Hitit

Hitit rölyefleri, çeşitli müzelerde ve tarihi alanlarda bulunmaktadır: 1. Sivas Arkeoloji Müzesi: Sivas'ta, Hitit fırtına tanrısı Teşup'un boğaları olan Hurri ve Şerri'yi temsil eden iki figürlü rython (riton) sergilenmektedir. 2. Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi: Eski Hitit Krallığı dönemine ait İnandık Vazosu, bu müzede yer almaktadır. 3. Hattuşa, Çorum: UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan Hitit başkenti Hattuşa'nın kalıntılarında, büyük kral betimlemeli ortostatlar bulunmaktadır. 4. Fraktin, Kayseri: Hitit Kralı III. Hattuşili ve eşi Kraliçe Puduhepa'nın betimlendiği Fraktin Kabartmaları (Rölyefleri) bu bölgede yer almaktadır.

Puduḫepa, Hitit Kraliçesi olarak, antik dünyada önemli bir figür olarak kabul edilir. İşte onun önemini vurgulayan bazı nedenler: Uluslararası Diplomasi: Puduḫepa, Hitit'in uluslararası diplomasisinde aktif rol oynamış, Mısır firavunu II. Ramses ile önemli yazışmalar gerçekleştirmiştir. Dini ve Siyasi Etki: Hitit tanrılarının panteonunu yeniden düzenleyerek din ve siyaseti harmanlamıştır. Saray Yönetimi: Kraliyet saraylarının iç düzenlemelerini kontrol etmiş ve adli meselelere müdahale etmiştir. Aile Bağları: Oğullarını ve kızlarını, Hititlerin üstünlüğünü sağlamak ve ittifakları güçlendirmek için kullanmıştır.

Hititçe dilinde yazılmış 30 binin üzerinde çiviyazılı tablet bulunmaktadır.

Anadolu'nun en güçlü kadın figürlerinden biri olarak Hitit Kraliçesi Puduhepa kabul edilir. M.Ö. 13. yüzyılda yaşamış olan Puduhepa, Kral III. Hattuşili'nin eşi olup, devlet yönetiminde önemli bir rol oynamış ve Kadeş Antlaşması'na mührünü basmıştır.

Hitit devlet yönetiminde Pankuş ve Tavananna'nın görevleri şunlardır: Pankuş: - Kralın göstereceği veliaht Pankuş tarafından müzakere edilirdi. - Soylular kralın yargısına bağlı değillerdi, tartışmalı konular Pankuş'ta ele alınır ve karara bağlanırdı. - Kraldan birine verilen ölüm cezasının Pankuş'un onayından geçmesi gerekirdi. Tavananna: - Dini törenlere ve bayramlara başkanlık yapardı. - Kral savaşa gittiğinde ülkeyi yönetirdi. - Kadeş Antlaşması'nda Hitit kralının yanında kraliçenin de imzası yer alırdı, bu durum Hititlerde kadınların devlet idaresinde etkili olduğunu gösterirdi.

Yeni Hitit 1 seviyesi, temel (A1 ve A2) seviye olarak belirlenmiştir.

Hattuşa'da iki adet rölyef bulunmaktadır: 1. II. Şuppiluliuma Rölyefi: Hitit İmparatorluğu'nun bilinen son hükümdarı II. Şuppiluliuma'ya ait rölyef, Büyük Kale'de yer almaktadır. 2. Yazılıkaya Rölyefi: Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı'nda, Kral IV. Tuthaliya'nın kabartması olarak yer almaktadır.

"Hitit Güneşi" ve "Hititler" adlı iki farklı filmden bahsedilmektedir: 1. "Hitit Güneşi" (1956): Bu film, Anadolu'daki Hitit kültürünün çeşitli yönlerini anlatmaktadır. 2. "Hititler" (2003): Bu belgesel, Tolga Örnek tarafından yönetilmiş olup, Hitit İmparatorluğu'nun çarpıcı tarihini ele almaktadır.

Hitit Devleti'nin yönetim şekli mutlak monarşi ve parlamenter monarşi olarak iki dönemde değişmiştir. Eski Krallık Dönemi'nde (MÖ 1660-1460) feodal beylikler vardı ve kralın yetkileri Pankuş Meclisi tarafından sınırlandırılmıştı. İmparatorluk Dönemi'nde (MÖ 1460-1190) ise merkezi otorite güçlenmiş, Pankuş Meclisi'nin yetkileri azalmış ve kralın yetkileri artmıştır.

Hitit çivi yazısı, insanlık tarihinin en eski yazı sistemlerinden biri olması nedeniyle önemlidir ve aşağıdaki nedenlerle kültürel ve tarihsel açıdan büyük değer taşır: 1. Kayıt Tutma ve İletişim: Çivi yazısı, Sümerlerin ticaret, hukuk ve dini metinlerini kaydetme ihtiyacından doğmuştur. 2. Çok Dilli Kullanım: Sümerlerden sonra Akadlar, Babilliler, Asurlular ve Hititler gibi birçok medeniyet tarafından uyarlanmış ve kullanılmıştır. Bu, farklı diller ve kültürler arasında iletişimi ve etkileşimi kolaylaştırmıştır. 3. Tarihsel Belgeler: Çivi yazısı ile yazılmış metinler, yıllıklar, tarihi olaylara ilişkin belgeler, antlaşmalar ve mektuplar gibi önemli tarihsel kaynakları içerir. 4. Yazı Geleneklerinin Gelişimi: Çivi yazısının gelişimi, modern alfabelerin temellerinin atılmasında dolaylı bir etki yapmıştır.

“Boğazköy’den Karatepe’ye Hititbilim ve Hitit Dünyasının Keşfi” adlı eser, Fatma Canpolat tarafından hazırlanmıştır.

Eski Anadolu uygarlıklarında çıkarılan bazı kanunlar şunlardır: 1. Urkagina Kanunları: Sümerlerde, rahiplerin elindeki yönetme yetkisini din dışı yöneticilere veren ve özel mülkiyet hakkını güvence altına alan ilk yazılı hukuk metnidir. 2. Hitit Kanunları: Hititliler, Sami kavimlerinin kanunlarına eklemeler ve düzeltmeler yaparak oluşturmuşlardır. 3. Frig Kanunları: Tarımsal üretimi korumaya yönelik kanunlarla dikkat çekmişlerdir. 4. İbrani Kanunları (On Emir): İsrailoğulları'nın Mezopotamya'dan çıktıktan sonra Allah tarafından kendilerine bildirilen emirlerdir.

Puduhepa'nın hikayesi, MÖ 13. yüzyılda Hitit Kralı III. Hattuşili'nin eşi olarak Hitit İmparatorluğu'nun kraliçesi olmasıyla başlar. Öne çıkan olaylar: - Erken Yaşamı: Puduhepa, Lawazantiya'da (günümüz Çukurova çevresi) doğmuş ve İştar'ın rahibi olan babasının yanında büyümüştür. - Evliliği: Kadeş Savaşı'ndan dönen Hattuşili, rüyasında İştar'ın emriyle Puduhepa ile evlenmesi gerektiğini görür ve bu şekilde evlenirler. - Kraliçe Olması: Hattuşili'nin tahta çıkmasından sonra Puduhepa, "tawananna" unvanıyla kraliçe olur. - Diplomatik Rolü: Puduhepa, Mısır Firavunu II. Ramses ile yazışarak iki devlet arasında barışın sağlanmasına katkıda bulunur ve dünyanın ilk yazılı barış antlaşması olan Kadeş Antlaşması'nın altında mührünü kullanır. - Dini ve Hukuki Faaliyetleri: Hitit pantheonunu yeniden düzenler, dini törenleri yönetir ve adli işlerde bulunur. Puduhepa, tarihteki en etkili kadınlardan biri olarak kabul edilir ve "Anadolu'nun Barış Kraliçesi" olarak anılır.

Anallar, Hitit hükümdarlarının tanrılarına hesap vermek amacıyla yazdıkları yıllıklardır. Bu yıllıklarda, Hitit kralları yaptıkları savaş, barış gibi faaliyetleri tarafsız bir şekilde anlatmışlardır.

Hitit krallarının 3 yıl hüküm sürdüğüne dair doğrudan bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, Hitit tarihinde taht kavgaları ve kral cinayetlerinin yaygın olduğu bir dönem vardır ve bu dönemde kralların hükümdarlıkları kısa sürmüş olabilir. Örneğin, I. Murşili'nin ardından gelen gasıp krallar devri olarak adlandırılan dönemde, krallar (Hantili, Zidanta, Ammuna ve Huzziya) birer birer önceki kralı öldürerek tahta geçmişlerdir.

Ankara, ilk kurulduğunda Hitit şehri Ankuva'nın yerinde, Frigyalılar tarafından Gemi Çapası (Anker) bulunan bir bölgeye kurulmuştur.

Hitit kuyuları, su kaynaklarını kontrol altında tutmak ve su sıkıntısına karşı tedbirler almak amacıyla yapılmıştır. Ayrıca, Hititler için su ve su kaynakları hayati önem taşıyordu çünkü onlar bir tarım toplumuydu ve suyun temizliği dini ritüellerinde önemli bir yer tutuyordu.

"Yeni Hitit" ders kitabı seti, üç ayrı düzeyde (Temel, Orta, Yüksek) olmak üzere toplam 12 üniteden oluşmaktadır.

Hitit uygarlığının zengin olmasının temel nedenleri şunlardır: 1. Tarım ve Hayvancılık: Hitit ekonomisi, verimli toprakları sayesinde tarım ve hayvancılığa dayanıyordu. 2. Ticaret: Hititlerin, Mezopotamya ve diğer bölgelerle yaptığı ticaret, ekonomik kalkınmalarını hızlandırdı. 3. Maden İşlemeciliği: Hititlerde maden işlemeciliği gelişmişti ve bu da ekonomik faaliyetlere katkı sağlıyordu. 4. Hukuk ve Yönetim: Hitit kanunları, mülkiyet haklarını koruyarak ekonomik faaliyetlerin düzenli bir şekilde yürütülmesini sağladı.

Oylum Höyük, birçok nedenden dolayı önemlidir: 1. Stratejik Konum: Höyük, yüksek Anadolu platosunun bittiği ve Suriye'ye doğru uzanan düzlüklerin başladığı verimli topraklar üzerinde yer alır. 2. Tarihî Zenginlik: Oylum Höyük, Neolitik Çağ'dan itibaren kesintisiz olarak iskan görmüş ve Tunç Çağları (M.Ö:3000-1200/1000) başta olmak üzere çeşitli dönemler boyunca bölgesel bir merkez olmuştur. 3. Arkeolojik Bulgular: Yapılan kazılar, höyükte Hitit dönemine ait arkeolojik bulgular ele geçirmiş ve Orta Tunç Çağı'na ait büyük bir saray yapısının kalıntılarını ortaya çıkarmıştır. 4. Koruma ve Tanıtım Çalışmaları: Höyük, Kilis Valiliği ve ilgili kurumlar tarafından yürütülen koruma ve tanıtım projeleriyle bölgenin turizm potansiyeline katkıda bulunmaktadır.