• Buradasın

    9. Sınıf Coğrafya Dersi: Harita Okuma ve Coğrafi Koordinatlar

    youtube.com/watch?v=lmFGwdkEURc

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, Paraf Z Takımı ve Yunus Hoca tarafından sunulan 9. sınıf coğrafya dersinin dördüncü bölümüdür. Öğretmen, harita okuma ve coğrafi koordinatlar konularını detaylı şekilde anlatmaktadır.
    • Video, harita kavramı ve özellikleri ile başlayıp, haritaların türleri (genel ve tematik), coğrafi koordinatlar (paraleller, meridyenler, enlem, boylam), yerel saat ve saat dilimleri konularını kapsamaktadır. Öğretmen, konuları harita üzerinde göstererek, günlük hayattan örneklerle ve MEB sınavlarında çıkabilecek soru tipleriyle açıklamaktadır.
    • Videoda ayrıca Türkiye'nin ortak saat sistemi, saat dilimleri ve tarih değiştirme çizgisi gibi konular da ele alınmaktadır. Öğretmen, MEB'nin artık saat hesaplamaları yerine sadece saat dilimlerini bilmeyi istediğini vurgulamakta ve projeksiyonlar konusunun bir sonraki derste işleneceğini belirtmektedir.
    00:019. Sınıf Coğrafya Dersi Tanıtımı
    • 9. sınıf coğrafya dersinin dördüncü gününde harita konusuna geçiliyor.
    • Harita kısmında uzunluk, alan ve yerel saat hesaplamaları kaldırılmış, günlük hayatta kullanılabilecek bir müfredat sunulmuş.
    • Bu derste harita okuma, harita türleri ve coğrafi koordinatlar konuları ele alınacak.
    02:21Harita Kavramı
    • Harita, yeryüzünün tamamının veya bir bölümünün kuşbakışı görünümünün belirli bir ölçek dahilinde küçültülerek düzleme aktarılması sonucunda oluşan çizimlerdir.
    • Bir çizimin harita özelliği taşıması için üç temel unsuru vardır: kuşbakışı görünüm, ölçek dahilinde küçültme ve düzleme aktarma.
    • Kartografya, haritacılık bilimidir ve haritalar genellikle karton gibi düz yüzeylere çizilir.
    04:23Harita Okuma
    • Kuşbakışı bakış, bir kuşun tepeden bakışını taklit eden, yeryüzünün tamamını veya bir bölümünü gösteren bir bakış açısıdır.
    • Haritalar farklı yüksekliklerden (1835 km, 14.000 km, 55.000 km, 63.000 km) alınabilir.
    • Ölçek, haritanın ne kadar küçültüldüğünü gösteren bir kavramdır ve bir sonraki videoda ayrıntılı olarak ele alınacaktır.
    06:45Haritanın Elemanları
    • Günlük hayatta karşılaşılan haritaların içinde bazı elemanlar bulunur ve bu elemanlara bakarak haritanın konusunu ve amacını öğrenebiliriz.
    • Bir haritanın en önemli elemanlarından biri başlıktır, bu başlık haritanın konusunu ve amacını gösterir.
    • Haritanın diğer önemli elemanı ölçektir, bu ölçek haritanın kaç defa küçültüldüğünü gösterir.
    08:23Harita Özellikleri
    • Haritada yön oku yoksa, haritanın üst tarafı kuzey anlamına gelir.
    • Haritada coğrafi koordinatlar (paralel ve meridyenler) bulunmalıdır çünkü bu yerimizi bulmamızı sağlar.
    • Haritada lejant (yol gösteren işaretler) bulunur ve bu işaretler haritadaki renkleri ve sembolleri açıklar.
    10:10Lejant ve Harita Özellikleri
    • Lejant, haritadaki renklerin ve sembollerin anlamlarını gösterir, örneğin sarı renk 500-1000 metre yükseklik aralığını, kahverengi renk 1500-2000 metre yükseklik aralığını gösterir.
    • Her haritanın farklı lejantları olabilir; siyah nokta, çizgi, üçgen veya alan şeklinde olabilir.
    • Haritada çerçeve, yön oku, coğrafi koordinatlar, lejant, ölçek ve başlık bulunur.
    13:02Kroki ve Harita Farkı
    • Kroki, bir yerin kabataslak çizimini ifade eder ve ölçekleri yoktur.
    • Kroki, kuşbakışı olarak çizilir ve düzleme aktarılır, ancak ölçekleri olmadığı için harita sayılmaz.
    • Mühendislerin çizdikleri planlar ölçerek ve biçerek çizildiği için harita sayılır.
    15:01Haritaların Kullanım Amacına Göre Ayrımı
    • Haritalar kullanım amacına göre ikiye ayrılır: genel haritalar ve tematik haritalar.
    • Genel haritalar herkesin kullanabileceği, herkesin karşısına çıkan haritalardır (atlaslar, fiziki haritalar, topoğrafya haritaları).
    • Tematik haritalar belirli bir tema veya konu için çizilmiş, özel kişilerin kullandığı haritalardır (jeomorfoloji haritaları, bitki örtüsü haritaları, toprak haritaları).
    16:45Genel ve Tematik Haritaların Özellikleri
    • Genel haritalar (atlaslar, duvar haritaları) ayrıntı azdır çünkü büyük alanları gösterirler ve içinde her şey karmaşıktır.
    • Tematik haritalar ayrıntıyı daha fazla gösterir çünkü belirli bir tema için çizilmişlerdir.
    • Fiziki haritalar dağ, ova, plato, vadiler gibi dışarıdaki doğayı gösteren haritalardır.
    20:31Haritaların Kullanım Alanları
    • Tüm haritalardan yön, konum, alan hesaplaması, yerel saatler ve uzunluk hesaplaması yapılabilir.
    • Yükselti, eğim ve profil çıkarmak için fiziki haritaya ihtiyaç vardır.
    • Genel haritalar çizilen bölgedeki doğal ve beşeri unsurlarla ilgili genel bilgiler verir, duvar haritaları ve atlaslarda yer alan haritalar bu türdendir.
    23:18Coğrafi Koordinatlar
    • Coğrafi koordinatlar, dünyada hayali çizgiler olarak çizilen meridyenler ve paralellerden oluşur.
    • Bu çizgiler, yerimizi tespit etmek için sabit değerler olarak kullanılır ve herkesin bilmesi için dünyaya yerleştirilmiştir.
    • Sadece dikey veya yatay bir çizgi koyarak bir yerin tam konumunu belirleyemeyiz, bu nedenle hem dikey hem yatay çizgiler kullanılır.
    25:50Meridyenler ve Paraleller
    • Dikey çizgilere meridyen, yatay çizgilere paralel denir.
    • Yeni müfredatta paraleller ve meridyenlerin ayrıntılı özellikleri işlenmemekte, yerine enlem ve boylamlar vurgulanmaktadır.
    • İki paralel arasında yaklaşık 111 km mesafe vardır, bu nedenle enlem ve boylamlar daha ayrıntılı konum belirleme için önemlidir.
    27:47Enlem ve Boylam
    • Enlem, bir yerin ekvatora açı cinsinden değeridir ve saniyesine kadar nokta atışı ayrıntısını verir.
    • Boylam, boyuna çizgilerin başlangıcı olan Greenwich (Londra) ile oluşan açı değeridir.
    • Greenwich'in doğusundakiler doğu boylamları, batısındakiler batı boylamlarıdır.
    30:59Coğrafi Koordinatların Kullanımı
    • Enlem ve boylam, saniyesine kadar bir yerin konumunu bulmamızı sağlar.
    • Sınavlarda genellikle bir yerin coğrafi koordinatını bulma soruları sorulur.
    • Enlem ve boylam, dünya üzerindeki kürede bir yerin nerede olduğunu belirlememizi sağlar.
    32:26Enlem ve Boylam Kavramları
    • Güney enlemleri enine çizilmiş çizgilerdir ve 50, 60, 70 gibi değerlerle gösterilir.
    • Kuzey enlemleri de benzer şekilde enine çizilmiş çizgilerdir ve 50, 60, 70 gibi değerlerle gösterilir.
    • Enlem ve boylam bilgileri sayesinde bir yerin konumu belirlenebilir.
    33:24Enlem ve Boylam Örnekleri
    • Aydın'ın konumu 37 derece 30 dakika kuzeyde ve 28 derece 28 dakika doğuda olarak belirlenmiştir.
    • Muğla'nın konumu 36 derece 45 dakika kuzeyde olarak belirlenmiştir.
    • Kütahya'nın konumu 39 derece 40 dakika kuzeyde olarak belirlenmiştir.
    • İsparta'nın konumu 37 derece 30 dakika kuzeyde ve 30 derece 30 dakika doğuda olarak belirlenmiştir.
    37:54Yerel Saat Kavramı
    • Her yerin saati farklıdır ve bu durum özellikle namaz ve oruç gibi ibadetlerde fark edilir.
    • Her boylam arasında 4 dakikalık bir zaman farkı oluşur.
    • Dünya batıdan doğuya doğru döndüğü için, güneşin karşısından daha önce geçen boylamlarda güneş daha önce doğar.
    40:35Yerel Saat ve Ortak Saat Kavramları
    • Türkiye'nin bir ucundan diğer ucuna kadar bir saatlik zaman farkı olması gerekirken, İğdır'daki yerel saat farklıdır.
    • Güneşin doğu tarafından geçmesi nedeniyle her boylam arasında dört dakikalık zaman farkı vardır.
    • Aynı boylamda dünyanın her yerinde saat aynıdır çünkü aynı anda güneşin karşısından geçerler.
    43:00Yerel Saatin Tanımı ve Yorumlanması
    • Yerel saatin tam tanımı, dünya üzerindeki bir yerde güneşin tam tepe noktasında olduğu an oniki olarak kabul edilmesidir.
    • Hakkari'de saat 12:30, Muğla'da saat 11:30 gibi farklı yerel saatler vardır çünkü Hakkari daha doğuda olduğu için saat daha ileri.
    • Güneş diyagramında tepe noktasına gelmişse o yer daha doğuda, tepeye gelmemişse daha batıda bir yerdir.
    44:53Ortak Saat Kavramı
    • Türkiye'de her yerde saat aynı olmasının nedeni, karışıklıkların yaşanmaması için ortak saat belirlenmesidir.
    • Türkiye'de ortak saat olarak 45. doğu meridyeni kullanılmaktadır, bu meridyen İğdır'dan geçmektedir.
    • Türkiye'de eskiden hem İzmit'in hem de İğdır'ın saatini kullanırken, yakın zamanda sadece 45. doğu boylamındaki saate bakılmaktadır.
    47:31Ortak Saat Kullanımı
    • Türkiye'de bir tane ortak saat varken, Amerika gibi geniş ülkelerde zaman farkı nedeniyle birden fazla ortak saat kullanmak zorundadır.
    • Doğu-batı yönündeki ülkeler, zaman farkı nedeniyle sadece bir tane ortak saat kullanamazlar, bu nedenle iki, üç, dört veya beş tane ortak saat kullanırlar.
    • Kuzey-güney yönünde uzanan ülkeler (örneğin Şili) daha az ortak saat kullanabilir çünkü içinden çok fazla boylam geçmez.
    50:23Saat Dilimleri
    • Türkiye, 45. doğu meridyeninden geçtiği için +3 saat diliminde yer almaktadır.
    • Saat dilimleri, Londra'nın doğusunu ve batısını alarak 15 meridyen aralıklarla belirlenmiştir.
    • Türkiye'nin saat dilimi haritada hatalı olarak +2 olarak gösterilmektedir.
    52:47Tarih Değiştirme Çizgisi
    • Dünya dönerken tarih değiştirme çizgisi, 180'den 360 meridyen arasında tam ortada geçmektedir.
    • Tarih değiştirme çizgisinin bir tarafında (Amerika'ya doğru olan) bir gün bir saat geride kalmaktadır.
    • Bu nedenle, bir tarafta gün pazar iken diğer tarafta gün pazartesi olmaktadır.
    54:30Tarih Değiştirme Çizgisi ve Saat Dilimleri
    • Tarih değiştirme çizgisi Londra'dan sıfırdan geçerek 360 derece boyunca çizilir ve 180 derece doğuya batıya çizilebilir.
    • Tarih değiştirme çizgisi zikzaklı geçer çünkü ülkeleri bölmemek ve gün karışıklığı yaşamamak için ülkelere göre ayrılır.
    • Geçmişte yerel saat hesaplamaları müfredattan kaldırılmış, artık sadece saat dilimlerini bilmek isteniyor.
    56:51Saat Dilimleri Örneği
    • Ali, New York'taki arkadaşıyla Türkiye saati ile 16:00'da görüntülü görüşme yapacak.
    • New York +3 saat diliminde, Tokyo +9 saat diliminde olduğundan, Türkiye'de 16:00'da Tokyo'da saat 22:00'dir.
    • Can, -4 saat diliminde olduğundan, Türkiye'de 16:00'da Can'da saat 9:00'dir.
    59:02MEB'nin Beklentileri
    • MEB artık İstanbul'da saat 12 iken 40 doğu boylamında Hakkari'de saat kaçtır gibi detaylı hesaplamalar istemiyor.
    • Öğrencilerin günlük hayatta kullanabileceği bilgileri öğrenmek istiyor.
    • Bir sonraki derste projeksiyonlar ve ölçekler konusu ele alınacak.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor