüsinasyon), algıda organizasyon (şekil-zemin algısı ve gruplama ilkeleri) ve algıda seçicilik ile dikkat kavramları örneklerle açıklanmaktadır.
- Videoda ayrıca algıyı etkileyen iç ve dış etmenler (beklentiler, tutum, önyargılar, geçmiş yaşantılar, psikolojik durum, güdü ve ihtiyaçlar) hakkında bilgi verilmekte ve algının psikolojik bir konu olduğu vurgulanmaktadır.
- 00:07Algı Kavramı
- Algı, beyne ulaşan uyarıcıları organize ederek tanıma, anlama ve anlamlandırma işlemidir.
- Algı, duyum sonrası gerçekleşen bir durumdur; her duyum algı ile sonuçlanmaz.
- Uyarıları anlamlandırmasında organizmanın içinde bulunduğu durum, geçmiş yaşantıları, gelecekle ilgili beklentileri ve ihtiyaçları algıyı etkiler.
- 01:27Duyum ile Algı Arasındaki Farklar
- Duyum fizyolojik bir olaydır, algı ise psikolojik bir olaydır.
- Duyumda uyarıcılar tek tek değerlendirilirken, algıda bir bütün olarak değerlendirilir.
- Duyum her bireyde aynı gerçekleşirken, algı bireyden bireye farklılık gösterir.
- 02:20Algıda Değişmezlik
- Algıda değişmezlik, önceden öğrenilen nesnelerin içinde bulundukları değişik koşullara rağmen yine aynı olarak algılanmasıdır.
- Algıda değişmezlik üç biçimde ele alınır: büyüklük değişmezliği, biçim şekil değişmezliği ve renk değişmezliği.
- Büyüklük değişmezliği, önceden boyutlarını bildiğimiz bir nesnenin farklı ortamlarda da yine aynı algılanmasıdır.
- 05:10Şekil Biçim ve Renk Değişmezliği
- Şekil biçim değişmezliği, daha önceden algılanan bir nesnenin değişik açılardan bize farklı biçimlerde görünmesine rağmen, biz o nesneyi yine hep aynı biçimde algılamamızdır.
- Renk değişmezliği, daha önce algılanan nesnelerin renkleri değişik koşullarda bize farklı renkte görünmesine rağmen, biz nesneyi hep aynı renkte algılamaya devam etmemizdir.
- Algıda değişmezliğin gerçekleşebilmesi için muhakkak o nesnenin daha önceden algılanması gerekir.
- 07:15Derinlik Algısı
- Organizmalar objeleri eni, boyu ve derinliği oluşturan üç boyutlu olarak algılar.
- Nesnelerin üç boyutlu olarak algılanmasının temel nedenlerinden biri perspektiftir; nesneler birbirleriyle önde ya da arkada oluşlarına göre derinlik algısına sebep olurlar.
- Derinlik algısını etkileyen başka bir temel neden de iki göze sahip olmamızdır; iki gözümüzün farklı açılardan bakması ve beynin görme merkezinde birleşmesi nesnenin üç boyutlu olarak görünmesini sağlar.
- 08:21Algı Yanılsamaları
- Algı yanılsamaları, insanların dış dünyadan edindiği bilgiler algılarına dayansa da algıların bazılarının yanlış veya kusurlu olmasıdır.
- Algı yanılsamaları fiziksel illüzyon, psikolojik illüzyon ve halüsinasyon olarak üç'e ayrılır.
- Fiziksel illüzyon, algılanan uyarıcının kendi özelliklerinden dolayı oluşan algı yanılgısıdır ve herkeste aynı yanılgıya neden olur.
- 10:03Illüzyonlar
- Fiziksel illüzyon, algılanan uyarıcının kendi özelliğinden kaynaklanan yanılsamalardır, örneğin gökyüzüyle yeryüzünün ufukta birleşmiş gibi algılanması.
- Psikolojik illüzyon, bireyin kendisinden veya psikolojik durumundan kaynaklanan yanılsamalardır ve her bireyde aynı görülmez, örneğin kağıt parçasını fare sanmak veya yolda renkli kağıdı para olarak algılamak.
- Halüsinasyon, gerçekte var olmayan bir uyarıcının varmışçasına algılanmasıdır, örneğin kapı çalmadığı halde zilin sesini duymak veya vücudunda böcekler yürüdüğünü söylemek.
- 13:11Algıda Organizasyon
- Algıda organizasyon, uyarıcıların zihin tarafından bir düzene konulup biçimlendirilmesi ve anlamlı bütünler haline getirilmesidir.
- Algıda organizasyon sayesinde çevremizi daha düzenli ve anlamlı olarak algılarız, örneğin bir insanın yüzünü tek tek değil bir bütün olarak algılarız.
- Algıda organizasyon iki şekilde gerçekleşir: şekil-zemin algısı (figür-fon algısı) ve algıda gruplama.
- 14:38Şekil-Zemin Algısı
- Şekil-zemin algısında algılama sistemi şekil-zemin arasında ayrım yapar, dikkatin yoğunlaştığı kısım şekildir, geri kalan kısım zemindir.
- Şekil dikkatin üstündelaştığı, zemin ise şeklin gerisinde kalan, dikkat edilmeyen kısımdır.
- Dönüşümlü algılanabilen şekiller, bir resimdeki şekil-zemin ilişkisinin tam tersi olarak algılanabilen şekillerdir.
- 16:47Algıda Gruplama
- Algıda gruplama benzerlik ilkesi, yakınlık ilkesi, süreklilik ilkesi ve tamamlama ilkesi olarak dört şekilde ele alınır.
- Benzerlik ilkesi, birbirine benzer uyarıcıların bir arada bir bütün olarak algılanmasıdır, örneğin kırmızı renkte okul forması yeni öğrencileri forma giymeyen öğrencilere göre farklı bir grup olarak algılarız.
- Yakınlık ilkesi, birbirine yakın olan nesnelerin bir bütün olarak algılanmasıdır, örneğin bir arada toplu halde bulunan kişileri bir grup olarak algılayabiliriz.
- Süreklilik ilkesi, aynı yönde belli bir süreklilikle devam eden şekillerin birbirinin devamı gibi bir bütünlük içinde algılanmasıdır, örneğin ard arda yanıp sönen ışıkları birbirini izliyormuş gibi görürüz.
- Tamamlama ilkesi, önceden algılanan nesnelerin bazı parçaları eksik verilse dahi zihnin onları tamamlayarak algılamasıdır, ancak tamamlamanın oluşabilmesi için o nesnenin daha önceden biliniyor olması gerekmektedir.
- 20:16Algıda Seçicilik ve Dikkat
- Algıda seçicilik, algının en belirgin özelliğidir ve günlük hayatta duyu organlarımızla duyduğumuz çok sayıda uyarıcıyı sadece dikkatimizi yoğunlaştırdığımız uyarıları algılamamızdır.
- Algıda seçicilik, dikkatimizin belli bir olaya veya nesneye çevrilmesine sebep olur ve bu durum uyarıcının şiddeti, zıtlığı, hareket halinde olması, tekrar edişi veya alışılmışın dışında olmasıyla oluşabilir.
- Beklentilerimiz, tutum ve önyargılarımız, geçmiş yaşantılarımız, öğrenmelerimiz, psikolojik durumumuz, algıya hazır oluşumuz, güdü ve ihtiyaçlarımız algımızı etkiler.
- Algı psikolojiktir, duyum ise fizyolojiktir.