Evreler

Dolunay evresi, Ay'ın Dünya'dan tamamen aydınlık olarak görüldüğü evredir. Bu evrede Dünya, Ay ile Güneş arasında bulunur.

Ay'ın evrelerini temsil eden bilimsel model oluşturabilme, 5. sınıf fen bilimleri kazanımlarından biridir. Bu kazanım kapsamında öğrenciler: Ay'ın evrelerini temsil eden bir model önerir. Modellerini yeni kanıtlara bağlı olarak geliştirir. Ay'ın evrelerini temsil eden bilimsel modellere şu örnekler verilebilir: Ayın Evreleri Modeli: Ay'ın Dünya etrafındaki yörüngesini ve Güneş ışınlarının bu yörünge boyunca Ay'a nasıl vurduğunu açıklar. El Feneri ile Modelleme Deneyi: Kapalı bir kutunun bir yüzüne el fenerinin geçebileceği büyüklükte bir delik açılarak, ip ile asılan bir pinpon topunun farklı deliklerden gözlemlenmesiyle yapılır. Köpük Toplarla Modelleme Deneyi: El feneri Güneş'i, farklı boyutlardaki köpük toplar ise Dünya ve Ay'ı temsil ederek, Ay'ın farklı evrelerinin gözlemlenmesiyle yapılır.

Ay'ın aydınlık ve karanlık kısımlarının oranı, Ay'ın evresine bağlı olarak değişir. Dolunay evresinde, Ay'ın tüm yüzeyi aydınlık görünür, bu da aydınlık ve karanlık kısımların eşit olduğu anlamına gelir. Ay'ın diğer evrelerinde (hilal, ilk dördün, son dördün) aydınlık ve karanlık kısımların oranı, Ay'ın Dünya ve Güneş'e göre konumuna bağlı olarak değişir.

Ayın yeni hali, Ay'ın Güneş ile Dünya arasında bulunduğu ve aydınlık yüzünün hiç görünmediği yeni ay evresinde görülür. Ayın eski hali ise, kameri (Hicri) takvime göre, ayın on dördünden sonraki günlerde görülür. Ayın evrelerini takip etmek için aşağıdaki siteler kullanılabilir: SpaceWeatherLive.com; Yandex Hava Durumu.

Ay, dolunay evresinde görsel olarak daha büyük görünür. Bunun nedeni, Ay'ın Dünya etrafındaki yörüngesinin elips olması ve Dünya'ya olan uzaklığının sürekli değişmesi olarak açıklanır. Ancak, Ay'ın büyük görünmesinin bir diğer sebebi de ufuk çizgisinde ön plandaki cisimlerle kıyaslandığında oluşan göz yanılsaması olabilir.