Tarihçilik

Vakanüvist ve şehnameci arasındaki temel fark, görev ve işlevlerinde yatmaktadır: - Vakanüvist, Osmanlı İmparatorluğu'nda devletin tarihsel olayları kaydetmekle görevlendirdiği resmi devlet tarihçisidir. - Şehnameci ise daha çok padişahın resmi ve özel hayatını yazmakla görevli saray tarihçisidir.

"Kapsül Tarih 1. Bölüm", tarihçi Mustafa Armağan'ın anlatımıyla Osmanlı'da matbaanın neden geç geldiği sorusunu ele almaktadır.

Tevarih-i Ali Osman önemlidir çünkü: 1. Osmanlı Devleti'nin ilk özgün tarih kaynakları arasında yer alır ve II. Murad devrinden itibaren görülmeye başlar. 2. Osmanlı tarihinin tutarlı bir bütün halinde ele alındığı, yazarının kişiliğinin damgasını taşıyan ve birinci elden bilgiler veren ilk eserdir. 3. Osmanlı padişah ve şehzadelerinin etrafında gelişen hadiseleri ve gazâ idealini canlı bir şekilde anlatır. 4. Dil çalışmaları açısından dikkate değer bir kaynak olarak kabul edilir. 5. XVI. yüzyıl Osmanlı tarihçileri tarafından kaynak olarak kullanılmıştır.

Müverrihte tarih yazıcılığı, tarihçilerin olayları kaydederken kullandıkları yazım türlerini ifade eder. Tarih yazıcılığının üç ana türü vardır: 1. Hikâyeci (Rivayetçi) Tarih Yazıcılığı: İlk olarak Eski Yunan'da Herodotos tarafından kullanılmıştır. 2. Öğretici (Pragmatik) Tarih Yazıcılığı: Bu türün ilk temsilcisi Tukidides'tir. 3. Araştırıcı (Neden-Nasılcı) Tarih Yazıcılığı: Modern tarih yazımı olarak da bilinir.

Erhan Afyoncu'ya göre Osmanlı tarihçiliğinin doğuşu ve ilk eserler şu şekildedir: 1. İlk Osmanlı tarihi, XV. yüzyılın başlarında yazılmış olan Yahşi Fakih Menakıbnâmesi'dir. 2. İlk standart Osmanlı tarihi, Germiyanlı Ahmedî tarafından yazılan ve 815 (1412-1413) yılında tamamlanan İskendernâme'dir. 3. Tarihi takvimler, Osmanlı tarihinin ilk dönemlerine ait önemli bilgiler içeren ilk dönem kaynaklarındandır. 4. Aşıkpaşazâde Tarihi, Osmanlı tarihinin ilk devirleri için en önemli bilgileri ihtiva eden eser olarak kabul edilir. 5. II. Bayezid döneminde kaleme alınan İdris-i Bitlisî'nin Heşt Bihişt ve İbn Kemal'in on cildlik tarihi, Osmanlı tarihçiliğinde dönüm noktası olarak değerlendirilir.

Franz Babinger, "Fatih Sultan Mehmet ve Zamanı" adlı kitabında Fatih Sultan Mehmet'i yetenekli, zeki ve İtalyan sanatçıların etkisinde kalan bir hükümdar olarak anlatmaktadır. Babinger'e göre Fatih, Büyük İskender gibi şöhret elde etmek isteyen ve rönesans ideallerini benimseyen biri değildir. Diğer yandan, bazı tarihçiler Fatih'in rönesans hükümdarı olarak nitelendirilebileceğini düşünmektedir.

Mark T. Gilderhus'un "Tarih ve Tarihçiler" kitabı, antik çağlardan günümüze tarih ve tarihçilik mesleğini kapsamlı bir şekilde ele alır. Kitapta anlatılan konular arasında şunlar yer alır: Tarihin malzemeleri: Kayıtlar, belgeler, arşivler, kişi ve kurumlar, olaylar, kronikler. Tarih metodolojisi: Tarihin sadece bir olaylar dizisi olmadığı, belirli bir yöntem ve disipline sadık kalınması gerektiği. Tarihçilerin yaklaşımı: Yunan, Roma, Ortaçağ ve modern zamanlarda ortaya çıkan yaklaşımların güçlü bir geleneğe dayandığı. İlgi alanları: Tarih kadar ekonomi, coğrafya, nüfus, iklim ve sosyal bilimlerin tarihçilik mesleğiyle ilişkisi. Okuma listesi: Her dönemle ilgili gözden kaçırılmaması gereken bir okuma listesi.

"Algo Hablán Hecho" dizisi, Arjantin tarihini anlatan bir belgesel olarak tanımlanmaktadır. Dizinin sunucuları arasında, Arjantinli tarihçi Felipe Pigna ve daha sonra Juan Di Natale bulunmaktadır. Diğer sezonlar ise bu tarihten itibaren devam ederek, 1896'da Leandro N. Alem'in intiharına kadar olan olayları ele almaktadır.

Tarihin ana kaynakları ve müracaat eserleri iki ana kategoriye ayrılır: 1. Birinci Elden Kaynaklar: Olayın gerçekleştiği döneme ait her türlü bulgudur. 2. İkinci Elden Kaynaklar: Olayın gerçekleştiği zamandan sonra oluşan veya devrin kaynaklarından yararlanılarak oluşturulmuş eserlerdir.