Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin 8. sınıf öğrencilerine Türkçe dersinde fiilimsiler konusunu anlattığı eğitim içeriğidir. Öğretmen, animasyonlar ve eğlenceli şarkılarla konuyu detaylı şekilde sunmaktadır.
- Video, fiilimsilerin tanımı ve özellikleriyle başlayıp, fiilimsilerin üç ana grubunu (isim fiiller, sıfat fiiller ve zarf fiiller) incelemektedir. Her bir fiilimsi türü için ekleri, kullanım alanları ve püf noktaları örneklerle açıklanmaktadır. Video, beş şarkıdaki fiilimsi türlerinin yorumlanmasıyla sona erer ve bir sonraki videoda fiilimsi yeni nesil soru çözümlerinin yapılacağı belirtilir.
- Öğretmen, özellikle isim fiil ekleri (mam, makmek, iş, is, uş, üş), isim çekim eklerinin isim fiillerde kullanımı ve olumsuzluk eklerinin isim fiillerle karıştırılmaması gibi sınavlarda sıkça karşılaşılan konulara özellikle değinmektedir.
- 00:22Fiilimsilerin Tanımı ve Kullanım Alanları
- Fiilimsiler, fiilden türeyip fiilin tüm özelliklerini göstermeyen ve cümlede isim, sıfat, zarf görevinde kullanılan kelimelere denir.
- Fiilimsiler cümlede farklı görevlerde kullanılabilir: "uyuyan yılan" (sıfat), "futbol oynamayı seviyor" (isim), "yılanı görünce korktum" (zarf fiil).
- Fiilimsileri isim-fiil, sıfat-fiil ve zarf-fiil olmak üzere üç grupta incelenir.
- 01:16Fiilimsilerin Özellikleri
- Fiilimsiler fiil kök ya da gövdelerinden türemektedir, örneğin "gidince" fiilimsisi "git" fiilinden türemiştir.
- Fiilimsiler kip ve kişi eki alarak çekimlenemez, örneğin "yüzen" sıfat-fiil "yüzeniyorum" şeklinde çekimlenemez.
- Fiilimsiler yan cümle oluşturur ve olumsuzluk eki "ma" alabilir.
- 02:54Isim-Fiiller
- Isim-fiillerin ekleri "mam", "makmek", "iş", "is", "uş", "üş" şeklindedir ve bu ekler fiillere gelerek onları isim yapar.
- Isim-fiiller isim çekim eklerini alabilir, örneğin "bu çocuğun yürüyüşünde" cümlesinde "yürüyüş" isim-fiil olarak kullanılmış ve isim çekim ekleri almıştır.
- Olumsuzluk eki "ma" ile başlayan fiillerle isim-fiil karıştırılmamalıdır, örneğin "çiviye kafa atma" emir cümlesinde "atma" olumsuzluk eki iken, "çöp atma işi" cümlesinde "atma" isim-fiil ekidir.
- 06:06Kalıcı İsimler ve Fiilimsiler
- Dolma, kazma, dondurma, sarma, çakmak, danışma, uçuş gibi kelimeler fiilimsi eklerini almış olsa da artık kalıcı isme dönüşmüşlerdir.
- Cümlenin bağlamından fiilimsi ve kalıcı isim ayrımı yapılmalıdır, örneğin "dondurma" yemek anlamında kullanıldığında fiilimsi değildir.
- Futbolda kullanılan "kazma" ifadesi (beceriksiz futbolcuları ifade etmek için) fiilimsi değildir, kalıcı bir isim haline gelmiştir.
- 08:13Sıfat Fiiller
- Sıfat fiiller, "anası mezar dikecekmiş" kodlamasıyla kolayca ezberlenebilir ve genellikle sıfat görevinde kullanılır.
- Sıfat fiiller ismin önüne gelerek onu niteler, örneğin "çalışan öğrenci" ifadesinde "çalışan" sıfat fiildir.
- Sıfat fiiller, "aslı", "ecek", "miş", "muş" gibi ekleri alır, örneğin "görülesi bir yer", "dönülmez sefer" gibi ifadelerde.
- 09:58Sıfat Fiillerin Özel Durumları
- Bazı sözcükler sıfat fiil eki alıp kalıcı isim olabilir ve fiilimsi özelliğini kaybedebilir, örneğin "dolma", "sarma", "dolmuş" gibi kelimeler.
- "Kırık", "dökük", "yıkık" gibi kelimeler sıfat fiil değil, sıfatlardır.
- Sıfat fiiller ve çekimli fiiller karıştırılmamalıdır; sıfat fiiller her zaman ismin önüne gelirken, çekimli fiiller yüklem görevinde kullanılır.
- 12:25Adlaşmış Sıfat Fiiller
- Sıfat fiiller niteledikleri isim düştüğünde onun yerine geçip isim gibi kullanılarak adlaşır ve fiilimsiz sayılırlar.
- Örneğin "havalimanında bekleyen yolcular" ifadesinde "bekleyen" sıfat fiil, yolcular ifadesi düşerse "bekleyenler" adlaşmış sıfat fiil olur.
- "Temizlenecek elbiseler" ifadesinde "elbiseler" düşerse "temizlenecekler" adlaşmış sıfat fiil olur.
- 13:33Zarf Fiiller
- Zarf fiiller, "kenyalı asiye maden dağına çıkmadıkça ince ip aramaz" kodlamasıyla ezberlenebilir ve cümlede zarf görevinde kullanılır.
- Zarf fiiller, "madan", "ınca", "üce", "ince" gibi ekleri alır ve cümleye durum ve zaman anlamı katar.
- Örneğin "dereyi görmeden paçaları sıvama" ifadesinde "görmeden" zarf fiildir, "kırlara çıkınca içim ferahlıyor" ifadesinde "çıkınca" zarf fiildir.
- 15:36Zarf Fiillerin Özel Durumları
- Bazı ekler zarf fiil gibi görünse de fiilimsi değildir, örneğin "danışmadan" zarf fiilken "resepsiyondan" kalıcı isimdir.
- "Boyunca", "ken" gibi ekler zarf fiil eki sayılmaz, örneğin "çocukken oynardık" ifadesinde "ken" zarf fiil eki değildir.
- Zarf fiilin fiile gelmesi gerekir, örneğin "o çalışırken sen uyudun" ifadesinde "uyudun" fiil, "çalışırken" zarf fiildir.