DünyaTarihi

1993 yılında Türkiye'de yaşanan bazı önemli olaylar: Madımak Oteli Olayı (2 Temmuz). Başbağlar Katliamı (5 Temmuz). Lucky-S Operasyonu (7 Ocak). Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın ölümü (17 Nisan). Bingöl Saldırısı (25 Mayıs).

Geçmişten günümüze dünya siyasi haritası çeşitli nedenlerle önemli değişiklikler geçirmiştir: 1. Keşifler ve Kolonizasyon: Coğrafi keşifler ve kolonizasyon faaliyetleri, yeni toprakların eklenmesiyle haritaların kapsamını genişletmiş ve daha doğru hale getirmiştir. 2. Teknolojik Gelişmeler: Uydu teknolojileri ve GPS gibi yenilikler, haritaların detayını ve doğruluğunu artırmış, coğrafi bilgi sistemlerinin (GIS) temelini oluşturmuştur. 3. Siyasi Değişimler: Savaşlar ve antlaşmalar sonucu yeni ulusların doğuşu ve sınırların yeniden çizilmesi, siyasi haritaların sık sık güncellenmesine yol açmıştır. 4. Kültürel ve İdeolojik Etkiler: Soğuk Savaş döneminde olduğu gibi, ideolojik çatışmalar haritaların çiziminde yansımalarını bulmuştur. Günümüzde dünya siyasi haritaları, dijital ortamlarda interaktif ve dinamik olarak sunulmakta, daha fazla veri ve bilgi içermektedir.

Çanakkale Savaşı'nın önemi hem Türk tarihi hem de dünya tarihi açısından büyüktür: Türk Tarihi Açısından: 1. Milli Şuur ve Özgüven: Balkan Savaşları sonrası yaşanan yenilgilerin ardından Türk ordusunun ve milletinin özgüvenini artırmıştır. 2. Mustafa Kemal Atatürk'ün Yükselişi: Mustafa Kemal'in askeri dehası ve liderliği bu savaşta ortaya çıkmış, "Anafartalar Kahramanı" olarak tanınmıştır. 3. Kurtuluş Savaşı'na Etki: Çanakkale Zaferi, Kurtuluş Savaşı'nın ruhunu beslemiş ve milli mücadelenin kazanılmasında önemli bir rol oynamıştır. Dünya Tarihi Açısından: 1. Savaşın Seyri: İtilaf Devletleri'nin Çanakkale'de yenilmesi, savaşın süresini uzatmış ve Rusya'nın yeterli destek alamaması nedeniyle Bolşevik Devrimi'nin yolunu açmıştır. 2. Stratejik Konum: Çanakkale Boğazı'nın kontrolü, Osmanlı'nın savaştaki hareket kabiliyetini ve stratejik konumunu korumasını sağlamıştır. 3. Yeni Savaş Stratejileri: Hem kara hem de deniz savaşlarının birlikte yapıldığı bu cephe, modern savaş taktiklerinin geliştirilmesine katkıda bulunmuştur.

Dünya tarihinde var olduğu kabul edilen süper kıtalar şunlardır: 1. Columbia (Nuna): Yaklaşık 1,7 milyar yıl öncesinden 1,45 milyar yıl öncesine kadar Kambriyen öncesi dönemde var olmuştur. 2. Rodinia: Yaklaşık bir milyar yıl önce bir araya gelmiş ve yaklaşık 700 milyon yıl önce ayrılmıştır. 3. Pangea: Yaklaşık 320 milyon yıl önce oluşmuş ve yaklaşık 175 milyon yıl önce parçalanmıştır. 4. Gondwana: Yaklaşık 530 milyon yıl önce oluşmuş ve Pangaea'nın bir parçası olmadan önce 200 milyon yıldan fazla bir süre boyunca Dünya'nın en büyük kara kütlesiydi. 5. Pannotia: Yaklaşık 560 milyon yıl önce kısa süreliğine var olmuş olabilecek tartışılan bir süper kıtadır.

İnsanlık tarihini anlatan bazı önemli belgeseller şunlardır: 1. "The Civil War" (1990): Amerikan İç Savaşı'nı ele alan bu mini dizi, dönemin arşiv materyallerine dayanarak hazırlanmıştır. 2. "The World at War" (1973): II. Dünya Savaşı'na dair kapsamlı bir belgesel serisi, savaşı tüm boyutlarıyla inceler. 3. "The Vietnam War" (2017): Vietnam Savaşı'nı kronolojik olarak anlatan bu belgesel, savaşın nedenlerini ve sonuçlarını detaylı bir şekilde işler. 4. "The Men Who Built America" (2012): Amerika'nın zengin iş insanlarının servetlerini nasıl elde ettiklerini ve tarihi olayları anlatan dört bölümlük bir belgesel. 5. "The History of the World in Two Hours" (2011): Dünyanın başlangıcından günümüze kadar olan tüm gelişmeleri ele alan genel bir tarih belgeseli. Diğer öneriler arasında "The Last Czars", "They Shall Not Grow Old" ve "Göbeklitepe" belgeseli de bulunmaktadır.

"Harita 10" ifadesi, İngiliz gazeteci Tim Marshall'ın "Dünyayı Açıklayan 10 Harita" adlı kitabından bahsediyorsa, bu kitap dünyanın farklı bölgelerinin jeopolitik durumunu ele almaktadır. Kitapta incelenen bölgeler şunlardır: Rusya, Çin, Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa, Afrika, Orta Doğu, Hindistan ve Pakistan, Kore ve Japonya, Güney Amerika ve Kuzey Kutbu. Marshall, bu haritaları kullanarak ülkelerin stratejik dengelerinin ilgili jeopolitik alanla nasıl korelasyon gösterdiğini açıklamaya çalışmaktadır.

20 Mayıs tarihinde yaşanan bazı önemli olaylar: 325: Roma İmparatoru II. Konstantin, ilk Ekümenik Konsil'in İznik'te düzenlenmesini sağladı. 1622: Osmanlı İmparatorluğu'nda isyancılar, ordu ve yönetimde yenilik taraftarı olan Padişah II. Osman'ı tahttan indirip öldürdü; yerine I. Mustafa ikinci kez tahta çıkarıldı. 1928: Türkiye'de uluslararası rakamlar kabul edildi. 1963: 20 Mayıs 1963 ayaklanması: Bazı ordu birlikleri, Ankara'da Talat Aydemir'in yönetiminde yeniden ayaklandı; ardından üç büyük ilde sıkıyönetim ilan edildi. 1971: Anayasa Mahkemesi, Millî Nizam Partisi'nin kapatılmasına karar verdi. 1983: Anavatan Partisi (ANAP), Turgut Özal başkanlığında kuruldu. 2024: İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin de içinde olduğu helikopter düştü; Reisi ve Dışişleri Bakanı Abdullahiyan'ın da aralarında olduğu 9 kişi hayatını kaybetti.

En iyi dünya tarihi kitapları arasında öne çıkanlar, 4 cilt takım halinde sunulan eserlerdir: 1. "Büyük Dünya Tarihi: Başlangıçtan Bugüne Kadar 4 Cilt TAKIM" - Jacques Pirenne. 2. "Dünya Tarihi 4 Cilt Takım (4 Kitap Bir Arada)" - Susan Wise Bauer.

Bazı önemli deniz savaşları şunlardır: 1. Büyük Göl Muharebesi (1363): Çin'in Poyang Gölü'nde Ming ve Han hanedanları arasında gerçekleşmiş, 850.000'den fazla denizcinin katıldığı tarihin en büyük deniz savaşıdır. 2. Lepanto Deniz Muharebesi (1571): Akdeniz'de Osmanlı İmparatorluğu ile Kutsal Roma İmparatorluğu, Venedik Cumhuriyeti ve İspanya Krallığı'nın oluşturduğu Kutsal Birlik arasında gerçekleşmiştir. 3. Preveze Deniz Muharebesi (1538): Yunanistan'ın Preveze limanında Osmanlı ve Kutsal İttifak donanmaları arasında gerçekleşmiş, Osmanlı'nın Akdeniz'deki hakimiyetini pekiştiren bir zaferle sonuçlanmıştır. 4. Manila Körfezi Muharebesi (1898): Filipinler'in Manila Körfezi'nde ABD ve İspanya donanmaları arasında gerçekleşmiş, Amerika'nın Pasifik'teki yükselişinin başlangıcını işaret etmiştir. 5. Tsushima Muharebesi (1905): Japonya'nın Tsushima Boğazı'nda Rus ve Japon donanmaları arasında gerçekleşmiş, Japonya'nın Pasifik'teki hakimiyetini pekiştiren bir zaferle sonuçlanmıştır. Bu savaşlar, deniz gücünün ve stratejik dehanın önemli dönüm noktaları olarak tarihe geçmiştir.

H. G. Wells'in "Kısa Dünya Tarihi", insan tarihinin bir özetini sunar ve şu konuları kapsar: 1. Dünyanın ve Yaşamın Gelişimi: Kitabın başlangıcı, Dünya'nın ve üzerindeki yaşamın kökenlerini anlatır. 2. İlkel Düşünce ve Medeniyet: Medeniyetin Beşiği'nden insanlığın gelişimine kadar olan süreci ele alır. 3. Önemli Olaylar: Birinci Dünya Savaşı'nın sonuçları, 1921 Rus Kıtlığı ve Milletler Cemiyeti'nin kuruluşu gibi 20. yüzyılın başlarındaki önemli olayları içerir. Wells, bu kitapta tarihin disiplinlerarası bir çalışmayla yazılması gerektiğini vurgular.

Dünyanın oluşumu ve tektoniği üç ana kategoriye ayrılır: 1. Dünyanın İç Yapısı: Dünya, sıcaklık, yoğunluk ve kalınlık bakımından üç katmandan oluşur: çekirdek, manto ve yer kabuğu. 2. Levha Tektoniği: Yerkabuğunu meydana getiren parçaların hareketiyle ilgili çalışmalar, levhaların mantodaki konveksiyonel akımların etkisiyle hareket ettiğini gösterir. 3. Jeolojik Zaman Dilimleri: Dünya'nın oluşumu, jeolojik zaman dilimlerine ayrılır ve bu dönemlerde önemli jeolojik olaylar (örneğin, kıtaların ayrılması) meydana gelmiştir.

"Dakikalar İçinde Dünya Tarihi - Anında Açıklanan 200 Önemli Tarihi Olay" kitabı, ilk uygarlıklardan Ortaçağ’a, Devrimler Çağı’ndan yirminci yüzyıla uzanan bir yolculuğu ele almaktadır. Kitapta, görseller eşliğinde 200 önemli tarihî olay, dönem ve şahsiyet üzerinden bir dünya tarihi okuması sunulmaktadır. Konular arasında şunlar yer almaktadır: Roma İmparatorluğu’nun çöküşü; Magna Carta’nın önemi; Birinci Dünya Savaşı’na yol açan nedenler; SSCB’nin çöküşü; Rus İvan’ın korkunç olup olmadığı.

"Büyük Dünya Tarihi" belgeselini aşağıdaki platformlardan izleyebilirsiniz: 1. TvProfil: Bu sitede "Andrew Marr's History of the World" belgeselinin bölümlerini bulabilirsiniz. 2. JustWatch: Ücretsiz olarak bu belgeselin bölümlerini izlemek için JustWatch'ı kullanabilirsiniz. 3. BelgeselX: Türkçe altyazılı ve dublaj seçenekleriyle "Büyük Dünya Tarihi" belgeselini bu sitede izleyebilirsiniz.

12. sınıf Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi dersi için proje konuları, müfredata göre şu şekilde belirlenebilir: İki Küresel Savaş Arasında Dünya. Birinci Dünya Savaşı’nın siyasi ve ekonomik sonuçları. SSCB’nin kurulmasının Orta Asya Türk toplumlarında meydana getirdiği değişim. Orta Doğu’da manda yönetimlerinin kurulmasının ve Afrika’daki sömürgecilik faaliyetlerinin siyasi sonuçları. Modern kara, deniz ve hava hâkimiyet teorileri. Japonya’nın Uzak Doğu’da yeni bir güç olarak ortaya çıkmasının dünya güçler dengesine olan etkisi. İkinci Dünya Savaşı. İkinci Dünya Savaşı’nın nedenleri. Savaşın seyrini değiştiren olayların sonuçları. İnsan hakları ihlallerinin sonuçları. Siyasi ve ekonomik sonuçları. Kültürel, bilimsel ve teknolojik gelişmelere etkisi. Soğuk Savaş Dönemi. Yeni güç dengelerinin oluşum sürecinde meydana gelen siyasi gelişmeler. Asya ve Afrika’daki sömürgecilik faaliyetleri ve bağımsızlık mücadeleleri. Ekonomik, sosyokültürel ve bilimsel gelişmeler. Türk dış politikasındaki gelişmeler. Yumuşama Dönemi ve Sonrası. Siyasi ve askerî gelişmeler. Küresel güçlerin enerji kaynakları üzerindeki rekabetinin Orta Doğu’daki siyasi gelişmelere etkileri. Ekonomik, sosyokültürel ve bilimsel gelişmeler. Küreselleşen Dünya. SSCB’nin dağılması ve Türk Cumhuriyetleri’nin bağımsızlığı. Avrupa’daki siyasi gelişmeler. Orta Doğu ve Afganistan’daki siyasi gelişmeler. Ekonomik, sosyokültürel ve bilimsel gelişmeler.