TezYazımı

İş sağlığı ve güvenliği uzmanlık tezi yazarken aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Araştırma sorusunun belirlenmesi. 2. Literatür taraması. 3. Yöntem seçimi. 4. Veri toplama. 5. Veri analizi. 6. Tez yazımı. Ayrıca, tez danışmanı ile düzenli olarak görüşülerek araştırma sürecinin yönlendirilmesi ve desteklenmesi önemlidir. İş sağlığı ve güvenliği uzmanlık tezi yazma süreciyle ilgili daha fazla bilgi için Yüksek Öğretim Kurumu'nun tez veri tabanı veya ilgili üniversitelerin enstitü sayfaları incelenebilir.

Tezde fotoğraf kullanmak zorunlu değildir, ancak tez konusuna bağlı olarak uygun olabilir. Fotoğrafların kullanımı, tezin ana amacını desteklemek veya okuyucunun konuyu daha iyi anlamasına yardımcı olmak amacıyla olmalıdır. Tezde fotoğraf kullanımı ile ilgili kurallar, üniversiteler ve bölümler arasında farklılık gösterebilir.

Tezde eser adı büyük harfle başlanarak yazılır ve eğik (italik) olarak biçimlendirilir. Örnek: "İslam’da Bilim ve Teknik"; "Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi"; "Resmî Gazete". Ek bilgiler: Eser adları, her geçtiği yerde eğik yazılır. Alıntı yapılan bir eserdeki başlık, aynen bırakılır ve atıf yapılacaksa eğik yazılır.

Tezde anahtar kelime sayısı en az beş, en fazla sekiz olmalıdır. Anahtar kelimeler, yayının elektronik ortamda taranmasına ve dizinlenmesine yardımcı olur. Anahtar kelime sayısının yanı sıra, anahtar kelimelerin seçimi de önemlidir: İlgili makaleyi doğru olarak yansıtan kavramlar seçilmelidir. Genelden özele doğru sıralanmalıdır. İlk kavram mutlaka ilgili bilim dalı adı olmalıdır. Çalışma şahıs veya eser odaklı ise ilgili eser ve müellif adı anahtar kelime olarak yazılmalıdır. Tek başına kullanıldığında sözcük anlamı dışında kavramsal anlama sahip olmayan sözcükler, kavram olarak tercih edilmemelidir. Anahtar kelimeler özel isim olsun veya olmasın mutlaka büyük harfle başlanarak yazılmalıdır.

Tezde bölüm numaraları şu şekilde yazılır: Giriş bölümüne kadar olan kısımlar küçük Romen rakamları ile (i, ii, iii, iv, v, ...) numaralandırılır. Giriş ile başlayan diğer sayfalar ise 1, 2, 3, 4, ... şeklinde Arap rakamları ile numaralandırılır. Bölüm başlıklarından önce ve sonra bir satır boşluk bırakılmalıdır. Ana bölümler (giriş, kavramsal çerçeve ve ilgili çalışmalar, yöntem, bulgular, tartışma ve sonuç, kaynakça, ekler, özgeçmiş) birinci derece başlık ile yapılandırılmalı ve daima yeni bir sayfa ile başlamalıdır. Örnek: - Giriş: 1 - Kavramsal Çerçeve ve İlgili Çalışmalar: 2 - Yöntem: 3 - Bulgular: 4 - Tartışma ve Sonuç: 5 - Kaynakça: 6 - Ekler: 7 - Özgeçmiş: 8

Yapay zeka ile tez yazmak mümkündür, ancak bu süreçte dikkatli olunması gereken bazı önemli noktalar vardır: Etik kurallar: Yapay zeka tarafından üretilen içeriklerin kaynaklarını doğru bir şekilde belirtmek ve özgünlük kontrollerini sağlamak araştırmacının sorumluluğundadır. Özgünlük: Yapay zeka, eğitildiği veri setlerine dayandığı için metinlerde özgünlük garantisi yoktur. Akademik katkı: Yapay zeka, bilimsel bir katkı sunamaz ve yaratıcı bir sentez veya yeni bir hipotez geliştiremez. Yasal sorumluluklar: Ortaya çıkan her türlü somut veya bağlamsal hatanın tespiti ve sorumluluğu araştırmacıya aittir. Yapay zeka, kaynak araştırması, veri analizi, yazım taslağı oluşturma gibi aşamalarda zaman kazandırabilir ve destek sağlayabilir.

Tez sayfa düzeni için bazı genel kurallar şunlardır: Kağıt Boyutu: Tez, A4 boyutunda birinci hamur kağıda yazılmalıdır. Kenar Boşlukları: Sayfanın sol kenarında 4 cm, diğer kenarlarında ise 2,5 cm boşluk bırakılmalıdır. Yazı Tipi ve Puntosu: Arial karakterinde 11 punto veya Times New Roman karakterinde 12 punto kullanılmalıdır. Satır Aralığı: Ana metin 1,5 aralıkla yazılmalıdır. Sayfa Numaraları: Tezin ön kısmı küçük harf Romen rakamlarıyla, metin kısmı ise Arap rakamlarıyla numaralandırılmalıdır. Başlıklar: Başlıklar, büyük harflerle ve koyu (bold) yazılmalıdır. Sayfa düzeni ile ilgili daha detaylı bilgiler için üniversitelerin tez yazım kılavuzlarına başvurulabilir.

Tez veri girişi, tezin yazım sürecinde, danışmanla belirlenen ve enstitü tarafından onaylanan tez konularıyla birlikte yapılmalıdır. Tez veri giriş formu, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinde bulunur ve formu doldurmak için siteye üye olmak gereklidir.

Tez veri girişi, tezin yazım sürecinde, danışmanla belirlenen ve enstitü tarafından onaylanan tez konularıyla birlikte yapılmalıdır. Tez veri giriş formu, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinde bulunur ve formu doldurmak için siteye üye olmak gereklidir.

Tez önerisinde amaç ve önem şu şekilde yazılabilir: Amaç. Önem. Tez önerisi hazırlarken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, enstitünün belirlediği format ve gereksinimlere uygun olmaktır. Örnek bir tez önerisi için egitimbilimleri.mu.edu.tr ve tezyardimplatformu.com sitelerindeki kılavuzlar incelenebilir.

Tez önerisi onaylandıktan sonra yapılması gerekenler: Tez önerisinin yazılı raporu hazırlanır ve sözlü savunma tarihinden en az 15 gün önce tez izleme komitesi üyelerine sunulur. Tez önerisi sözlü savunması yapılır; öğrenci, önerdiği araştırma planını bilimsel gerekçelerle açıklar ve savunur. Tez konusu kesinleşir ve bu aşamadan sonra tez konusu üzerinde değişiklik yapılamaz. Tez izleme komitesi tarafından tez izleme raporu hazırlanır. Öğrenci, toplantı tarihinden en az bir ay önce komite üyelerine, o ana kadar yapılan çalışmaların özetini ve bir sonraki dönemde yapılacak çalışma planını içeren bir rapor sunar. Öğrenci, tez yazım kılavuzuna uygun olarak tez çalışmasını hazırlar ve benzerlik raporu oranının belirlenen sınırın altında olduğunu gösterir. Tez, şekilsel olarak kontrol edilir ve gerekli düzenlemeler yapılır. Tez veri giriş formu doldurulur ve YÖK sistemine yüklenir.

ChatGPT ile yazılan tezler doğrudan ilk bakışta anlaşılmayabilir, ancak bazı özellikler ve araçlar kullanılarak yapay zeka tarafından oluşturulduğu tespit edilebilir. ChatGPT ile yazılan tezlerin anlaşılabileceğini gösteren bazı özellikler: Yazım ve dil kullanımı: ChatGPT tarafından oluşturulan metinlerde, birbirini tekrar eden cümleler ve alışılmışın dışında kalan dil kullanımı olabilir. Mantıksal ve olgusal hatalar: Bu tür metinlerde mantıksal ve olgusal hatalar bulunma olasılığı yüksektir. Genel ifadeler: ChatGPT ile yazılan tezlerde kullanılan ifadeler genellikle geneldir ve derinlemesine bilgi ile analiz içermez. İntihal: ChatGPT tarafından oluşturulan metinler, online veri tabanlarında bulunan bilgilerden derlendiği için intihal programlarında tespit edilebilir. Yapay zeka tarafından yazılan metinleri tespit etmek için kullanılan bazı araçlar: Undetectable AI; Originality; GPTZero; Copyleaks; Writer. Ancak bu araçlar sahte pozitifler üretmeye eğilimli olduğu için kesin sonuçlar vermez.

Tezde şekiller dizini verilmesi zorunludur. Bir tezde tabloların dışında kalan tüm görsel malzemeler "ŞEKİLLER" başlığı altında toplanır ve şekillere yer verilmişse, bir şekiller dizini verilmesi de zorunlu olur. Şekiller dizininde, şekillerin numaraları ve başlıkları, tez metni ile aynı şekilde yer almalıdır.

Hacettepe Üniversitesi tez şablonunu oluşturmak için aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Tez Önerisi Hazırlama: Tez önerisi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü'nün belirlediği şablona göre hazırlanmalıdır. 2. Tez Yazım Şablonu: 20.12.2017 tarihli Hacettepe Üniversitesi Senato toplantısında kabul edilen tez yazım yönergesine göre, Türkçe, İngilizce, Almanca ve Fransızca tez şablonları kullanılabilir. 3. Sayfa Düzeni: Sayfa düzeni, kağıt ölçüsü, kenar boşlukları ve sayfa numaraları gibi detaylar, Hacettepe Üniversitesi'nin belirlediği kurallara uygun olmalıdır. 4. İçerik Düzenlemesi: İçindekiler, çizelgeler, şekiller ve ekler gibi bölümlerin düzenlenmesi, üniversitenin yazım kılavuzuna uygun olarak yapılmalıdır. 5. Son Kontrol: Tez, Hacettepe Üniversitesi'nin belirlediği formatta hazırlandıktan sonra, e-posta ile enstitüye gönderilmeli ve gerekli kontroller yapılmalıdır. Tez yazım sürecinde, üniversitenin enstitü veya kütüphane web sitelerinden, danışmandan veya enstitü sekreterliğinden destek alınabilir.

Tez özeti anahtar kelimeleri şu şekilde yazılabilir: Sayı: Genellikle 3-5 kelimeden oluşur. Konum: Özetin hemen altında yer alır ve genellikle 4-6 kelimeden oluşur. Yazım: Anahtar kelimeler "Anahtar Kelimeler:" şeklinde kalın puntoyla yazılır. Özellik: Tek başına kullanıldığında sözcük anlamı dışında kavramsal anlama sahip olmayan sözcükler tercih edilmemelidir. Örnek: "Siyasi Tarih, Türkiye, Millî Mücadele, Mustafa Kemal Atatürk, Sakarya Meydan Savaşı". Anahtar kelimeler, araştırmanın ana temasını ve odak noktalarını belirterek, çalışmanın akademik veri tabanlarında daha kolay bulunmasını sağlar.

Tezde birden fazla kaynak numaralandırılırken, metin içinde ve kaynakçada farklı yöntemler kullanılabilir: Metin içinde: Kaynaklar, veriliş sırasına göre. Kaynakçada: Yazar soyadına göre alfabetik olarak. Numaralandırma örnekleri: Metin içinde:. Kaynakçada: Aynı yazarın birden fazla eseri yayın yılına göre, farklı yazarların eserleri ise alfabetik sıraya göre sıralanır. Bazı üniversiteler farklı numaralandırma yöntemleri uygulayabilir.

Terminoloji ve kısaltmaların belirlenmesi, açıklanması ve sözlük oluşturma, şu adımları içerir: 1. Hedef kitle ve kurum kimliğinin belirlenmesi. 2. Mevcut belge ve terim bankalarının incelenmesi. 3. Yeni terimlerin eklenmesi. Terminoloji, terimler ve onların kullanımıyla ilgili bir bilim dalıdır. Terim sözlüğü, sektör, şirket ve hedef kitleye özgü terimleri ve ifadeleri içeren standart bir listedir. Sözlük oluştururken şu unsurlar dikkate alınmalıdır: Ana terimler. Tanım. Sözcük türü. Bağlamsal kullanım. Tercih edilen çeviriler. Kaçınılan terimler. Akronimler ve kısaltmalar. Notlar ve yorumlar. Çapraz referans. Sürüm denetimi.

Tez danışmanlık hizmeti bulmak için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir: Üniversitelerdeki akademik danışmanlık merkezleri. Özel tez danışmanlık merkezleri. İnternet siteleri. Tez danışmanlık hizmeti alırken, danışmanın akademik yeterliliği, önceki çalışmaları ve referanslar gibi faktörlere dikkat edilmelidir. Tez danışmanlığı, yasal çerçevelerde sunulan bir rehberlik hizmeti olup, tez yazdırma gibi etik ve yasal olmayan süreçlerden farklıdır.

Tezde ölçek kullanımı için etik kurul izni gerekip gerekmediği, ölçeğin kullanımına bağlıdır: İzin Gerektiren Durumlar: Başkalarına ait ölçek, anket, fotoğraf gibi materyallerin kullanımı için sahiplerinden izin alınmalıdır. Ücretli ölçeklerin kullanımı, telif hakkı ihlali oluşturabileceği için izin gerekebilir. İzin Gerektirmeyen Durumlar: Açık erişimli ve literatüre girmiş ölçekler için izin belgesi gerekmez. Ölçeğin yazarı veya geliştiricisi, bilimsel çalışmalarda kullanılmasını yasaklamamışsa, uygun atıfla birlikte kullanımı etik olarak geçerlidir. Genel Kural: Tüm insan araştırmaları ve kısmen insan araştırmalarını içeren diğer tüm faaliyetler, sponsor veya destekleyici olup olmadığına bakılmaksızın ilgili etik kurul tarafından değerlendirilmeli ve veri toplanmaya başlanılmadan önce onaylanmış olmalıdır.

Tezde matematiksel ifadeler yazarken aşağıdaki yöntemler kullanılabilir: $ ve $ işaretleri: Paragraf içinde yer alacak matematiksel ifadeler, kod yazarken bu işaretler arasına yerleştirilir. \begin{equation} ve \end{equation} ifadeleri: Paragrafın bölünerek ayrı bir satırda gösterilecek ifadeler için kullanılır. \[ ve \] işaretleri: Aynı işlevi yerine getirir. Matematiksel ifadelerde kullanılan her harf, bir değişken adı olarak değerlendirilir ve formül içinde düz yazı kullanılacaksa `\text{...}` komutu kullanılır. Matematiksel ifadeler için bir denklem düzenleyici kullanılması ve ifadelere yapılan atıfların, sayfanın sağ kenar boşluğunun yanında parantez içinde sayısal bir tanımla verilmesi önerilir.