Sel

Sel ile ilgili bazı sloganlar: 1. "Sel kaderiniz olmasın, önlem alın!" 2. "Seller can almasın, önlem alın!" 3. "Doğaya zarar verme, yoksa sel ile her şeyini elinden alır." 4. "Sele dur diyecek el, insan elidir." 5. "Ağaç ekersen, selle mücadele edersin."

Sürmene'de 2024 yılında yaşanan sel felaketinde 1 kişi vefat etmiştir.

Aşırı yağışlar veya karın hızla erimesi sonucu ani büyük ve düzensiz su akıntılarının meydana gelmesine "sel" denir.

Sağanak yağışlar, aşağıdaki durumlarda tehlikeli olabilir: Kısa süre içinde yoğun su birikintisi oluşması. Fırtınaların eşlik etmesi. Doğal afet uyarılarının verilmesi. Bu tür durumlarda, insanların evlerinde veya iş yerlerinde güvende kalmaları ve gerektiğinde dışarı çıkmamaları önerilir.

Hatay'da tarım arazilerinin sular altında kalmasının başlıca nedeni şiddetli yağışlar ve Asi Nehri'nin taşmasıdır. Özellikle Antakya ilçesi Demirköprü Mahallesi'nde, nehrin debisinin artması sonucu tarım arazileri su baskınına uğramıştır.

Sıcak hava dalgası sırasında yaşanan bazı olaylar şunlardır: 1. 2024 Güneydoğu Asya sıcak hava dalgası: Filipinler'in Iba kentinde 53 derece sıcaklık kaydedildi ve bu, bölgedeki birçok ülkede rekor kıran sıcaklıklara yol açtı. 2. Brezilya'daki sel felaketi: Rio Grande do Sul eyaletinde 478 belediyeyi etkileyen ve 1000 milimetreden fazla yağışın düştüğü yıkıcı bir sel meydana geldi. 3. Orta Avrupa'daki sel: Boris kasırgası sonrası Avusturya, Çek Cumhuriyeti, Polonya, Romanya ve Slovakya'da sel felaketleri yaşandı. 4. Hac mevsiminde sıcak hava: Suudi Arabistan'da sıcak hava dalgası nedeniyle bin 300'den fazla kişi hayatını kaybetti. 5. Genel etkiler: Sıcak hava dalgaları, enerji tüketimini artırdı, orman yangınlarını tetikledi ve bazı ülkelerde okulları tatil ettirdi.

Sel felaketlerinde en güvenli yerler, fay hattı üzerinde olmayan ve sağlam zemin yapısına sahip bölgelerdir. Türkiye'de bu kriterlere uyan ve sel riski en az olan iller arasında Giresun, Sinop, Rize, Artvin, Edirne ve Adana bulunmaktadır. Ancak, sel ve diğer doğal afetlerde kesin güvenlik sağlamak mümkün değildir. Bu nedenle, afet öncesi ve sırasında yetkililerin uyarılarını takip etmek ve gerekli önlemleri almak önemlidir.

1995 Kasım ayında bazı önemli olaylar şunlardır: 4 Kasım: İzmir'de aşırı yağışların neden olduğu selde 65 kişi öldü, 117 kişi yaralandı. 15 Kasım: Bruce Dickinson, Iron Maiden ile ilk konserini verdi. 19 Kasım: Aleksander Kwaśniewski, Polonya'da cumhurbaşkanı seçildi. 22 Kasım: INXS solisti Michael Hutchence, Sydney'deki otel odasında ölü bulundu. 23 Kasım: Dünyanın ilk jukebox'ı San Francisco'daki bir otele yerleştirildi.

Senirkent sel felaketi 13 Temmuz 1995 tarihinde meydana gelmiştir.

Evet, selde tavuklar ölebilir. Sel felaketleri, tavuk çiftliklerinde büyük kayıplara yol açabilir. Örneğin, Bartın'da yaşanan selde 24 bin tavuk telef olmuştur.

Ordu'nun Ünye ilçesinde selden sonra şu olaylar meydana geldi: 1. Hortum: Selden sonra, 18 Temmuz 2023 tarihinde Ünye'de deniz üzerinde hortum görüldü. 2. Yol Kapanması: 7 Temmuz 2024 tarihinde meydana gelen yağışlar nedeniyle Ünye-İkizce karayolu heyelan nedeniyle kapandı. 3. Can Kaybı: Aynı tarihte Çaybaşı ilçesinde sel sularına kapılan 83 yaşındaki Hatice Kocakoç isimli vatandaş hayatını kaybetti. 4. Afet Çalışmaları: İlgili kurumlar, selin yol açtığı hasarları giderme çalışmalarına başladı.

Kasırganın en tehlikeli anı, fırtına dalgası olarak adlandırılan durumdur. Fırtına dalgası, kasırganın hareket ettiği yönde okyanus yüzeyinde biriken suyun, sahili ve iç kesimleri sular altında bırakması sonucu oluşur. Bu durum, büyük sellere ve yıkıma yol açabilir.

Helvacı Mahallesi'nde heyelan ve sel gibi doğa kaynaklı afetler görülmektedir.

Manavgat'ta sel, yaklaşık 3 saat sürdü.

Üç ana flood türü vardır: 1. Flüvyal (Nehir) Flood: Nehir, göl veya dere su seviyesinin yükselerek çevredeki araziyi sular altında bırakması sonucu oluşur. 2. Plüvyal Flood (Yüzey Suyu ve Ani Sel): Aşırı yağış nedeniyle su bodies taşmadan bağımsız olarak meydana gelen seldir. 3. Kıyı Flood (Storm Surge): Yoğun rüzgar fırtınaları ve yüksek gelgitler sırasında deniz suyunun kıyı bölgelerine taşması sonucu oluşur.

Dereli'nin sular altında kalmasının nedeni, derenin taşmasıdır.

Selden korunmak için alınması gereken önlemler şunlardır: 1. Hava durumunu takip etmek: Sel riski olan bölgelerde hava durumunu ve yetkililerin uyarılarını izlemek önemlidir. 2. Acil durum eylem planı oluşturmak: Sel durumunda nerelerde buluşulacağını ve ev/iş yerinde kimin hangi görevi üstleneceğini belirlemek gerekir. 3. Güvendeyim uygulamasını indirmek: Afet ve acil durumlar sırasında güvende olduğunuzu sevdiklerinize SMS ile bildirmenizi sağlar. 4. Acil durum çantası hazırlamak: 72 saat boyunca temel ihtiyaçlarınızı karşılayabilecek bir acil durum çantası hazırlanmalıdır. 5. Ev ve iş yeri sigortası yaptırmak: Sel gibi doğal afetlere karşı mülkü sigortalamak, maddi kayıpları azaltır. 6. Elektronik cihazları korumak: Elektronik eşyaları sel sularının ulaşamayacağı bir noktada bulundurmak gerekir. 7. Tesisatları kontrol etmek: Elektrik ve diğer şebekelere bağlı tesisatların sel suyundan etkilenmeyecek şekilde kontrol edilmesi önemlidir. 8. Temiz su depolamak: Sel sonrası temiz su bulmak zor olabilir, bu yüzden kapalı ve temiz kaplarda su depolamak gerekir. 9. Kum torbası edinmek: Sel uyarısı alındığında kum torbalarını hazırlayıp sel sularının eve veya iş yerine ulaşabileceği noktaları desteklemek faydalı olabilir.

En iyi doğal afet kavramı göreceli olup, farklı kriterlere göre değerlendirilebilir. Ancak, deprem genellikle en tehlikeli ve yıkıcı doğal afet olarak kabul edilir. Diğer tehlikeli doğal afetler arasında sel, kasırga, volkanik patlama, çığ ve orman yangınları da yer alır.

En büyük üç doğal afet olarak kabul edilenler şunlardır: 1. 1931 Çin Seli: Yaklaşık 1 milyon ila 2,5 milyon insanın ölümüne neden olmuştur. 2. 1556 Şensi Depremi: Çin'de meydana gelen bu deprem, 830.000 kişinin hayatını kaybetmesine yol açmıştır. 3. 2004 Hint Okyanusu Depremi ve Tsunamisi: Sumatra, Endonezya, Hindistan, Sri Lanka ve Maldivler'i etkilemiş, 230.000'den fazla insanın ölümüne neden olmuştur.

Tarihin en büyük sel felaketlerinden biri, 1931 yılında Çin'in Yangtze Nehri bölgesinde meydana gelmiştir. 2024 yılında ise Brezilya'nın Rio Grande do Sul eyaleti son yılların en büyük sel felaketlerinden birini yaşamıştır.