Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitim dersi formatında olup, bir öğretmen tarafından 19. yüzyıl Türk edebiyatı hakkında bilgi verilmektedir.
- Ders, 19. yüzyıl Türk edebiyatına genel bir bakışla başlayıp, modernleşme yolunda başlıklı konuyu ele almaktadır. İçerikte Osmanlı klasik edebiyatının sonunun başlangıcı, batılılaşma süreci, edebi yenilenme, zelotizm ve herodiyanizm tutumları, edebiyatın form, muhteva ve dil değişiklikleri detaylı olarak anlatılmaktadır. Ayrıca Tanzimat Fermanı'nın edebiyat üzerindeki etkisi ve 19. yüzyıl Türk edebiyatının genel özellikleri de açıklanmaktadır.
- 19. Yüzyıl Türk Edebiyatına Genel Bakış
- 19. yüzyıl Türk edebiyatında eski ve yeninin bir arada bulunduğu, plansız ve programsız bir batılılaşma süreci yaşanmıştır.
- 1869 yılında Karlofça Antlaşması'nın ardından devletin durumu geleneği de sarsmıştır.
- Batılılaşma önce maddi kültür unsurlarını, sonra manevi kültür unsurlarını değiştirmeye başlamıştır.
- 00:52Edebi Yenilenme Tutumları
- 19. yüzyıl edebiyatında iki tutum hakim olmuştur: zelotizm (tehdide uğrayan medeniyetin içine kapanarak gelenekçi olması) ve herodiyanizm (rakip medeniyetin maddi ve manevi silahlarını kullanmayı öğrenme tutumu).
- Osmanlı edebiyatı nazım ağırlıklı bir edebiyattı ve nesir şiirden daha çabuk yenilenmiştir.
- Bu dönemde klasikten barok'a doğru bir geçiş söz konusudur.
- 02:46Batılılaşmanın Dış Etkileri
- Batılılaşma, Avrupalı sefirler ve sefarethaneler, levantenler (ticaret yapan batılı şirket acenteleri) vasıtasıyla Osmanlı Devleti'nde yerleşmiştir.
- Gayrimüslim azınlıklar, misyonerler, mülteciler, Osmanlı sefirleri ve sefaretnameleri, Avrupalı sanatkarlar, müftediler, Sultanlar ve aydın memurlar, ordu, askeri mektepler ve hocaları, yurt dışına gönderilen talebeler batılılaşmada önemli etkiler ortaya koymuştur.
- Tanzimat Fermanı batılılaşmayı keskin bir şekilde ortaya çıkarmıştır, ancak bu ferman devletin içinde bir yenileşme projesi değil, dışarıya karşı bir itimat name olarak okunmalıdır.
- 04:15Yenilenen Edebiyatın Özellikleri
- Form değişimlerinde divan tertibini bozarak methiyeleri almamak, gazellerin alfabetik sırasına p ve çim harflerini dahil etmek, nadir veya hiç kullanılmamış vezinleri kullanmak gibi değişiklikler olmuştur.
- Muhteva değişimlerinde geleneksel benzetmeler yerine çağdaş kavramlar kullanılmış, sevgilinin saçının yılana değil telgraf teline benzetilmesi gibi örnekler görülmüştür.
- Tasavvufi şiir ile hikemi şiir arasındaki fark açılmış, didaktik şiir anlayışı öne çıkmış, şiirde vatan, millet, hürriyet gibi yeni unsurlar yer almaya başlamıştır.
- 06:33Şiir Dili Değişiklikleri
- Şiir dilinde genel bir sadeleşme yaşanmış, açık ve anlaşılır gazeteci lisanı Türk edebiyatına hakim olmuştur.
- Sadeleşmenin karşısında özel kelime kadrosu ve ilginç terkiplerle Sepki Hindinin girift dilini aşırıya götürenler de olmuştur.
- Osmanlı Türkçesindeki Arapça ve Farsça kelime kadrosuna Rumca, Ermenice, Fransızca gibi dillerin kelimeleri dahil olmaya başlamış, aşırıya kaçanlar alafrangalıkla suçlanmıştır.