Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Felsefe Dersleri" kanalından bir eğitimci tarafından sunulan bu video, 10. sınıf öğrencilerinin felsefe sınavına hazırlık amacıyla hazırlanmış kapsamlı bir ders içeriğidir.
- Video, felsefenin tanımı ve özellikleri ile başlayıp, felsefi düşünceyi diğer düşüncelerden ayıran unsurları, felsefi düşüncenin bilime, topluma ve bireye katkılarını ele almaktadır. Daha sonra akıl yürütme kavramı, üç tür akıl yürütme (tümdengelim, tüme varım ve analoji), tutarlılık, gerçeklik, doğruluk, temellendirme ve önerme gibi temel felsefi kavramlar açıklanmaktadır. Son bölümde ise felsefi soruların özellikleri ve sınavlarda çıkabilecek soru tipleri hakkında bilgiler verilmektedir.
- Video, özellikle ÖSYM sınavlarında çıkabilecek sorulara yönelik bilgiler içermekte ve öğrencilere önemli kavramları vurgulamaktadır. Felsefi düşüncenin sorgulayıcı, sistemli, tutarlı, toplumsal hayattan etkilenen, refleksif, kümülatif ve evrensel özellikleri detaylı şekilde anlatılmaktadır.
- 00:0510. Sınıf Felsefe Sınavı Hazırlığı
- Felsefe dersleri kanalı, 10. sınıf öğrencileri için sınav hazırlığı yapmaktadır.
- Standart planlarda 10. sınıf sınavları 1. ünite, 2. ünite ve 3. üniteden varlık felsefesi konularını kapsamaktadır.
- Bu videoda sadece 1. ünite ve 2. ünite işlenecek, varlık felsefesi için ayrı bir video mevcuttur.
- 00:51Felsefe Nedir?
- Felsefe öznel bir etkinliktir ve farklı filozoflar felsefe nedir sorusunu farklı cevaplamışlardır.
- Felsefe sözcüğü Yunanca'dan gelmekte olup "hilas" (sevgi) ve "sophia" (bilgelik) kelimelerinin birleşiminden oluşur ve "bilgelik sevgisi, bilgelik dostu, bilgelik arayışı" anlamına gelir.
- Felsefe ile uğraşan kişilere düşünürlere filozof denir, Pisagor kendisine "sofos" (bilge) yerine "filozofos" (bilgiyi arayan) tabirini kullanmıştır.
- 02:58Felsefe ve Hikmet
- Felsefe ile hikmet (mutlak kesin bilgi, varlığın hakikatinin bilgisi) birbirinden ayrılır.
- Hikmet dini mistik bir yönde barındırırken, felsefede varmak, bitmek tükenmek gibi kavramlar yoktur, sürekli yolda olmak ve aramaktır.
- Felsefe hikmete ulaşmak için yöntemlerden biridir.
- 03:43Felsefe ile Düşünme İlişkisi
- Düşünme hem duyu içeriğinin algılanması hem de kavramların anlamlandırılması olayıdır.
- Düşünmenin sağladığı ayırt edebilme yöntemi insanda bilinci oluşturur, bilinç ise insanın kendisinin veya kendi dışındakilerin farkına varmasıdır.
- Bilinç öncesi durumlar henüz farkında olmadığımız durumlardır, bilinçaltı ise farklı tekniklerle farkına varabileceğimiz yönlerdir.
- Kişinin bilinci üzerine düşünmesi ve düşüncelerinde nelerin etkili olduğunu sorgulamasına özbilinç denir.
- 05:19Felsefenin Ortaya Çıkışı
- Felsefe, bilinen kaynaklara göre MÖ 6. yüzyılda bugünkü Yunanistan ve Batı Ege kıyıları olarak adlandırılan Antik Yunan bölgesinde ortaya çıkmıştır.
- Felsefe tarihinin bilinen ilk filozofu Tales'tir, Tales yaşadığı döneme kadar kabul görmüş düşünceleri kabul etmemiş, onlarla yetinmemiştir.
- Tales, varlığın özünü tanrısal güçlerle değil, evrende bulunan madde ile (suyla) açıklamış, bu da felsefi düşüncenin ortaya çıkmasına kaynaklık etmiştir.
- 06:56Felsefenin Ortaya Çıkış Sebepleri
- Antik Yunan'ın liman kentlerinden ibaret olması ve mükemmel deniz ticareti, felsefenin ortaya çıkmasında etkili olmuştur.
- Ticarete bağlı olarak halkın ekonomik durumunun iyi olması, refah seviyesinin yüksek olması felsefenin ortaya çıkmasında etkili olmuştur.
- Bölgede kültür alışverişinin olması, demokratik bir yapı ve kölelik sisteminin olması, dini bir zümrenin olmaması felsefenin ortaya çıkmasının sebepleri arasındadır.
- 08:19Felsefi Düşüncenin Özellikleri
- Felsefe merak etme etkinliğidir, filozoflar evrende olup biten şeyleri merak etmiş ve o ana kadar yapılan açıklamalarla yetinmemişlerdir.
- Felsefe şüphe duyma etkinliğidir, filozoflar bir şeyin hakiki öz bilgisine ulaşabilmek için o ana kadar verilen cevapların tamamından şüphe duymuşlardır.
- Felsefe hayret duygusu da içerir, merak, şüphe ve hayret felsefi düşüncenin başlamasında temel etkenlerdir.
- 09:22Felsefi Düşüncenin Diğer Özellikleri
- Felsefi düşünce kavramsal (soyut) bir düşüncedir, bu özellik felsefi bilimden ayırmaktadır.
- Felsefi düşünce öznel bir etkinliktir, kişiden kişiye değişir, görelidir ve görecelidir.
- Felsefi düşünce rasyoneldir, akılcı akıl ilkelerine ve mantık ilkelerine uygun olması demektir.
- Felsefi düşünce eleştirel bir düşüncedir, bir düşünür sistemini kurarken düşüncelerini eleştiri süzgecinden geçirmelidir.
- Felsefi düşünce bütünsel bir disiplindir, bilim parçalayıcıdır, felsefe varlığı fizik, kimya, biyoloji gibi alt dallara ayırarak parçalaymaz.
- 11:16Felsefi Düşüncenin Özellikleri
- Felsefi düşünce sorgulayıcı bir etkinliktir ve soru sormak cevap bulmaktan daha önemlidir çünkü her soru yeni bir soruyu beraberinde getirir.
- Felsefi düşünce sistemli ve tutarlı bir düşüncedir; filozoflar sistemlerini akıl veya mantık ilkelerine dayandırırlar.
- Felsefi düşünce, filozofun yaşadığı toplumsal hayattan etkilenen ve toplumsal hayatı etkileyen bir düşüncedir.
- 12:47Felsefi Düşüncenin Diğer Özellikleri
- Felsefi düşünce refleksiftir, yani düşüncenin tekrar gözden geçirilmesi ve filozofun kendi düşüncesi üzerine yoğunlaşmasıdır.
- Felsefi düşünce kümülatiftir, yani yeni bir felsefi görüş ortaya çıktığında eski sistemde geçerliliğini korur.
- Felsefenin evrenselliği, ilgilendiği konular açısından evrenseldir; bilim gibi sonuçlar ve konular evrensel değildir.
- 14:53Felsefi Düşüncenin Katkıları
- İlk çağ filozofları aynı zamanda bilim adamıydı ve felsefe ile bilim ilk başta iç içe girmişti.
- Felsefe bilime sürekli araştırılacak yeni konular üretmiştir ve bilim felsefeden beslenmiştir.
- Felsefe topluma ortak kültür, bilgi toplumu, demokrasi bilinci ve akla değer veren bir toplum oluşmasını sağlar.
- 17:07Felsefi Düşüncenin Bireye Katkıları
- Felsefe bireyin kendini tanıyabilmesinde, farklı fikirlere açık olması ve önyargılarından uzak durabilmesi için önemlidir.
- Felsefe bireylerin özgür düşünebilmesi, çok yönlü bakış açısına sahip olması ve olguları akıl yoluyla çözümleyebilme özelliği kazandırır.
- Felsefi düşüncenin en önemli özelliği insanın bilinçli bir varlık olarak kendi yaşamının kontrolünü kendi eline almasını sağlamaktır.
- 18:41Felsefi Düşünmede Akıl Yürütme
- Felsefe bir düşünme etkinliğidir ve düşünmek, nesne, olay veya semboller arasında bağ kurmak demektir.
- Görüş, insanların herhangi bir durum, olay veya nesne ile ilgili henüz kanıtlanmamış yargı veya fikirleridir.
- Argüman, bir iddiayı, sistemi veya düşünceyi desteklemek için öne sürülen gerekçelerin adıdır.
- 19:54Akıl Yürütme Türleri
- Akıl yürütme, verilen öncüllerden hareketle sonuç çıkarma işlemidir ve en az iki öncülden bir sonuç çıkarmak demektir.
- Üç tür akıl yürütme vardır: tümdengelim, tüme varım ve analoji.
- Tümdengelim, genelden genele veya genelden özele yapılan çıkarımdır; genel önermelerden tikel önermelere doğru hareket eder.
- 21:14Tüme Varım
- Tüme varım, tümdengelimin tam tersidir; özelden hareketle genele gider.
- Tüme varımın iki çeşidi vardır: tam tüme varım ve eksik tüme varım.
- Tam tüme varım, gözlemleyeceğimiz grubun tamamını gözlemledikten sonra çıkarım yapmaktır.
- Eksik tüme varım, grubun tamamını değil, grup içerisinden bazı elemanları gözlemledikten sonra grubun tamamına yönelik çıkarım yapmaktır.
- 23:47Analoji
- Analojide genel özel ilişkisi kurulmaz, özel özel ilişkisi kurulur.
- Analojide iki özel durum arasında benzerlik yoluyla çıkarım yapılır.
- Analoji örneğinde, matematik ve felsefe ders olma bakımından benzer olduğu için matematiğin sınavının kolay olması durumunda felsefenin de sınavının kolay olacağı çıkarımı yapılır.
- 25:14Felsefi Kavramlar
- Tutarlılık, felsefi sistemin iç uyumunu ifade eden bir kavramdır ve felsefi argümanları oluşturan önermelerin çelişki barındırmaması demektir.
- Gerçeklik, varlık felsefesinin konusudur ve bir şeyin var olma tarzıyla ilgilidir; somut veya soyut olabilir.
- Doğruluk, bilgi felsefesinin konusudur ve önermelerin nesnesine uygun olmasını ifade eder.
- 27:20Temellendirme ve Önerme
- Temellendirme, bir düşünceyi, felsefi yargıyı veya bir iddiayı dayanak göstererek açıklama yöntemidir.
- Önerme, herhangi bir durum hakkında doğru veya yanlış yargı bildiren ifadelere denir.
- Dilek, istek, şart cümleleri, dualar, günaydın, iyi akşamlar gibi ünlem cümleleri önerme olamaz, ancak matematiksel veya bilimsel ifadeler önerme olur.
- 29:19Dil ve Felsefe İlişkisi
- Kavram, nesnelerin zihnimizdeki oluşturduğu tasarımların adıdır ve dil ile ifade edildiğinde terime dönüşür.
- Dil, insanla dünya arasında bir köprü kurar ve düşüncelerimizi, duygularımızı başkalarına aktarırız.
- Dilde yapılan yanlışlar düşüncede de yanlışa sevk edebilir ve filozoflar teorilerini ortaya koyarken dili mümkün olduğunca doğru kullanmaya özen gösterirler.
- 31:32Felsefi Soruların Özellikleri
- Felsefi sorular, günlük hayatta sorduğumuz sorulardan farklı olarak varlığın özüne, hakikatine ve ilk sebebine yönelik sorulardır.
- Felsefi sorular kavramlara yönelik problematik düşünce biçimlerinden biridir ve çoğunlukla varlık, bilgi ve değerler gibi alanlarda karşımıza çıkar.
- Felsefi sorular eskimeyen sorulardır ve farklı zamanlarda tekrar tekrar sorulduğunda kendinden bir şey kaybetmezler.
- 33:12Felsefi Soruların Önemi
- Felsefi bir görüşü sorgularken hem içerik hem de akıl yürütme açısından sağlam bilgilere, doğru öncüllere ve geçerli akıl yürütme biçimlerine dayanmak zorunludur.
- Varlık felsefesine ait video sayfası mevcuttur ve izlenmesi önerilmektedir.
- Sınavlarda felsefenin kelime kavram anlamını, felsefi düşüncenin özelliklerini, felsefenin insana, topluma, bireye ve bilime olan katkılarını, akıl yürütmenin temel kavramlarını ve felsefi sorunun özellikleri sorulabilir.