Endemik

Türkiye'de en nadir bitkilerden bazıları Akdeniz Bölgesi, Doğu Anadolu Bölgesi, İç Anadolu Bölgesi ve Karadeniz Bölgesi'nde bulunur. Bazı spesifik nadir bitkiler ve bulundukları yerler: Sığla Ağacı: Yalnızca Muğla ve çevresinde yetişir. Kazdağı Göknarı: Sadece Kazdağı Milli Parkı'nda bulunur. Ters Lale: En çok Hakkari ve Van bölgelerinde görülür. Ayvalık Çemeni: 2019 yılında Ayvalık'ta keşfedilmiştir ve sadece Türkiye'de yetişir. Ayrıca, Erzincan Sütotu adlı bitki de dünyanın ender endemik bitki türleri arasında yer alır ve sadece Erzincan Ovası'nın doğusunda görülür.

Endemik hastalık, belirli bir coğrafi bölgede sürekli olarak var olan ve o bölgenin insan nüfusu için alışılmış düzeyde kabul edilen hastalıklardır. Özellikleri: - Coğrafi sınırlılık: Genellikle belirli bir coğrafi alanla sınırlıdır. - Sürekli varlık: Bölgede sürekli olarak bulunur ve belirli bir zaman diliminde belirli bir düzeyde görülebilir. - Bağışıklık durumu: Yerel halkın hastalığa karşı belirli bir bağışıklık geliştirmiş olması mümkündür. Örnekler: Sıtma, Kırım Kongo Kanamalı Ateşi, Leptospiroz, Dengue gibi hastalıklar endemik hastalıklara örnektir.

Diyarbakır'da 100'ü endemik olmak üzere 1200 bitki türü yetişmektedir.

Anadolu glayolu gibi endemik bitkilerin yok olma nedenleri arasında doğal yaşam alanlarının tahribi, tarım faaliyetleri ve yerleşim bölgelerinin genişlemesi bulunmaktadır. Ayrıca, bilinçsiz kesim, söküm ve herbisit kullanımı da bu bitkilerin varlığını tehdit eden faktörler arasındadır.

Günlük ağacı (Liquidambar orientalis), Türkiye'ye özgü endemik bir bitkidir ve sadece Batı ve Güneybatı Anadolu bölgelerinde doğal olarak yetişir.

Ankara'nın endemik bitkisi Yanar döner (Centaurea tchihatcheffii) olarak bilinir.

Karadeniz'de endemik bitkilerin daha fazla olmasının birkaç nedeni vardır: 1. Coğrafi İzolasyon ve Ekosistem Çeşitliliği: Karadeniz Bölgesi, coğrafi izolasyon ve çeşitli ekosistemler sayesinde endemik türlerin evrimleşmesine ve korunmasına olanak tanır. 2. İklim ve Toprak Yapısı: Yıl boyunca yüksek nem oranı ve bol yağış, zengin toprak yapısı ile birleşerek endemik bitkilerin yetişmesi için uygun bir ortam oluşturur. 3. Dağlık Alanlar: Bölgedeki dağlık alanlar, farklı iklim şartları ve rakımlar sunarak bitki çeşitliliğini artırır. 4. İnsan Etkisi: İnsanların göç yolları üzerinde bulunması ve kültürel alışverişler, bölgeye yeni bitki türlerinin gelmesine ve çeşitliliğin artmasına katkıda bulunmuştur.

Painite, dünyanın en nadir bulunan taşı olarak kabul edilir.

Dünyanın en nadir bulunan bazı çiçekleri ve yetiştikleri yerler şunlardır: 1. Leş Çiçeği (Amorphophallus Titanum): Endonezya'nın yağmur ormanlarında yetişir. 2. Ateş Lalesi (Gloriosa Superba): Asya ve Afrika'nın tropikal ve güney bölgelerinde bulunur. 3. Rafflesia Arnoldii: Endonezya ve Malezya'da yetişir, dünyadaki en büyük çiçektir. 4. Hayalet Orkide (Epipogium Aphyllum): Florida, Küba ve Bahamalar'da bulunur. 5. Middlemist Kırmızısı (Middlemist Camellia): Çin'de yetişir, bugün sadece Yeni Zelanda ve İngiltere'de bulunmaktadır.

Türkiye'ye özgü bazı endemik hayvanlar şunlardır: 1. Anadolu Parsı: Batı ve Güney Anadolu'da yaşadığı düşünülen nadir bir memeli. 2. Akdeniz Foku: Akdeniz kıyılarında yaşayan, nesli tehlike altında olan bir sucul memeli. 3. Anadolu Yer Sincabı: İç Anadolu bozkırlarında yaygın olan bir kemirgen türü. 4. Kelaynak: Şanlıurfa Birecik'te koruma altına alınmış, nadir bir kuş türü. 5. Anadolu Benekli Semenderi: Doğu Anadolu'da bulunan bir amfibi türü. 6. Sivas Kangal Köpeği: Sivas bölgesine özgü, sadık ve koruyucu bir köpek ırkı. 7. Denizli Horozu: Denizli ve çevresinde yetişen, uzun ve ahenkli ötüşüyle ünlü bir horoz türü.

Dünyanın en değişik çiçekleri arasında şunlar sayılabilir: 1. Desmodium Gyrans (Dans Eden Bitki). 2. Amorphophallus Titanum (Ceset Çiçeği). 3. Yarasa Bitkisi (Tacca Integrifolia). 4. Maymun Yüzlü Orkide (Dracula Simia). 5. Welwitschia Mirabilis.

Balan Dağı'nda bulunan yeni endemik bitki türüne "Balan Sümbülü" adı verilmiştir. Ayrıca, Leopoldia cinsine ait diğer bitkilerin de bu bölgede doğal olarak yayıldığı bilinmektedir.

Evet, Antalya'da çiğdem yetişir. Antalya Çiğdemi, yalnızca Antalya ilinde görülen ve yetişen endemik bir çok yıllık bitkidir.

Kayseri'de 302 adet endemik bitki türü bulunmaktadır.

Eskişehir'de 14 çeşit endemik bitki bulunmaktadır.

Gölbaşı'nın güllerinin çok olmasının iki ana nedeni vardır: 1. Gölbaşı Sevgi Çiçeği: Gölbaşı ilçesinde yaygın olarak bulunan ve "Sevgi Çiçeği" olarak bilinen Centaurea Tchihatcheffii adlı endemik bitki türü, bölgenin gül çeşitliliğini artırır. 2. Belediye Çalışmaları: Gölbaşı Belediyesi, ilçeyi yeşillendirme ve güzelleştirme çalışmaları kapsamında park ve bahçelere çeşitli gül türleri dikmektedir.

Kazdağları'nda 32 endemik bitki türü bulunmaktadır.

Elazığ'da 3.000 civarında endemik bitki türü bulunmaktadır.