Buradasın

2025 AYT Tarih Dersi Eğitim Videosu

youtube.com/watch?v=Zf8JPNpQsbE

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, Ramazan Yetkin (Dumlupınar Üniversitesi tarih bölümü mezunu, Sakarya Üniversitesi pedagojik formasyon almış bir tarih öğretmeni) ve Gökhan Öz tarafından sunulan 2025 AYT tarih derslerinin eğitim içeriğidir. Videoda Nazım adında bir öğrenci de yer almaktadır.
Video, tarih biliminin temel kavramlarını, özellikleri ve önemi üzerine odaklanmaktadır. İçerik, tarih biliminin tanımı, olay-olgu kavramları, tarih biliminin beş yöntemi, kaynakların sınıflandırılması, takvimler, tarih biliminin yardımcı dalları, tarih yazıcılığı ve tarih öncesi dönemler gibi konuları kapsamaktadır. Video, yaklaşık 35 video olarak planlanan bir serinin ilk bölümüdür.
Videoda ayrıca tarih biliminin günlük hayattaki önemi, Atatürk'ün tarih bilimine katkıları, Türk Tarih Kurumu'nun kuruluşu ve tarih biliminin beş yöntemi (tarama, tasnif, tahlil, tenkit ve terkip) gibi konular detaylı şekilde ele alınmaktadır. Öğretmen, sınavlarda çıkabilecek soru tiplerini örneklerle açıklamakta ve öğrencilerin dikkat etmesi gereken noktaları vurgulamaktadır.

00:072025 AYT Tarih Çekimleri Tanıtımı: 2025 AYT tarih çekimleri yaklaşık 35 video olarak planlanmıştır ve Nazım Yaşar ile birlikte çekilecektir.
Tarih çekimlerinde bir ünite veya bir ünitenin yarısı için iki tahta kullanılacaktır.
Öğrencilerin AYT video ders notları ve soru bankası alması önerilmektedir.
01:12TYT ve AYT Tarih Konuları: TYT ve AYT tarih konuları aynıdır, sadece AYT'de çağdaş Türk ve dünya tarihinden bir soru gelmektedir.
TYT'de yorum kapasitesini artırmak için Gökhan hocanın çektiği 25 video izlenmelidir.
AYT'de 10 sorudan yaklaşık 8 tanesi bilgi, 2 tanesi bilgili yorum şeklinde gelmektedir.
04:21Tarih Dersinin Önemi: Tarih dersinin amacı sadece sınavda çıkması değil, öğrencilere öğretmek ve milli şuuru yüksek öğrenciler yetiştirmektir.
Hukuk mezunları idari veya adli yargı hakimlik sınavında 12 tarih sorusu, öğretmenlik mezunları ise kamu personel seçme sınavında 27 sorudan oluşan tarih sorularına maruz kalacaktır.
Tarih ve coğrafya dersleri özellikle önemli olduğu için üzerinde durulmaktadır.
06:02Kitaplar ve Kaynaklar: Öğrenciler tarih kitaplarını kitabevlerinden, benimhocam.com veya Trendyol'dan alabilirler.
Soru bankası yaklaşık 2000-2500 arasında soru içerir ve yeni nesil soru ve çıkmış sınav soruları da dahildir.
Video ders notları da alınabilir ve toplamda dört kitap bulunmaktadır.
07:21Eğitmen Tanıtımı: Ramazan Yetkin, tarih öğretmeni ve Benimhocam projesinin kurucusudur.
Proje 2014 yılından beri YKS, ALES, ÖABT gibi sınavlara hizmet vermektedir.
Dumlupınar Üniversitesi Tarih Bölümü mezunu ve Sakarya Üniversitesi'nden pedagojik formasyon almıştır.
09:28Çalışma Programı ve İzleme Tavsiyeleri: Dersler için hazırlanmış çalışma programına uyulması gerekiyor, toplam 35 video 20-25 gün içinde bitirilmeli.
Tarih dersine yaklaşık 6-8 ay öncesinden başlanmalı ve zihinde şemalar oturtulmalı.
Videoları 2x veya 1,5x hızla izlememek gerekiyor, çünkü bu vurguları kaçırmaya neden olur ve sınavda soruları anlamayı zorlaştırır.
11:23Meslek Seçimi ve Hedefler: Öğrencilerin iyi yerlere gelmesi ve meslek seçimlerinde doğru kararlar vermesi önemlidir.
KPSS'de atanamama endişesi yerine, Türkiye'nin günlük sorunlarını çözen bir ülke olduğu için geleceğe yönelik nihai hedefler belirlenmelidir.
Sevilen ve arzulanan mesleklere girilmeli, çünkü sevilen işi yaparken yorululmaz.
13:31Çalışma Stratejisi ve Hedefler: Öğrenciler yıl içinde hedeflerini olumlu yönde değiştirebilirler.
Dikkatli ders dinleyip yayınları çözen öğrencilerin istediği bölümü kazanma ihtimali yüksektir.
Sınav günü psikoloji etkili olsa da, o güne kadar bilgi düzeyini yükseltmek hem yaşantıya hem de ileride okunacak kitaplara yansıyacaktır.
14:31Tarih Dersi ve Hedefler: Sıfırdan başlayan öğrenciler de tarih dersini başarılı bir şekilde öğrenebilirler.
Hedefler yanlış üzerine kurulmamalı, en yüksek hedefler belirlenmelidir.
Matematik puanı ile tarih puanı arasında artık fark olmadığı için, matematikten yapamadığınız soruyu tarihten telafi edebilirsiniz.
16:33Tarih ve Zaman Ünitesi: Tarih ve zaman ünitesi, tarih bilimine girişi, taş devri, cilalı taş devri, yontma taş devri, bakır, maden ve tunç devirlerini içerir.
Bu üniteden AYT'den her sene bir soru gelir.
Ders sırasında cep telefonu kullanımı yasak, yatarak veya uzanarak ders dinlemek yerine masa sıra düzeniyle çalışılmalıdır.
18:35Tarih Biliminin Tanımı ve Özellikleri: Tarih, 19. yüzyılda bilim dalı olarak kabul edilen, insan ilişkilerini yer ve zaman göstererek belgelere dayandıran bir bilim dalıdır.
Tarih biliminin en önemli özellikleri tekrarlanamaz olmasıdır; her bulgu ve kazı eski bilgileri değiştirebilir.
Tarih biliminde deney ve metod yöntemi kullanılamaz, örneğin Çanakkale Muharebeleri'nde Seyit Onbaşı'nın 275 kiloluk topu kaldırması gibi olaylar tekrarlanamaz.
20:41Olay ve Olgu Kavramları: Olay, bitmiş ve yer-zaman belirtilmiş bir olaydır (örneğin Ankara maçına gitmek).
Olgu, uzun soluklu ve sürekli tekrar edebilen bir durumdur (örneğin Türkiye'nin çağdaşlaşması).
Üniversite sınavına girmek olaydır çünkü kısa sürede bitecektir, ancak üniversite sınavına hazırlanmak olgudur çünkü uzun süreli bir süreçtir.
22:15Tarih Öğrenmenin Faydaları: Tarih öğrenmek sadece sınav için değil, geçmişle bağımızı koparmamak ve geçmişe duyduğumuz saygı sayesinde ileri gitmemizi sağlar.
Tarih, önceki yaşantıların sonraki yaşantıları etkileyeceği neden-sonuç ilişkisinden dolayı analitik düşünme becerisini geliştirir.
Tarih, geçmişte yaşanılan tecrübeleri ileriye aktarmamızı sağlar; örneğin uyuşturucu gibi zararlı şeylerin sonuçlarını öğrenerek onları tercih etmememizi sağlar.
24:11Tarih Dersinin Önemi: Türk ecdadı, Fatih, Mete Kaan, Yavuz, Abdülhamit ve Mustafa Kemal Atatürk gibi önemli figürlerle bağ kurmak, Türk çocuğu için büyük işler yapabilmesi için gerekli bir dersdir.
Tarih dersini sevmek, araştırma yetisini geliştirmek ve kanıt bulma becerisini artırmak için önemlidir.
Tarih öğrenmenin büyük faydaları vardır ve tarih dersini sevdikçe bireysel araştırmadan fazlalaşacak, kanıt bulma becerini artacak.
25:02Tarih Biliminin Doğası: Geçmiş nesiller genellikle aptal veya medeniyetsiz olarak görülürken, aslında o dönemin en ileri medeniyetleri onlardır.
İnsanların gelişimi bilgi birikimiyle olmuştur; tekerleğin icadı, ateşin kontrol altına alınması gibi gelişmeler insanı ileriye götürmüştür.
Tarih bilimi, karbon-14 yöntemi, epigrafi ve diplomatik bilim gibi yardımcı bilimlerle doğru ve sahte belgeleri ayırt etmeyi sağlar.
26:55Atatürk'ün Tarihle İlişkisi: Mustafa Kemal Atatürk'ün "Tarih yazma, tarih yapmak kadar mühimdir. Yazan yapana sadık kalmadıkça tarih bambaşka bir mahiyet alır" sözü önemlidir.
Atatürk'ün en sevdiği derslerden biri tarih olmuştur ve Manastır Askeri İdaresi'nde tarih dersini sevdiren Mehmet Tevfik hocasına minnet borcu vardır.
Atatürk, ülkenin cumhurbaşkanı olduktan sonra tarihe yardımcı olabilmek için müzeler açmış, Ankara Dil Tarih Coğrafya Fakültesi'ni kurmuş ve Türk Tarih Kurumu'nu kurmuştur.
31:05Tarih Biliminin Yöntemi: Tarih bilimi, kaynakları önce toplayıp sınıflandırmak, sonra yeterli olup olmadığını kontrol etmek ve kaynakları tenkit etmek gibi adımlarla ilerler.
Tarihçilerin işi zordur; doğruya ulaşmak ve doğruyu ikna etmek zordur.
Türkiye'de din dersleri, ahlak ve tarih dersleri aileden başlar ve gençlik çağlarında alınan bilgiler önemlidir.
33:35Tarih Dersinin Önemi: Tarih dersinde temel oluşturmak önemlidir, çünkü temel genellikle hocadan, aileden, akrabadan veya sosyal medyadan alınır.
Tarih dersinde video ders notu almak zaman kaybına gerek olmadığı için tavsiye edilir.
34:19Tarihin Tanımı ve Özellikleri: Tarih, insanların ve toplumların birbirleriyle ilişkileridir ve belgelere dayanarak ifade edilir.
Tarih biliminin özellikleri arasında gözlem ve deney yapılamaması, tekrarlanamaması, objektiflik ve tarafsızlığı esas alması, toplumsal hafızayı geliştirmesi ve insana dair olması bulunmaktadır.
Tarih olayları biriciktir, tek tek meydana gelen değişimlerdir, kısa sürelidir, yer ve zaman bildirir, başlangıç ve bitişi bellidir.
37:36Olay ve Olgu Arasındaki Fark: Olaylar bir bütün olarak anlatmak için kullanılır, uzun süreli değişimlerdir, soyuttur, geneldir ve sürekli tekrar edilebilir.
Olaylar zaman ve yer söz konusu değildir, uzun zaman dilimi içinde gerçekleşir.
Olay ve olgu arasındaki farkı anlamak sınavda en çok soru gelen konulardan biridir.
38:44Tarih Öğrenmenin Faydaları: Dokuzuncu sınıf tarih müfredatı değişmiştir, ancak 2025-2026 AYT sınavına giren öğrencilere dokuzuncu sınıfın yeni müfredattan soru gelmeyecektir.
Tarih öğrenmenin faydaları arasında milli ve toplumsal kimliğin inşaasında önem taşıması, kişinin kendi milletine aidiyetini yükseltmesi ve milletlerin ortak hafızasını şekillendirmesi bulunmaktadır.
Tarih öğrenimi bireylerde araştırma duygusu, kanıt sunma becerisi, sorgulama ve eleştirel gücü artırır, çok yönlü düşünme yeteneğini geliştirir ve tarihsel empati yapar.
Tarih öğrenimi vatanına olan duyguyu ve aidiyeti arttırır, iyi analiz edip yarınlara yön verir ve milli bilinci oluşturur.
45:07Tarih Biliminin Önemi: Tarih bilimi, toplumsal gelişmeleri anlamamıza yardımcı olur ve geçmişteki olayları anlamamızı sağlar.
Tarih bilmeden günümüzdeki olayları nötr bir şekilde değerlendirebiliriz, ancak tarih bilgisi olmadan gelecekte yaşanabilecek olası sorunlara karşı tedbir alamayız.
Tarih dersinin özellikle çağdaş Türk ve dünya tarihi konusunu dikkatli dinlemek önemlidir.
47:00Tarih Eğitiminin Amacı: Tarih eğitimi, din, dil ve ırk ayrımı yapmadan barış içinde ortak değerlere sahip çıkabilmeyi öğretir.
Tarih bilimi, farklı milletlerin buluşlarını ve değerlerini anlamamızı sağlayarak farklı toplumlara karşı düşüncelerimizi değiştirebilir.
İnsanlar yaşadığı her an tarihle yaşar ve doğru yansıtmalar ve objektiflik olursa korkmaya gerek kalmaz.
48:06Atatürk'ün Tarih Alanındaki Çalışmaları: Mustafa Kemal Atatürk, Türk Tarih Kurumu'nu kurmuş, resim ve heykel müzeleri, etnografya müzeleri ve arkeoloji müzeleri açmıştır.
Atatürk, Türk Tarih Kurumu'nun dergisi Belleten'i çıkarmış ve Ankara Dil ve Tarih ve Coğrafya Fakültesi'ni kurmuştur.
Atatürk, Türk tarih tezi oluşturarak Türk milletinin daha eskiye dayandırıldığını kanıtlarıyla sunma becerisi göstermiştir.
50:52Tarih Biliminin Yöntemleri: Tarih biliminin beş yöntemi vardır: tarama, tasnif (sınıflandırma), tahlil (çözümleme), tenkit (eleştirme) ve terkip (birleştirme).
Tarama aşamasında, konu öncesi, olay, anı ve sonrasına ait kaynaklar derlenir ve toplanır.
Kaynaklar iki türdür: birinci elden kaynaklar (olayın şahitleri tarafından yapılanlar) ve ikinci elden kaynaklar (birinci el kaynaklara bağlı olarak yapılanlar).
54:38Kaynakların Sınıflandırılması: Kaynaklar yazılı, sözlü, eşya, nesne ve sesli olarak sınıflandırılır.
Yazılı kaynaklar üzerinde yazı olan her şeyi kapsar: ferman, mühür, para, gazete ve fotokopi.
Sözlü kaynaklar mitler, efsaneler, destanlar, hikayeler, masallar ve atasözleri gibi sözlü aktarılan bilgileri içerir.
55:53Tarih Kaynakları ve Arkeolojik Buluntular: Arkeolojik buluntular, kapkacak, demir ve savaş aletleri gibi eşya ve nesnelere girer.
Sesli görüntülü kaynaklar CD'ler, o dönemle alakalı çekilmiş filmler, resimler ve videolardır.
Arkeolojik buluntular çok önemlidir; kabın hangi madenden yapıldığı, üzerine tarih olup olmadığı ve hükümdarın resminin olup olmadığı çok kıymetlidir.
57:26Tarih Yazım Süreci: Tasvir ve tasnif, işlenilecek konunun ana başlıklarını belirlemektir.
Tahlil aşamasında kaynakların yeterli olup olmadığı kontrol edilir, yetersiz kaynaklar için tekrar toplama aşamasına girilir.
Tenkit aşamasında kaynaklar iç ve dış tenkit edilir; iç tenkit yazarın görüşünü, dış tenkit ise basım yılı ve kullanılan belgeleri inceler.
1:01:04Tarih Konuları ve Takvim: Tarih konuları zaman, mekan ve konu olarak sınıflandırılabilir.
Zaman örnekleri: 19. yüzyıl, 20. yüzyılda Osmanlı Devleti.
Mekan örnekleri: Ankara tarihi, Bolu tarihi, Mersin tarihi.
Konu örnekleri: Din tarihi, tıp tarihi, askerlik tarihi.
Takvim, zamanı kontrol altına alan sistemdir; ay yılı esaslı dünya tarihinin ilk takvimi Sümerler tarafından, güneş yılı esaslı takvim ise Mısırlılar tarafından yapılmıştır.
1:05:38Takvimler ve Dinler: Dinlerin belirlediği tatil günleri birbirinden farklıdır; Cuma, Cumartesi, Pazar ve bazı ülkelerde Salı tatil günüdür.
Ay yılı (kameri takvim) 354 gün, güneş yılı ise 365 gün 6 saat olup, aralarında 11 gün fark vardır.
Ramazan ayı her sene 11 gün geriye gider, bu nedenle insanlar 35 yılda bir aynı sıcaklarda oruç tutmayı görürler.
1:08:17Takvimlerin Önemi ve Gelişimi: Takvim insanın zamanı kontrol etme biçimidir ve çok kıymetlidir.
Ay yılı esaslı takvimleri Sümerler, güneş yılı esaslı takvimleri ise Mısırlılar bulmuştur.
Miladi takvim Hz. İsa'nın doğumu (0) kabul edilir ve MS ifadesi sadece MS'den önceki tarihlerde kullanılır.
1:09:51Takvimlerin Gelişimi ve Başlangıçları: Sümerler ve Mısırlıların buldukları takvimleri Jül Sezar Jülyen takvimini, Papa Gregorius ise Gregoryen takvimini (bugün miladi takvim olarak bilinen) geliştirmiştir.
Takvimlerin başlangıçları milletleri ve toplumları derinden etkileyen olaylardır; Yunanlılar için Olimpiyat oyunları, Müslümanlar için hicret (M.Ö. 776) gibi.
Türk milleti Orta Asya'dan Avrupa, Anadolu, Afrika, Sibirya, Çin ve Hindistan'a göç etmiş, bu süreçte farklı kültürlerden etkilenmiştir.
1:12:42Türk Takvimi: Türk milleti kendine ait olan takvimin adı Oniki Hayvanlı Türk Takvimidir ve güneş yılı esas alınarak 365 gün sürmektedir.
Yıl isimleri hayvan adlarıyla ifade edilir: Pars ayı, tavşan ayı, sıçan ayı, yılan ayı, at ayı gibi.
Türkler İslamiyet'i kabul ettikten sonra Hz. Muhammed'in Mekke'den Medine'ye göç ettiği tarih olan 622 M.Ö. esas alınarak hicri takvim (kameri takvim) oluşturulmuştur.
1:15:45Takvim Sistemleri: Celali takvim, Melikşah'ın ön ismi olan Celaleddin Melikşah adına Ömer Hayyam önderliğinde hazırlanmıştır ve güneş yılı esasına dayanmaktadır.
Hicri takvim, 622 yılı esas başlangıç tarihidir ve Hz. Ömer zamanında uygulanmaya konulmuştur.
Rumi takvim, Osmanlı Devleti'nin ekonomik işlerde kullanabilmesi amacıyla Batı ile entegresyon açısından kullanılan özel bir takvimdir ve halk arasında kullanılmaz.
1:16:42Türklerin İlk Takvimi: Oniki hayvanlı takvim, Türklerin ilk takvimidir ve yıllar hayvan adlarıyla belirlenmiştir.
Bu takvim Çinliler, Moğollar ve Tibetlerde de kullanılmıştır.
Miladi takvim, 1 Ocak 1926 tarihinden itibaren Türkiye Cumhuriyeti tarafından kullanılmaya başlanmıştır.
1:21:04Tarih Yardımcı Bilim Dalları: Tarih, doğru bilgiye ulaşmak için diplomasi, belge okuma, filoloji, nüsmatik, sosyoloji, hukuk, felsefe, paleo, armalar, kronoloji gibi yardımcı bilim dallarına ihtiyaç duyar.
Arkeoloji, yeraltı kazı bilimidir ve tarih öncesi devirlerin aydınlatılmasında çok etkilidir.
Nümizmatik (meşkukat), para bilimidir ve paraların yazılarından, resimlerinden ve malzemelerinden o devletin ekonomik durumunu anlamak için önemlidir.
1:25:25Tarih Biliminin Temel Bilimleri: Nümizmatiği, paraya bakarak ekonomik durum gibi birçok şeyi bulabileceğimiz bir bilim dalıdır.
Paleografya yazı bilimi, filoloji ise dilbilimidir.
Dil yapısı millete aitliği belirtir ve aynı dil konuşan insanlar aynı millet olma ihtimali yüksektir.
1:26:33Dil ve Millet İlişkisi: Malazim Meydan Muharebesi'nde, ücretli askerlik yapan Peçenekler, Uzlar ve Kumanların boy beyleri, Selçuklu ordusundaki Oğuzların aynı dili konuştuğunu görünce "amca oğulları, dayı oğulları" diyerek Selçuklu tarafına geçtiler.
Antropoloji ırk bilimidir ve bir kalıntı veya iskelet bulunduğunda hangi ırka ait olduğu belirlenebilir.
Coğrafya yer bilimidir ve her tarihi olay bir coğrafyanın üzerinde yaşanır.
1:28:04Tarih Biliminin Diğer Alanları: Epigrafi kitabe bilimidir ve Orhun kitabeleri 750 yılında dikilmiş olmasına rağmen, 17. yüzyılda İsveççe standart bulurken esir subay tarafından keşfedilmiştir.
Etnografya örf ve adet bilimidir.
Hukuk insan ilişkileri ve devlet ilişkilerini belirleyen en önemli şeydir.
1:29:19Tarih Biliminin Teknik Alanları: Scirografi mühürleri inceler.
Felsefe insanın akıl ve mantıkla düşünmesini isteyen bilimdir, özellikle tarih felsefesi tarihe nasıl bakılacağını belirler.
Sosyoloji toplum bilimidir ve kurucusu İbn-i Haldun'dur.
1:29:54Diplomasi ve Tarih Belgeleri: Diplomasi belgelerin sahte olup olmadığını araştırır.
Sosyal medyada her gördüğümüzü inanmamak gerekir, özellikle Lozan, Mudanya Ateşkes Antlaşması gibi belgelerin orijinal arşivlerine ulaşmak kolaydır.
Toponomi yer isimlerini, antroponomi ise şahıs isimlerini araştırır.
1:31:56Tarih Biliminin Teknik Yöntemleri: Kimya biliminde karbon-14 metodu kullanılarak bir şeyin yaşı ile ilgili bilgi elde edilebilir.
İstatistik değerler veri toplama işidir ve Türkiye'de ilk nüfus sayımı 1927'de yapılmıştır.
Arma bilimi, devletlerin sembollerini inceleyen bir bilim dalıdır ve her armanın bir anlamı vardır.
1:34:21Tarih Yazımı ve Hititlerin Anal Yıllıkları: Hititler, kralların zaferlerinin yanında yenilgilerini de yazan "anal" adı verilen yıllıklar oluşturmuşlardır.
Hititler, tanrılarına hesap verme amacıyla yazdıkları için doğru ve tarafsız tarih yazmaya çalışmışlardır.
Tarih yazıcılığı, önce duyduklarını gördüğünü yazmak şeklinde başlar ve sonraki dönemlerde devletler oluştuğunda savaşlarda öne çıkan komutanların kahramanlık hikayeleri ön plana çıkarmıştır.
1:35:26Günümüz Tarih Anlayışı: Günümüzde tarih yazımı "neden-sonuç" şeklinde olup, öğrenciler sadece sonucu değil, arada ne olduğunu da öğrenmek istemektedir.
Milli Eğitim Bakanlığı ders kitaplarında tarih kötü yazıldığı için öğrenciler öğrenemiyor ve KPSS, hukuk fakültesi ve idari yargı hakimlik sınavlarında tarihi yapmadan sınavı kazanma şansı yoktur.
Tarihin babası Herodot'tur ve "İstorias Apedesis" adlı kitabında masalcı, hikayeci bir anlatım kullanmıştır.
1:37:03Tarih Anlayışlarının Türleri: Herodot'tan sonra Tukidides, öğretici (pragmatik, faydacı) tarihi yazmıştır ve kahramanlık hikayeleri ön plandadır.
Öğretici tarih anlayışı 19. yüzyıla kadar varlığını korumuştur.
Araştırmacı tarih anlayışı, neden-nasılcı tarih olarak bilinir, modern tarih yazıcılığıdır ve her yönüyle olayları ele alır, belgelere dayanır, alıntı yapar ve dipnot belirtir.
1:41:36Tarih Öncesi Dönemler: Tarih öncesi devirler, eski taş, orta taş ve cilalı taş dönemlerini içerir.
Tarih sonrası devirler ise ilk çağ, orta çağ, yeni çağ ve yakın çağ olarak adlandırılır.
Yazının öncesi dönemi anlatırken kaynaklar çok azdır, çoğunlukla arkeolojik buluntular ve kazı alanlarından çıkan şeyler kullanılır.
1:42:20Eski Taş Dönemi: Eski taş döneminde elektrik yoktu, insanlar mağarada yaşıyor, buzul iklimi vardı ve sadece kardan suyla beslenme yapıyordu.
İnsanlar avcılık ve toplayıcılıkla geçiniyordu, erkekler avcılık, kadınlar toplayıcılık yapıyordu.
Ateşin kontrol altına alınması, yiyeceklerin pişirilmesi ve mağarada aydınlatma için kullanılması bu dönemde başladı.
1:44:34Obsidyen ve Mikrolit: Obsidyen, volkanik bir cam madde olup çok keskindir ve doğada bulunur.
Hava ısındığında insanlar mağaradan çıkıp su kenarlarına doğru gitmeye başladı.
Mikrolit adı verilen küçük ev araçları ve gereçler yapılmaya başlandı.
1:45:31Cilalı Taş Dönemi: İnsanlar taşı iki tarafını beraber cilalayıp parlattı ve daha keskin hale getirdi.
İnsanlar su kenarlarında doğanın kendiliğinden yetiştirdiği bitkileri (buğday, arpa, yulaf) keşfetti.
Bitki liflerinden elbise yapıldı, çünkü deri sıcak tutmaya yarayan bir şey olmasına rağmen güneşli havada yakardı.
1:47:25Tarım ve Köy Yerleşimleri: İnsanlar tarım yapmayı öğrendi, mahsulü ekti ve suladı.
Tarım yaparak köy yerleşmeleri başladı ve bu dönemsel anlamda insanoğlunun ilk yerleşik yaşama geçtiği yerdir.
Cilalı taş döneminde dünyada ve Türkiye'de önemli merkezler vardır.
1:48:04Eski Taş Dönemi Özellikleri: Eski taş dönemi en uzun dönemdir ve avcılık-toplayıcılık devam etmiştir.
İnsanlar mağaralarda ve ağaç kovuklarında yaşamıştır.
Obsidyen adı verilen taşlar yapılmış ve dönemin sonuna doğru ateş kontrol altına alınmıştır.
1:48:35Eski Taş Dönemi Merkezleri: Eski taş dönemi dünyada İspanya'daki Alta Maria ve Fransa'daki Losk mağaralarında merkezlenmiştir.
Türkiye'de Karain, Beldibi, Belbaşı ve Yarımburgaz mağaraları önemlidir, özellikle Yarımburgaz mağarası insanoğlunun Anadolu'da varlığını gösteren en büyük göstergedir.
1:49:35Orta Taş Dönemi: Orta taş döneminde de avcılık-toplayıcılık devam etmiştir.
İklimler ısındı ve mikrolit adı verilen ufak ev gereçleri yapılmaya başlandı.
Dünyada Kuldara bölgesi, Tacikistan ve Antalya'da, Türkiye'de Beldibi mağarası, Macun Çayı, Ankara ve Baradis'te önemli merkezler vardır.
1:50:54Cilalı Taş Dönemi Özellikleri: Cilalı taş döneminde bitki liflerinden elbise yapıldı ve insanlar giyindi.
İnsanlar göl ve ırmak kenarlarına gitti, yerleşik yaşam başladı ve tarımsal faaliyetler başladı.
Köyler oluştu, çanak çömlek yapıldı ve insanlar giyinmeye başladı.
1:51:38Türkiye'de Tarih Öncesi Dönemleri Aydınlatan Önemli Yerler: Türkiye'de tarih öncesi dönemleri aydınlatan önemli merkezler arasında Çatalhöyük, Çayönü, Sakçagözü, Gaziantep ve Malatya bulunmaktadır.
Yarımburgaz Mağarası, İstanbul'da 270-391 yıl önce insanların Anadolu'da yerleştiği ilk yerdir ve en eski kemik parçası burada bulunmuştur.
Çayönü, Diyarbakır'da ilk köy yerleşim yeri; Çatalhöyük ise ilk şehir planlaması ve yerleşim yeri olarak önemlidir.
1:53:24Göbeklitepe ve Karahantepe: Göbeklitepe, Şanlıurfa'da 1995 yılında keşfedilen, milattan önce yaklaşık 12.000 yıla ait dinsel temalar bulunan önemli bir yerdir.
Son zamanlarda Şanlıurfa'da Karahantepe adı verilen, Göbeklitepe'den daha eski tarihi geriye doğru giden ve en eski dini mimari yapıları bulunduran başka bir yer de bulunmuştur.
1:54:42Arkeolojik Katmanlar ve Medeniyetler: Arkeolojik kazılarda katmanlar bulunur ve bu katmanlar arasında bir fark varsa, ilerideki bir medeniyetin etkilemiş olduğu anlaşılır.
Mısırlılar gibi hiçbir yerde etkilenmediği için taş devrini, maden devrini sırayla yaşayan toplumlar vardır.
Anadolu, tunç devrini yaşarken yazı geldi ve demiri yaşamadan oraya geçti, bu bir atlamadır.
1:56:44Madenlerin Kullanımı: İnsanoglu en kolay bulabilen ve toprağa üst katmanda bulunabilen ilk madeni bakırdır; bakırdan kaplar, saçlar, gaz lambaları ve soğutma gereçleri yapılmıştır.
Tunç, bakırla kalayı karıştırıp elde edilen daha sert bir madendir ve medeniyet bilgi birikimiyle en son demiri bulmuştur.
Demir kullanan medeniyetler kılıç, mızrak, hançer, kargı ve atların üzengi gibi silahlar yapmış, bu sayede diğer medeniyetleri yenmeye başlamış ve büyük devletler oluşmaya başlamıştır.
1:58:38Madenlerin Özellikleri ve Önemi: Bakır, kullanılan ilk madendir; yere yakın olması, daha rahat ısıda erimesi ve işlenmesi kolay olması sebebiyle silah, kap ve süs eşyası yapılmıştır.
Gümüş ve altın da bulunmuş ancak işlemesi zor olduğu için değerli olmuş ve kadınlar tarafından küpe, kolye gibi süs eşyaları yapılmıştır.
Tunç, bakır-kalay birleşimidir ve bakıra göre daha sert bir madendir; bu dönemde site adı verilen şehir devletler kurulmuştur.
1:59:58Tunç Devri ve Anadolu Uygarlıkları: Tunç devri, Anadolu'ya yazı geldiği dönemdir; Anadolu'daki medeniyetler tunç devrini yaşamıyor, demirden sonra yazı ile buluşup tarihi devirlere girmiştir.
Ankara Ahlatlıbel ve Kayseri Kültepe (eski adı Kaniş) önemli merkezlerdir.
Demir, dayanıklı bir madendir ve bu dönemde ticaret gelişmiş, büyük devletler ve imparatorluklar kurulmuştur; Anadolu'da Hititler, Frigler ve Asurlular gibi devletler kurulmuştur.
2:02:27Taş ve Maden Devirleri: Her toplum taş ve maden devirlerini sırasıyla yaşamamıştır, bu durum Mısır hariçtir.
Kayseri Kültepe'deki kazılarda taştan aletlerden bakırdan aletlere ve yazıya rastlanması, tarihsel sıranın takip edilmediğini göstermektedir.
İleri medeniyetler, ticaret, göç ve savaş vasıtasıyla gerideki medeniyetleri etkilemiştir.
2:04:35Tarih Öğrenme ve Önemli Konular: Tarih öğrenmenin faydaları, zamana ve mekana dikkat etmek önemlidir.
Ay yılı ve güneş yılı esaslı takvimlerin geliştirildiği devletler bilinmelidir.
Arkeoloji, nü mismatik, paleografya, filoloji, epigrafi, etnografya, diplomasi ve karbon-14 modeli gibi kazı bilimleri bilinmelidir.
2:06:36Tarihçiler ve Önemli Yerler: Hikayeci tarihte Herodot ve Tukidides önemlidir, özellikle Tukidides'in merkezler konusundaki çalışmaları önemlidir.
Göbeklitepe, Çayönü ve Şato gibi yerler dikkat edilmelidir.
Her toplum taş ve maden sırasını ticaret, göç ve savaş vasıtasıyla etkilemiştir.
2:08:40Tarih Biliminin Özellikleri: Tarih, tarihçi ile olgular arasında kesintisiz bir karşılıklı etkileşim ve bugün ile geçmiş arasında bitmeyen bir diyalogdur.
Tarih biliminin en önemli özellikleri neden-sonuç ilişkisidir.
Tarihçinin araştırdığı döneme kendisini götürebilmesi ve tarihsel empati kurabilmesi önemlidir.
2:11:08Anakronizm Kavramı: Anakronizm, olmayan bir şeyi olmuş gibi anlatabilme veya dönemi ve çağın gerisini veya ilerisini anlatabilme kavramıdır.
Mustafa Kemal Atatürk'ü 1934'e kadar sadece ismiyle kullanmak gerekir, 1934'ten sonra soyadı kanunu gereği "Mustafa Kemal Atatürk" olarak kullanılmalıdır.
"Mustafa Kemal Atatürk Samsun'a 1919'da çıktı" cümlesi tarihi soru açısından yanlıştır çünkü o zaman soyadı kanunu yoktu.
2:11:58Tarih Kavramları ve Kaynaklar: Kitabenin yapısını filoloji ve paleografya ile birlikte çalışarak kitabeleri çözme, epigrafi veya epigrafya olarak da bilinir.
Tarihte uzun bir zaman diliminde oluşan duruma olgu adı verilir, örneğin Fransız İhtilali'den yana milliyetçilik akımı bir olgudur.
Tarihçi, incelediği toplumla o toplumun içinde bulunduğu mekan arasındaki bağlantıyı gözden kaçırmamalıdır, bu tarih biliminin mekan özelliğidir.
2:14:43Tarih Kaynakları ve Önemli Yerler: Birinci el kaynaklar, yazanla yapan aynı kişi olan kaynaklardır; örneğin Kadeş Antlaşması, Mustafa Kemal Atatürk'ün Nutuk'u, Orhun Kitabeleri ve Evliya Çelebi Seyahatnamesi.
İkinci el kaynaklar, birinci el kaynaklar hakkında yazılan kaynaklardır; örneğin Bernard Lewis'in "Modern Türkiye'nin Doğuşu" adlı eseri.
Dünyanın ilk köy yerleşmesi Diyarbakır Çayönü'dür, ilk şehir yerleşmesi ise Konya Çatalhöyük'tür ve bu yerler UNESCO Dünya Listesinde yer almaktadır.
2:17:28Dersin Sonu ve Gelecek Planı: Birinci ünite bitti ve öğrencilerin video ders notlarını okumaları ve birinci ünite olan "Tarih ve Zaman" ünitesini çözmeleri gerekiyor.
İkinci ünite "İlk Çağ Uygaları" olacak ve Hititler, Mısırlılar, Lidyalılar, Çin Medeniyeti ve İbrani Medeniyeti anlatılacak.

2025 AYT Tarih Dersi Eğitim Videosu

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir