Zeybek

Zeybek oynayan kişiye "efe" denir.

Efe ismi, iki farklı bağlamda ünlü olabilir: 1. Efe Çelik: DJ Artz olarak bilinen müzisyen, hip-hop ve rap müzik sahnesindeki çalışmaları ve Ezhel gibi ünlü isimlerle yaptığı prodüksiyonlarla tanınmaktadır. 2. Tarihi Efe: Batı Anadolu'da özellikle Aydın, Denizli, Muğla ve Isparta illerinde yaşamış, silahlı ve mevcut düzene başkaldırmış Zeybek liderlerine verilen isimdir. Bu efeler, kahramanlıklarıyla ve cesaretleriyle ün kazanmışlardır.

Atatürk, Sarı Zeybek zeybeğini oynamıştır.

Atatürk'ün en sevdiği zeybek, "Sarı Zeybek" olarak bilinmektedir.

Harmandalı Zeybeği'nin hikayesi şu şekilde özetlenebilir: Bir köyde dul bir kadın ve iki oğlu yaşarmış. Kardeşi, olanlara daha da hiddetlenmiş ve bir gün köydeki bir düğüne katılmış. Kolluk kuvvetlerinden kaçan genç, silahını ateşlemiş ve bir zaptiyeyi vurmuş. Genç'in ölümünden sonra annesi de dayanamayarak vefat etmiş.

Atatürk'ün zeybek oynamasının birkaç nedeni vardır: 1. Kültürel Değerlere Bağlılık: Atatürk, Türk milletinin kültürel değerlerini ve geleneklerini modernleşme sürecinde de dikkate almak istiyordu. 2. Son Balo: Atatürk, 1938 yılında Bursa'da katıldığı bir baloda, vefatından 8 ay önce zeybek oynayarak hem Türk'ün salon dansının zeybek olduğuna işaret etmiş hem de kültürel mirasımızın mesajını vermiştir.

Atatürk, zeybek oynarken 1936 yılında 40 yaşındaydı.

"Çakal Çökerten Zeybeği", Rumların Türk köylülerine yaptığı zulüm ve baskı nedeniyle yasaklanmıştır.

Çakal Çökerten Zeybeği genellikle 5 dakika kadar sürer.

Zeybek oynayanlara "efeler" denilmesinin nedeni, zeybeklerin liderlerine "efe" adının verilmesidir.

Çakal Çökerten Zeybeği, genellikle gelin ve damat çiftinin karşılıklı oynadığı düğün danslarında tercih edilir.

Tavas'ın en güzel zeybeği olarak "Yağar Yağmur Tavas Zeybeği" kabul edilmektedir.

Tavas'ın en güzel zeybeğini kimin oynadığı konusunda kesin bir görüş birliği yoktur. Ancak, Cihan Doğan ve Halil İbrahim Akbunar gibi sanatçıların Tavas Zeybeği performanslarıyla tanındıkları bilinmektedir.

Damat, düğünde zeybek oynamak zorunda değildir, ancak zeybek oyunu düğünlerde sıkça tercih edilen bir halk dansıdır. Zeybek, yiğitliği, mertliği ve cesareti simgeleyen, izlemesi keyifli bir dans olduğu için damat tarafından oynanması durumunda geceye erkeksi bir motif katar.

Bingöl'ün en meşhur halk oyunları arasında "Zeybek" ve "Halay" öne çıkmaktadır.

Zeybek türküleri genellikle 9 zamanlı olarak bestelenmiştir, çünkü bu zaman ölçüsü Ege Bölgesi'ne özgü halk danslarının ritmine uygundur.

Atatürk'ün zeybek oynarken çekilen fotoğrafı, 2008 yapımı "Son Balo Vals ve Zeybek" adlı kısa filmde yer almaktadır.

Harmandalı zeybeği 8 figürden oluşur.

Anne oğul zeybek dansı yapmak için aşağıdaki adımları izlemek gerekmektedir: 1. Müziğin Temposunu Anlama: Zeybek müziği genellikle 9/8 veya 9/4 zamanındadır ve ağır bir tempoda ilerler. 2. Duruş ve Hareket: Vücut dik tutulmalı, omuzlar geriye atılmış olmalıdır. 3. Ayak Hareketleri: Ayaklar omuz genişliğinde açılır. 4. Kolların ve Gövdenin Kullanımı: Kollar kontrollü ve ifade dolu bir şekilde kullanılır. 5. Dönmeler ve Figürler: Dönmeler ve figürler müziğin ritmine uygun ve estetik bir şekilde yapılmalıdır. Zeybek dansı için profesyonel bir eğitmenden yardım almak, doğru teknikleri öğrenmek açısından faydalı olacaktır.

Harmandalı Zeybeği'ni farklı sanatçılar seslendirmektedir, bunlardan bazıları: 1. Murat Salim Tokac: "Milli Mücadelemizin 100. Yılı Anısına" albümünde yer alan "Harmandalı Zeybek" parçasını seslendirmiştir. 2. Tolga Çandar: "Harmandalı (Sözlü Zeybek)" adlı parçayı yorumlamıştır. 3. Sümer Ezgü: "Zeybek" atölyesinde 250 kişiyle birlikte Harmandalı Zeybeği'ni oynamıştır.