Narsizm

Herkesi kendinden üstün gören kişiye "narsist" denir.

Ben her zaman haklıyım diyen kişiye narsistik veya kendini beğenmiş denilebilir.

Narsist ve patolojik kişilik bozukluğu aynı şeyler değildir, ancak narsistik kişilik bozukluğu patolojik kişilik bozukluklarından biri olarak kabul edilir. Narsistik kişilik bozukluğu, kişinin kendini olağanüstü ve özel görmesi, sürekli hayranlık bekleme, empati eksikliği ve manipülatif davranışlar sergileme gibi belirtilerle karakterize edilen bir psikiyatrik bozukluktur. Patolojik narsisizm ise, narsistik kişilik özelliklerinin aşırı ve zarar verici seviyelere ulaşması durumudur.

Bir insanın narsist olmasının nedenleri genetik, çevresel ve psikolojik faktörlerin birleşimi ile ortaya çıkar. Bazı olası nedenler: Ebeveynlik tarzı: Aşırı korumacı veya aşırı şımartan ebeveynler, çocuğun narsistik davranışlar sergilemesine yol açabilir. Olumsuz çocukluk deneyimleri: Çocukluk döneminde yaşanan travma, reddedilme, ihmal ve destek eksikliği, narsisistik özelliklerin gelişmesine katkıda bulunabilir. Kültürel faktörler: Rekabetçi ve başarı odaklı toplumlarda bireylerin kendilerini kanıtlama ihtiyacı, narsist tutumların daha fazla benimsenmesine neden olabilir. Özgüven eksikliği: Bu eksikliği örtmeye çalışma eğilimleri, bireyin narsistik davranışlar sergilemesine zemin hazırlar.

İkarüs sendromu, Hubris Sendromu olarak da bilinir ve narsist kişilik bozukluğu ile ilişkilendirilir.

Yansıtma (projeksiyon), narsistik kişilik bozukluğu ve borderline kişilik bozukluğu gibi bazı kişilik bozukluklarında sıkça rastlanan bir özelliktir.

Narsist ve kendini öven kavramlar aynı anlamı tam olarak taşımaz, ancak bazı benzerlikler içerir. Narsist, kendisini diğerlerinden üstün gören, empati kuramayan ve başkalarını manipüle eden bireyi ifade eder. Kendini öven ise, kendi başarılarını ve yeteneklerini abartarak sürekli övgü bekleyen kişiyi tanımlar. Dolayısıyla, narsistlik daha geniş bir kavram olup, kendini övme davranışını da içerebilir.

"Annem ne derse o olur" ifadesi, bazı astroloji inanışlarına göre, annesine aşırı bağlı olan ve kararlarını annesinin onayına göre veren erkekler için kullanılır. Ayrıca, bu ifade, narsist annelerin çocukları için de kullanılabilir.

Yansıtma savunma mekanizması, narsistik kişilik bozukluğu ve borderline kişilik bozukluğu gibi bazı kişilik bozukluklarında sıkça görülür.

"Issız Adam" filmindeki narsist karakter, Alper olarak belirlenmiştir.

Gülseren Budayıcıoğlu'nun "Kral Kaybederse" romanı, narsistik kişilik bozukluğu olan Kenan adlı bir gencin hayatını anlatıyor. Hikaye, Kenan'ın çocukluğunda yaşadığı travmaların onu nasıl bu hale getirdiğini ve tüm kadınların etrafında pervane olduğu bu adamın, bir anda egosunu paramparça bulmasını işliyor. Roman, aynı zamanda ilişkilerde bağımlılık ve çocukluktan gelen psikolojik temellerin de bir yansıması olarak öne çıkıyor.

Bencillik, narsistik ve antisosyal (sosyopat, psikopat) kişilik bozukluklarının en belirgin belirtilerinden biridir.

İşlevsiz ve işlevsel narsizm arasındaki fark, narsizmin şiddetine ve bireyin sosyal çevresine olan etkisine bağlıdır. İşlevsiz narsizm, narsistik kişilik bozukluğuyla ilişkilidir ve bireyin kendini aşırı beğenme, empati eksikliği, sürekli hayranlık bekleme gibi belirtilerle kendini gösterir. İşlevsel narsizm ise daha dengeli bir özgüvene sahip olmayı ifade eder ve bireyin kendine güvenmesi, başarılarından gurur duyması gibi sağlıklı özellikleri içerir.

Bezlenmek (kendini beğenmişlik) narsistik kişilik bozukluğunda görülen bir özelliktir.

Kendini sergileme hastalığı olarak bilinen durum, narsist kişilik bozukluğu olarak adlandırılabilir. Narsist kişilik bozukluğu, bireyin kendini herkesten üstün ve eşsiz hissetmesi, artan beğenilme ihtiyacı ve empati yoksunluğu ile karakterizedir. Belirtileri arasında kendini büyük görme, aşırı takdir edilme isteği ve başkalarının ihtiyaçlarına karşı duyarsızlık yer alır. Tedavisi genellikle psikoterapi üzerine odaklanır ve bireyin duygusal denge ve sosyal becerilerini geliştirmesine yardımcı olabilir.

Yansıtma yöntemi, narsistik kişilik bozukluğu ve borderline kişilik bozukluğu gibi bazı akıl hastalıklarında sıkça gözlemlenir.

El Príncipe (2019) filmi, 20’li yaşlarda narsist bir genç olan Jaime’nin hikayesini anlatıyor. Hapishanede, Jaime mahkumların saygı duyduğu yaşlı bir adamla tanışır ve adamın himayesine girer. Filmde ayrıca, cinsel kimlik arayışı, aşk, şiddet ve güç temaları da işlenmektedir.

Patolojik ve toksik narsist arasındaki fark, davranışlarının yoğunluğu ve sürekliliğidir. Patolojik narsist, sürekli ve yıkıcı davranışlar sergileyerek sahte bir üstünlük arzusu içindedir. Toksik kişi ise öznel olarak bencil ve ilgi meraklısı olabilir, ancak empati kurabilir.

"İmkansız İlişkilerden Mümkün İlişkilere" kitabı, Psikiyatrist Dr. Bahar Tezcan tarafından kaleme alınmıştır ve ilişki bağımlılığı, narsist bireyle ilişki ve evlilik gibi konuları ele almaktadır. Kitapta, dört farklı vaka örneği üzerinden şu konular işlenmektedir: 1. Çocukluk çağı travmaları ve ebeveyn tutumları: Kişisel tarihi şekillendiren bu unsurların bireyin hayatındaki etkisi. 2. Bağımlı stilde ilişki kurma: İki insanın yakın ilişki kurmasının doğası ve bu süreçte yapılan seçimler. 3. Ayrılık, acı çekme ve iyileşme: İlişkilerin bazen zorlaşması ve çıkmaza girmesi, bunun nedenleri ve çözüm yolları. Tezcan, her şeyin temeli olarak insanın kendini tanımasını ve sevmesini vurgulamaktadır.

Narsist kişilik bozukluğunu konu alan bazı filmler şunlardır: 1. "American Psycho" (2000). 2. "Gone Girl" (2014). 3. "Narcos" (2015-2017). 4. "Succession" (2018-devam). 5. "The Great Gatsby" (2013). Ayrıca, "Yetenekli Bay Ripley" ve "Şeytan Marka Giyer" gibi filmler de narsist karakterleri etkileyici bir şekilde ele almaktadır.