MerkezBankası

Merkez Bankası baz puanı, faiz oranlarındaki değişimi ifade eden bir ölçüm birimidir. Diğer bir deyişle, 100 baz puanlık değişim %1'lik değişime eşittir.

2025 yılı Ocak ayında Merkez Bankası'nın faiz kararı 23 Ocak'ta yapılan Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında alındı ve politika faizi yüzde 45 olarak belirlendi.

Türkiye'nin rezervlerinin eridiği dönemler şunlardır: 1. 14 Şubat 2025 haftası: Merkez Bankası rezervleri bu haftada 173,2 milyar dolarla rekor kırdıktan sonra düşüş eğilimine girdi. 2. 23 Ağustos 2024 haftası: Rezervlerde 2 milyar 502 milyon dolar düşüş yaşandı. 3. 11 Nisan 2025 haftası: Toplam rezervler 2 milyar 250 milyon dolar azalarak 147,5 milyar dolara geriledi.

İngiltere Merkez Bankası (BoE) faiz artırdığında, Sterlin'in değeri dünya genelinde yükselir ve diğer para birimleri Sterlin karşısında değer kaybeder. Diğer etkiler şunlardır: - Enflasyonla mücadele algısı güçlenir ve ulusal para birimi diğer para birimleri karşısında daha güçlü hale gelir. - Kredi faizleri artar, bu da borçlanmada azalma yaratır. - Gayrimenkul piyasasında talep düşüşü ve konut satışlarının yavaşlaması görülebilir. - Borsa hisse senedi fiyatlarını baskılayabilir ve yatırımcıların risk algısını değiştirebilir.

Haziran ayında doların yükselmesinin iki ana nedeni vardır: 1. Merkez Bankası'nın Müdahaleyi Bırakması: Uzun süre kur belirli bir bantta tutulduktan sonra, Merkez Bankası'nın kura müdahale etmeyi bırakması, döviz talebinin artmasına ve doların yükselmesine yol açtı. 2. Ekonomi Politikalarındaki Değişim: Yeni ekonomi modelinde daha serbest piyasa koşullarına dönülmesi ve Mehmet Şimşek'in ekonomi yönetimine gelmesi, piyasalarda belirsizlik yaratarak doların değer kazanmasına neden oldu.

Hazine ve Merkez Bankası İşlemleri ile ilgili sınav soruları genellikle aşağıdaki konuları kapsar: 1. Merkez Bankası'nın Görev ve Yetkileri: Merkez Bankası'nın tarihçesi, temel görevleri, organları ve yetkileri. 2. Piyasa İşlemleri: Merkez Bankası'nın yaptığı açık piyasa işlemleri, reeskont oranları, munzam karşılık oranları gibi para arzını denetleme araçları. 3. Hazine İşlemleri: Hazine Müsteşarlığı'nın görev ve yetkileri, kamu gelirleri ve giderleri, nakit hareketleri, hazine bonoları. 4. Ekonomi Üzerindeki Etkiler: Hazine ve Merkez Bankası işlemlerinin ekonomi üzerindeki etkileri, bütçe finansmanı ve döviz yönetimi. Örnek sınav soruları için 2006 yılı Merkez Bankası Uzman Yardımcılığı Sınavı soruları incelenebilir.

Merkez Bankası, 17 Nisan 2025 tarihinde politika faizini 350 baz puan artırarak yüzde 46 seviyesine yükseltti.

Japonya Merkez Bankası (BoJ), 31 Ekim 2024 tarihindeki toplantısında faiz oranını yüzde 0,25 seviyesinde sabit tutma kararı aldı.

Merkez Bankası enflasyon hesaplayıcısını kullanmak için aşağıdaki adımları izlemek gerekmektedir: 1. İlgili yılları ve tutarı girin. 2. "Hesapla" tuşuna basın. 3. Kuruşlu miktarları virgül değil, nokta ile ayırın. Bu hesaplayıcı, Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) hesapladığı tüketici fiyat endeksine (TÜFE) göre oluşturulmuştur ve 1968-2003 yılları arasındaki en yeni mal ve hizmet sepetini kullanarak oranlama ile hesaplama yapar. Ayrıca, Merkez Bankası'nın enflasyon hesaplayıcısına aşağıdaki sitelerden de erişilebilir: - www3.tcmb.gov.tr; - kalcule.com.

Merkez bankasının net rezervi, aşağıdaki adımlarla hesaplanır: 1. Döviz Rezervleri: Merkez bankası, bilançolarındaki döviz varlıklarını belirli bir kur üzerinden değerlendirir. 2. Altın Rezervleri: Merkez bankalarının ellerindeki altın rezervleri, altının piyasa değeri üzerinden hesaplanır. 3. Özel Çekme Hakları (SDR): Uluslararası Para Fonu (IMF) tarafından oluşturulan SDR, ülkelerin rezerv varlıkları arasında yer alır ve değeri günlük olarak ilan edilir. 4. Brüt Rezerv Değeri: Yukarıdaki üç kalemin toplamı genellikle brüt rezerv değerini verir. 5. Net Rezerv Miktarı: Merkez bankası bilançosunda yer alan dış varlıklar’dan, dış yükümlülükler’in çıkarılması yoluyla hesaplanır (o günkü TCMB USD alış kuru ile). 6. Swap Hariç Net Rezerv: Net rezerv değerinden, swap işlemleri toplamı düşülerek hesaplanır.

Merkez Bankası rezervlerinin erimesinin birkaç nedeni vardır: 1. Enerji İthalatı Ödemeleri: Artan enerji fiyatları, Türkiye'nin enerji ithalat faturasını artırarak rezervleri olumsuz etkiledi. 2. Hazine Eurobond İşlemleri: Hazine'nin Eurobond borçlanmaları ve bu borçlanmaların geri ödemeleri rezervleri düşüren unsurlar arasında yer aldı. 3. Kur Korumalı Mevduat (KKM) Dönüşleri: KKM hesaplarında döviz cinsi mevduata yapılan dönüşler de rezervlerin erimesine neden oldu. 4. Rutin Unsurlar: İhracatçıların gelirlerinin bir kısmını Merkez Bankası'na satması gibi rutin işlemler de rezervler üzerinde dalgalanmalara yol açtı.

Türkiye'nin 2 yıllık faizinin yüksek olmasının birkaç nedeni vardır: 1. Merkez Bankası'nın politika faizini artırması: Merkez Bankası'nın enflasyonla mücadele kapsamında uyguladığı sıkı para politikaları, kredi faiz oranlarını yukarı çekmektedir. 2. Küresel faiz oranlarındaki artış: Küresel ekonomideki gelişmeler ve risk primi, Türkiye'deki faiz oranlarını etkilemektedir. 3. Döviz kuru etkisi: Döviz kurlarındaki dalgalanmalar da faiz oranlarının yükselmesine katkıda bulunmaktadır.

Merkez Bankası baz puan artışı, faiz oranlarındaki değişimi ifade eden bir ölçüm birimidir ve yüzde 0,01'e karşılık gelir. Bu artış, Merkez Bankası'nın faiz oranlarını yükseltmesi anlamına gelir.

Gürcistan Merkez Bankası'nın dolar kuru, dalgalı kur sistemi kapsamında belirlenir. Ayrıca, Merkez Bankası gösterge kur hesaplaması da yapar. Bunun için: 1. Bankalararası döviz piyasasında saat 10.00'dan 15.00'e kadar her saat başı oluşan kurların ortalamasını alır. 2. Bu 6 değerin ortalamasını alarak bir "orta değer" tespit eder. 3. Orta değere iskonto ve prim uygulayarak alış ve satış kurlarını belirler. Kurlar, her iş günü saat 15.30'da web sitesinde ilan edilir ve ertesi gün Resmi Gazete'de yayınlanır.

Döviz rezervi, bir ülkenin merkez bankası veya diğer finansal kurumlar tarafından tutulan yabancı para birimlerini ifade eder. Bu rezervler, genellikle ABD doları, euro, İngiliz sterlini gibi güçlü para birimlerinden oluşur ve çeşitli amaçlarla kullanılır: Ekonomik istikrarın korunması: Döviz rezervleri, ekonomik krizlere karşı bir tampon görevi görür. Döviz kurlarının düzenlenmesi: Kur dalgalanmalarını önlemek için kullanılır. Dış borçların ödenmesi: Ülkenin dış borçlarını ödemek için kullanılabilir. Uluslararası ticaretin kolaylaştırılması: Uluslararası ticarette ödeme aracı olarak kullanılır.

1 Temmuz 2025 tarihinde doların düşmesinin nedeni, ABD Merkez Bankası (FED) faiz kararları ve enflasyon verilerinin döviz piyasasında volatiliteyi artırması olarak gösterilebilir. Ayrıca, 1 Temmuz 2019 tarihinde doların düşmesinin sebebi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump'ın G20 zirvesinde yaptığı görüşme sonrası yapılan açıklamaların piyasaları rahatlatması olarak belirtilmiştir. Döviz kurlarındaki hareketler, küresel ekonomik belirsizlikler ve merkez bankalarının politikalarından etkilenmektedir. Yatırım kararları almadan önce bir finansal danışmana başvurulması önerilir.

11 Kasım 2024'te dolar kurunun düşmesinin nedeni, ABD’de faiz artışlarının sona ermesi ve Türk Lirası’ndaki zayıflığın devam etmesi olarak belirtilmiştir. Ayrıca, döviz kurlarındaki dalgalanmanın yıl sonuna kadar devam etmesi beklenmektedir. Döviz kurları, birçok faktöre bağlı olarak değişiklik gösterebilir; bu nedenle, kesin nedenlerin belirlenmesi için uzman görüşlerine başvurulması önerilir.

Fiyat istikrarını sağlamak genellikle merkezi bankalar ve hükümetlerin sorumluluğundadır. Merkez bankaları, para politikaları aracılığıyla enflasyonu kontrol altına almaya, döviz kurlarını dengelemeye ve faiz oranlarını düzenlemeye çalışarak fiyat istikrarını sağlama amacındadır. Hükümetler ise ekonomik politikalar ve düzenlemelerle piyasa denetimi yaparak fiyat dalgalanmalarını azaltabilir. Ayrıca, serbest piyasa ekonomilerinde rekabet ve arz-talep dengesi de fiyat istikrarına katkıda bulunur.

Yeni 100 TL banknotlarda Merkez Bankası Başkanı Dr. Fatih Karahan ve Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Hatice Karahan'ın imzaları bulunmaktadır.

Merkez Bankası dolarları çeşitli kaynaklardan temin eder: 1. Diğer Merkez Bankaları: Merkez Bankası, altın rezervlerinin bir kısmını diğer merkez bankalarında saklar ve bu bankalardan doğrudan yatırım yapmak amacıyla dolar alabilir. 2. Döviz Piyasaları: Bankalar, döviz alım-satım işlemlerini döviz piyasalarında gerçekleştirirler ve bu piyasalarda dolar temin edebilirler. 3. İhaleler ve Müdahaleler: Merkez Bankası, gerekli durumlarda döviz piyasasında ihale veya müdahale yöntemiyle dolar alım satımı yapabilir.