İdariHukuk

Yok hükmünde sayılan işlemler, idari hukukta yetki unsuruna ilişkin ağır ve açık sakatlıklar içeren işlemlerdir. Bu tür işlemler şunlardır: 1. Fonksiyon Gaspı: İdarenin yargı veya yasama alanına giren bir işlem yapması. 2. Yetki Gaspı: İdare adına irade açıklamaya yetkili olmayan bir kişinin işlem tesis etmesi. 3. Yetki Tecavüzü: Bir idari makamın başka bir idari makamın yetki alanına giren konuda işlem yapması. Ayrıca, konusu imkansız olan işlemler ve başvuru olmadan yapılan işlemler de yok hükmünde kabul edilir.

İdari işlemin iptali davasında idarenin itiraz süresini uzatması mümkündür. Bu süre, haklı sebeplerin bulunması halinde, taraflardan birinin talebi üzerine görevli mahkeme kararı ile otuz günü geçmemek ve bir defaya mahsus olmak üzere uzatılabilir.

İdari işlem iptalinde zamanaşımı süresi, genel olarak 60 gündür. Ancak, bazı özel durumlarda bu süre değişebilir, örneğin vergi davalarında süre 30 gündür.

İdarenin takdir yetkisi sınırsız değildir, kamu yararı ve hizmet gerekleri ile sınırlıdır. Anayasa'nın 125. maddesine göre, yargı yetkisi, idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlı olup, hiçbir surette yerindelik denetimi şeklinde kullanılamaz.

Evet, idari işlemler sebep ve konu yönünden denetlenebilir. Sebep yönünden denetim, idari işlemin dayandığı maddi olayların veya hukuki nedenlerin hukuka uygun olup olmadığını inceler. Konu yönünden denetim ise idari işlemin doğrudan hukuki bir sonuç doğurması gereken konuya sahip olup olmadığını değerlendirir.

İdari iptal davasında davalı, idari işlemi yapan kamu tüzel kişisidir. Bu, genel kural olup, özel durumlarda davalı olarak gösterilebilecek bazı idari merciler şunlardır: - TBMM Başkanlığı, TBMM'nin gerçekleştirdiği işlemlere karşı açılacak iptal davasında. - Genel Sekreterlik, Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği bünyesinde gerçekleştirilen idari işlemler için. - İlgili bakanlık, Bakanlar Kurulu kararlarına karşı açılacak davada. - İlgili ana hizmet veya iç birim, bakanlıkça yapılan işlemler için.

İdari hakimler, kamu hukuku ve idari davalara ilişkin çeşitli soruları çözer. Bu sorular genellikle aşağıdaki konuları kapsar: İdari işlemler: Kamu kurumları tarafından alınan kararlar ve yapılan işlemler. Kamu görevlilerinin eylemleri: Kamu görevlilerinin görevleri sırasında yaptığı eylemler ve ihmaller. İdari sözleşmeler: Kamu kurumlarıyla yapılan sözleşmelere ilişkin ihtilaflar. Vergi uyuşmazlıkları: Vergi, resim, harç gibi mali yükümlülüklerle ilgili davalar. Ayrıca, idari hakimler, anayasa hukuku, idare hukuku, medeni hukuk, ceza hukuku gibi alanlarda da sorularla karşılaşır.

Adli ve idari hakimlikte yer alan dersler, sınavların türüne göre değişiklik göstermektedir. Adli hakimlik sınavında yer alan dersler şunlardır: 1. Genel Yetenek ve Genel Kültür Testi: Türkçe, matematik, Türk kültür ve medeniyetleri, Atatürk ilkeleri ve inkılap tarihi, temel yurttaşlık bilgisi. 2. Ortak Alan Bilgisi Testi: Anayasa hukuku, medeni hukuk, borçlar hukuku, hukuk yargılama usulü, ticaret hukuku, iş hukuku, icra ve iflâs hukuku, ceza hukuku, ceza yargılama usulü. 3. Adli Yargı Testi: Borçlar hukuku (özel hükümler), ceza hukuku (özel hükümler), ceza muhakemesi kanunu (CMK). İdari hakimlik sınavında ise dersler şu şekildedir: 1. Genel Yetenek ve Genel Kültür Testi: Aynı dersler. 2. Ortak Alan Bilgisi Testi: Anayasa hukuku, idare hukuku, idarî yargılama usulü, hukuk yargılama usulü, borçlar hukuku (genel hükümler). 3. İdari Yargı Testi: Vergi hukuku, vergi usul hukuku, maliye-ekonomi, ticari işletme-şirketler hukuku, milletlerarası hukuk-milletlerarası özel hukuk.

İdari işlemlerin iptalini, hukuka aykırılıktan doğrudan etkilenen her gerçek ve tüzel kişi talep edebilir. Bu kişiler, idari işlemin kendilerine tebliğinden itibaren 60 gün içinde yetkili idare mahkemesine başvurarak iptal davası açabilirler.

Yerindeliğe dayalı iptal davası, idari işlemlerin yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden hukuka uygunluğunun denetlenmesi temelinde açılan bir davadır. Bu davada, idari işlemin kamu yararına uygun olup olmadığı da değerlendirilir. İptal davalarında yerindelik denetimi yapılmaz, çünkü idari yargı yeri, idarenin yerine geçerek bir konuda işlem tesis edemez; sadece işlemin hukuka aykırılığı sebebiyle iptal kararı verebilir.