Sakarya'nın jeolojik yapısı, üçüncü zamanın sonları ile dördüncü zamanın başlarında oluşmuştur. Bu jeolojik devirde meydana gelen kıvrılma ve kırılma hareketleri nedeniyle: - Trakya güneye, - Kocaeli Yarımadası ise kuzeye doğru farklı yönlerde çarpılmıştır. Bu çarpılmanın etkisi Sakarya ilinde daha güçlü olmuş ve il alanı Karadeniz'e doğru eğim kazanmıştır. Sakarya'nın yüzey şekilleri dağlar, platolar ve ovalar olarak üç ana bölümde incelenir: - Dağlar: İlin güney yarısında yoğunlaşır. - Platolar: İl alanının %44,3'ünü oluşturur, yer yer ormanlarla kaplıdır. - Ovalar: İlin en büyük ovası Adapazarı Ovası'dır (Akova), Sakarya Nehri'nin taşıdığı alüvyonlarla oluşmuştur.