ErzurumKongresi

Erzurum Kongresi'nin 100. yılı 23 Temmuz 2019 tarihinde kutlanmıştır.

Erzurum Kongresi'nin 6 maddesi şunlardır: 1. Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür, bölünemez. 2. Her türlü yabancı işgal ve müdahalesine karşı millet topyekûn kendini savunacak ve direnecektir. 3. İstanbul Hükümeti vatanı koruma ve istiklâli elde etme gücünü gösteremediği takdirde, bu gayeyi gerçekleştirmek için geçici bir hükümet kurulacaktır. 4. Kuvâ-yı Milliye'yi tek kuvvet olarak tanımak ve millî iradeyi hâkim kılmak esastır. 5. Manda ve Himaye kabul edilemez. 6. Millî Meclis'in derhal toplanmasını ve hükümetin yaptığı işlerin Meclis tarafından kontrol edilmesini sağlamak için çalışılacaktır.

Milli Mücadele döneminde ilk kez ulusal sınırlardan Erzurum Kongresi ile bahsedilmiştir.

"Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür bölünemez" sözü, Erzurum Kongresi'nde söylenmiştir.

Milli Mücadelenin ilk kongresi, 23 Temmuz 1919 tarihinde Erzurum Kongresi olarak yapılmıştır.

Erzurum Kongresi'nde iki cemiyet birleşti: Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti ve Trabzon Muhafaza-i Hukuk Cemiyeti.

Mustafa Kemal Atatürk, 1919 yılında Erzurum'a gelerek Milli Mücadele'yi başlatmış ve Cumhuriyet'in temellerini atmıştır. Atatürk'ün Erzurum'da gerçekleştirdiği bazı önemli faaliyetler: Askerlik görevinden istifa etmesi. Erzurum Kongresi'ni toplaması. Temsil Heyeti'ni kurması. Cumhuriyet'e giden yolu belirlemesi. Hemşehri olması ve nüfus cüzdanı alması. Deprem bölgesine gitmesi.

Erzurum Kongresi'nde Misak-ı Milli sınırlarından verilen ilk taviz, Batum'dur.

Erzurum Kongresi'ne Diyarbakır ve Elazığ (Ma'muretülaziz) vilayetlerinin delegeleri katılamadı. Bu durumun sebebi, İstanbul Hükümeti'nin bu vilayetlerin delegelerinin kongreye gitmesini engellemesi oldu.

Erzurum Kongresi'nde manda ve himaye, devletin bağımsızlığını ve istiklalini engellemesi nedeniyle kesin bir dille reddedildi. Bu kararın temel felsefesi, "milletin istiklâlini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır" anlayışına dayanıyordu.

Temsil Heyeti, Erzurum Kongresi'nden sonra kurulmuştur.

23 Temmuz 1919'da Erzurum Kongresi toplanmıştır. Erzurum Kongresi'nde alınan bazı kararlar şunlardır: Milli sınırlar içinde vatan bölünmez bir bütündür, parçalanamaz. Her türlü yabancı işgal ve müdahalesine karşı millet topyekun kendisini savunacak ve direnecektir. Vatanı korumayı ve bağımsızlığı sağlamayı merkezi hükümet sağlayamadığı takdirde, bu amacı gerçekleştirmek için geçici bir hükümet kurulacaktır. Manda ve himaye kabul edilemez. Milli meclisin derhal toplanması ve hükümet işlerinin meclis tarafından kontrol edilmesi için çalışılacaktır. Erzurum Kongresi, milli mücadelenin rotasının belirlenmesi açısından tarihi bir öneme sahiptir.

Erzurum Kongresi'nde alınan "Manda ve Himaye Kabul Edilemez" kararı, tam bağımsızlığı amaçladığımızın göstergesidir.

Mustafa Kemal'i Erzurum Kongresi'ne 15. Kolordu Komutanı Kazım Karabekir Paşa davet etti.

Erzurum Kongresi'nin toplanmasıyla şu sonuçlar gerçekleşmiştir: 1. Milli sınırlar içinde vatanın bölünmezliği ilkesi kabul edilmiştir. 2. Tam bağımsızlık ve teslim olmama kararlılığı vurgulanmıştır. 3. Geçici bir hükümet kurulması kararı alınmıştır. 4. Manda ve himaye reddedilmiştir. 5. Temsil Heyeti seçilmiş ve başkanlığına Mustafa Kemal getirilmiştir. Bu kongre, bölgesel olarak toplanmış ancak ulusal kararlar almıştır.

Atatürk'ün yaptığı bazı kongre konuşmaları şunlardır: İzmir İktisat Kongresi Açılış Konuşması (17 Şubat 1923). Konuşmanın bir kısmı şu şekildedir: > "Efendiler; Aziz Türkiye'mizin iktisadi tealisi esbabını aramak ve bulmak gibi vatani, hayati ve milli bir gaye-i mukaddese için bugün burada toplanmış olan sizlerin, muhterem halk mümessillerinin huzurunda bulunmakla çok mesut ve bahtiyarım." Erzurum Kongresi Açış Nutku (23 Temmuz 1919). Konuşmanın bir kısmı şu şekildedir: > "Harb-i Umuminin sonlarına doğru, milliyetler esasına müsterit vaitler üzerine Hükümet-i Osmaniyemiz de âdilâne bir sulha nail olmak emeliyle mütarekeye talip oldu. İstiklâl uğrunda namus ve şehametiyle döğüşen milletimiz 30 Teşrin-i evvel 1918’de imzalanan mütarekename ile silahını elinden bıraktı." Ayrıca, 15-20 Ekim 1927 tarihlerinde gerçekleştirilen Cumhuriyet Halk Partisi'nin 2. Kongresi'nde Atatürk, yaklaşık otuz altı buçuk saat süren bir konuşma yaparak Türk Kurtuluş Savaşı’nı ve onun getirdiği kazanımları detaylı bir şekilde anlatmıştır.

Erzurum Kongresi'nde görüşülmeyen maddeler şunlardır: 1. Boğazlar: Kongre'de boğazlarla ilgili herhangi bir görüşme yapılmamıştır. 2. Osmanlı borçları: Bu konu da kongrede ele alınmamıştır. 3. Kapitülasyonlar: Kapitülasyonlar hakkında da bir görüşme gerçekleştirilmemiştir.

"Manda kabul edilemez" kararı ilk kez Erzurum Kongresi'nde alınmıştır.

Rauf Orbay, Erzurum Kongresi'nde Heyet-i Temsiliye Başkan Vekili olarak seçildiği için Heyet-i Temsiliye Başkanı oldu.

Milli uyanışın ilk kongresi, Mustafa Kemal Atatürk'ün liderliğinde düzenlenen Erzurum Kongresi'dir.