Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin 10. sınıf öğrencilerine biyoloji dersinde soru çözümü yaptığı eğitim içeriğidir. Öğretmen, sınav hazırlığı yapan öğrencilere çeşitli biyoloji konularını adım adım anlatmaktadır.
- Videoda kalıtım tipleri (otozomal çekinik, otozomal baskın, X'e bağlı çekinik ve X'e bağlı baskın), besin zinciri, ekosistem, azot döngüsü, karbon döngüsü, biyolojik birikim, kan grubu kalıtımı ve kürk rengi kalıtımı gibi biyoloji konuları ele alınmaktadır. Öğretmen her soruyu detaylı bir şekilde açıklamakta, formülleri göstermekte ve çözüm yöntemlerini adım adım anlatmaktadır.
- Video, 10. sınıf 2. dönem 2. yazılı provası çözümü ile başlayıp, ekosistem, besin zinciri ve azot döngüsü konularını içeren bir bölümle devam etmekte ve son olarak ötrofikasyon, karbon döngüsü, besin piramidi ve kan grubu kalıtımı gibi konuları ele almaktadır.
- 10. Sınıf 2. Dönem Yazılı Provası Tanıtımı
- Biosem YouTube kanalında 10. sınıf 2. dönem 2. yazılı provası yapılacak.
- Dokuz soru hazırlanmış ve sınavın PDF'si açıklama kısmına bırakılacak.
- İzleyiciler PDF'i indirip kendilerini test edebilirler.
- 00:30Soy Ağacı Sorusu Çözümü
- İlk soru soy ağacı ve kalıtım konusundan olup, taralı bireylerin özelliklerinin hangi genlere taşınabilir olduğu soruluyor.
- Soruda beş farklı öncül (otozomal çekinik, otozomal baskın, Y'ye bağlı, X'in Y ile homolog olmayan bölgesi çekinik, X'in Y ile homolog olmayan bölgesi baskın) denenmesi gerekiyor.
- Her öncül için soy ağacında genotipler yazılmalı ve aksilik olup olmadığı kontrol edilmeli.
- 01:12Otozomal Çekinik ve Baskın Öncüllerinin Çözümü
- Otozomal çekinik öncülünde taralı bireylere "aa" yazılır ve aksilik olmazsa taşınabilir kabul edilir.
- Otozomal baskın öncülünde taralı bireylere "AA" veya "Aa" yazılır ve aksilik olmazsa taşınabilir kabul edilir.
- Her öncül denendiğinde aksilik olmazsa "+" işareti konularak taşınabilir kabul edilir.
- 04:18X Kromozomu İlişkili Öncüllerin Çözümü
- X kromozomu homolog olmayan bölgesi (Y'ye bağlı) öncülünde erkeklerde hasta, dişilerde sağlıklı olması gerekir.
- X kromozomu homolog olmayan bölgesi çekinik öncülünde dişilerde hasta (XrXr), erkeklerde sağlıklı (XRY) olması gerekir.
- X kromozomu homolog olmayan bölgesi baskın öncülünde dişilerde hasta (XRXr veya XRXR), erkeklerde hasta (XRY) olması gerekir.
- 09:07Besin Zinciri Sorusu Çözümü
- İkinci soru besin zinciri konusundan olup, verilen canlıların özelliklerine göre doğru ifadeleri belirlemek isteniyor.
- G canlısı ışık alarak fotosentez yapabilir, A canlısı saprofit (çürükçül) olarak tanımlanabilir.
- F canlısı karnivor (et yiyen) değil, otçul (bitki yiyen) olarak tanımlanmalıdır.
- 11:37Ekosistem ve Besin Zinciri Sorusu
- Besin zincirinde biyokütlesi en fazla olan fitoplankton (bitkisel plankton) olarak belirlenir.
- Besin zincirinde son tüketiciye doğru gittikçe üreme hızı azalır.
- Biyolojik birikim (zehirli madde birikimi) en fazla olan son tüketici olan köpekbalığıdır.
- Toplam enerji kaybı en çok olan da son tüketici olan köpekbalığıdır, çünkü besin zincirinde enerji yukarı doğru gidildikçe giderek daha az aktarılır.
- 14:46Azot Döngüsü Sorusu
- Saprofit canlılar (çürükçüler) azotu bitkilerin doğrudan kullanabileceği hale çevirmez, bu ifade yanlıştır.
- Denitrifikasyon olayı toprak verimini düşürür, bu ifade doğrudur.
- Nitrifikasyon bakterileri (nitrit ve nitrat bakterileri) inorganik bileşiklerden organik besin sentez yaparlar, bu ifade yanlıştır.
- Bitkiler toprakta bulunan nitrat tuzlarını azotlu bileşik sentezinde kullanabilirler, bu ifade doğrudur.
- 17:09Ötrofikasyon (Su Kirliliği)
- Termik santrallerin atıklarını göle akıtıması, sudaki mineral miktarına bağlı olarak alg patlamalarına ve suyun kirlenmesine sebep olabilir.
- 2012 yılında Küçükçekmece Gölü'nde ötrofikasyon (su kirliliği) görülmüştü.
- Algler, sudaki mineral miktarına bağlı olarak sayılarının kontrolsüz artması ötrofikasyon olarak adlandırılır.
- 17:49Ötrofikasyon Süreci
- Ötrofikasyon sürecinde önce göldeki minerallerin artması, ardından alglerin artması gerekmektedir.
- Alglerin artmasıyla yüzeyde bir katman oluşur, bu da havadaki oksijenin suya inmesini ve güneş ışığının geçmesini engeller.
- Oksijen miktarının azalması sonucu balıklar ölmekte, ardından saprofitlerin çürük kükürt içeren proteinleri parçalamasıyla kokuşma (ptrifikasyon) yaşanmaktadır.
- 19:12Karbon Döngüsü
- Karbon döngüsünde atmosferdeki karbondioksit miktarını azaltan süreçler fotosentez ve kemosentez'dir.
- Atmosferdeki karbondioksit miktarını arttıran süreçler ise yanma tepkimeleri ve aerobik solunum tepkimeleridir.
- Bu artan karbondioksit miktarı küresel ısınmaya sebep olabilir.
- 20:13Besin Piramidi ve Biyolojik Birikim
- Fabrika atıkların kirlettiği bir ekosistemde, zehirli maddenin en az biriken canlı su yosunu'dur.
- Biyolojik birikim yukarı doğru gidildikçe arttığı için, en fazla zehirli maddenin biriktiği canlı kartaldır.
- 21:11Kan Grubu ve Kalıtım Soruları
- Baba B pozitif, anne A pozitif olan çiftten AB pozitif kız birey oluşma olasılığı 3/16'dır.
- Bu çiftten oluşacak genotip çeşitleri 12, fenotip çeşitleri ise 9'dur.
- Genotip çeşitlerini hesaplamak için n×(n+1)/2 formülü kullanılır, fenotip çeşitleri ise eş baskınlık ilişkileri dikkate alınarak hesaplanır.