Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Ferru YouTube kanalında yayınlanan bir kimya dersidir. Öğretmen, 11. sınıf ve AYT kimya dersinin dördüncü ünitesi olan "Kimya ve Enerji" konusunu anlatmaktadır.
- Ders, üç ana başlıkta yapılandırılmıştır: tepkimelerde ısı değişimi, bağ enerjileri ve tepkime ısılarının toplanabilirliği. Videoda enerji, ısı ve sıcaklık kavramları hatırlatılmakta, endotermik ve egzotermik tepkimeler detaylı olarak açıklanmakta, ısı kapsamının (entalpi) tanımı ve özellikleri anlatılmakta, son olarak tepkime entalpisinin hesaplanma yöntemleri örneklerle gösterilmektedir.
- Öğretmen, potansiyel enerji-tepkime koordinatı grafikleri üzerinden tepkimelerin nasıl tanımlanacağını, entalpi değişimlerinin nasıl hesaplanacağını ve tepkime denklemlerinin nasıl yazılacağını adım adım göstermektedir. Video, konuyla ilgili örnek soruların çözümüyle devam etmekte ve öğrencilere test çözme önerisiyle sonlanmaktadır.
- 00:07Kimya ve Enerji Konusuna Giriş
- Bu ders, 11. sınıf ve AYT kimyanın 4. ünitesi olan "Kimya ve Enerji" konusunu içermektedir.
- Konu üç ana başlıkta anlatılacaktır: tepkimelerde ısı değişimi, bağ enerjileri ve tepkime ısılarının toplanabilirliği.
- Bu kısa bir ünite olup, her sene ÖSYM'den bir soru çıkmaktadır ve AYT kimyanın en kolay kısmı olarak değerlendirilmektedir.
- 01:01Fiziksel Terimlerin Hatırlatılması
- Enerji, iş yapabilme kapasitesidir ve madde gibi vardan yok edilemez, yoktan da var edilemez.
- Isı, madde ile ortam arasındaki sıcaklık farkından dolayı aktarılan enerjidir.
- Sıcaklık bir enerji değildir, bir sistemin taneciklerinin ortalama kinetik enerjilerinin ölçüsüdür.
- 02:16Endotermik Tepkimeler
- Endotermik tepkimeler, dışarıdan ısı alarak gerçekleşen tepkimelerdir ve tepkime denkleminde ısı girenler tarafına yazılır.
- Endotermik tepkimeler istemsiz tepkimelerdir ve başlamasından sonra devam etmek için sürekli ısı alması gerekir.
- Endotermik tepkimelerin örnekleri: erime, buharlaşma, süblimleşme, iyonlaşma enerjisi, bağ kırılmaları ve ayrışma tepkimeleridir.
- 06:50Egzotermik Tepkimeler
- Egzotermik tepkimeler, dışarı ısı veren tepkimelerdir ve tepkime denkleminde ısı ürünler tarafına yazılır.
- Egzotermik tepkimeler istemli tepkimelerdir ve başlamasından sonra kendiliğinden devam ederler.
- Egzotermik tepkimelerin örnekleri: donma, yoğuşma, kirağılaşma, bağ oluşumu, gazların suda çözülmesi, yanma tepkimeleri, sentez tepkimeleri ve nötrleşme tepkimeleridir.
- 10:52Isı Kapsamı ve Entalpi
- Isı kapsamı ve entalpi aynı kavramdır, her madde yapısında az ya da çok enerji depo eder ve sistemin sahip olduğu enerjinin tümüne ısı kapsamı (entalpi) denir.
- Uluslararası birim sisteminde entalpi doğrudan ölçülemez, ancak fiziksel ve kimyasal bir değişim sırasında alınan ya da verilen ısı yardımıyla entalpi değişimi hesaplanabilir.
- Tepkime ısısı, bir kimyasal tepkimede alınan ya da verilen enerjiyi, tepkime entalpisi ise sabit basınç altında gerçekleşen tepkimede alınan ya da verilen ısı miktarını ifade eder.
- 12:28Tepkime Entalpisi Özellikleri
- Tepkime entalpisi, tepkimeye giren maddenin türü, fiziksel hali, ortamın sıcaklığı, basıncı ve maddenin miktarına bağlıdır.
- Entalpi değişimi izlenen yola ve katalizlere bağlı değildir, bu nedenle tepkime entalpisi bir hal fonksiyonudur.
- Hal fonksiyonu, bir noktadan diğerine nasıl ulaşıldığına bakılmaksızın, sadece başlangıç ve bitiş durumlarına bağlı olan bir fonksiyondur.
- 15:11Tepkime Entalpisi Hesaplama
- Tepkimenin entalpi değişimi, ürünlerin entalpisinin toplamı eksi girenlerin entalpilerinin toplamıyla hesaplanabilir.
- Endotermik tepkimelerde girenlerin ısı kapsamı ürünlerin ısı kapsamından küçüktür ve tepkimenin sürekliliği için ısı gereklidir.
- Egzotermik tepkimelerde ürünlerin kapsamı girenlerin kapsamından küçüktür ve bu tepkimeler genellikle istemlidir, bir defa başladıktan sonra kendiliğinden devam eder.
- 18:27Potansiyel Enerji Tepkime Koordinatı Grafikleri
- Endotermik tepkimelerde girenlerin potansiyel enerjisi ürünlerin potansiyel enerjisinden küçüktür ve delta H pozitif bir değerdir.
- Egzotermik tepkimelerde girenlerin potansiyel enerjisi ürünlerin potansiyel enerjisinden büyüktür ve delta H sıfırdan küçük bir değerdir.
- Düşük enerji daha kararlı, yüksek enerji daha kararsızdır.
- 20:44Potansiyel Enerji Tepkime Koordinatı Grafiği
- Potansiyel enerji tepkime koordinatı grafiğinde girenler x artı ısı almış, 25'ten 150'ye çıkmış.
- Endotermik tepkimede girenler tarafına yazıldığından tepkime istemsizdir ve ΔH sıfırdan büyüktür.
- C seçeneği yanlış çünkü ürünler eksi girenler formülü 150-25=+125 olmalı, eksi değil.
- 21:44Entalpi Değişim Grafiği Sorusu
- Entalpi değişim grafiğinde ürünlerin entalpisi 2X+2Y'den 2X1'e geçtiğinde enerji dışarı çıktı.
- Enerji değişimi -15'ten -49'a, yani +34 olarak hesaplanır ve tepkime entalpisi +34'tür.
- Bir mol oluştuğunda 17 kJ ısı açığa çıkar, tepkime ısısı ise -34'tür.
- 22:52Endotermik ve Egzotermik Tepkimeler
- Egzotermik tepkimede ΔH=-50 olarak gösterilir, ısı dışarı çıkarıldığı için eksi değer alır.
- Endotermik tepkimede ΔH=+50 olarak gösterilir, ısı alınan için artı değer alır.
- Isı alınmış mı alınmamış bize bu bilgiyi verir, matematikteki artı eksi gibi düşünmemek gerekir.
- 24:16Son Test Sorusu
- Tepkimeye girenlerin potansiyel enerjisi 45'ten 85'e çıkmış, ısı almış ve endotermik tepkimedir.
- ΔH=+40 olarak hesaplanır, ürünler (85) eksi girenler (45) toplamı 40'dır.
- Girenlerin toplam potansiyel enerjisi 45'tir ve cevap 1, 2, 3.