DışPolitika

İsviçre'nin Avrupa Birliği (AB) üyeliğine katılabilmesi için aşağıdaki adımları atması gerekmektedir: 1. İkili Anlaşmaların Güncellenmesi: İsviçre, AB ile mevcut anlaşmalarını güncellemeli veya yeni ticaret fırsatları yaratacak anlaşmalar yapmalıdır. 2. Çifte Çoğunluk Oyu: AB'de kararların alınabilmesi için üye ülkelerin %55'i ve AB'nin toplam nüfusunun %65'ini temsil eden devletlerin olumlu oyu gerekmektedir. 3. Referandum: Anlaşmanın İsviçre halkı tarafından parlamento ve referandum yoluyla onaylanması gerekmektedir. İsviçre, AB'ye üyelik yerine, ikili ilişkiler ve dengeli iş birliği modelini tercih etmektedir.

Donald Trump'ın başkanlığının ilk gününde yaptığı hamleler arasında şunlar yer aldı: 1. Joe Biden yönetiminin kararnamelerini iptal etti. 2. Ulusal acil durum ilan etti. 3. Güvenlik izinlerini iptal etti. 4. TikTok yasağını erteledi. 5. Paris İklim Anlaşması'ndan çekildi ve Dünya Sağlık Örgütü'nden ayrılma emri verdi.

Kemal Kılıçdaroğlu, Çin'de iki farklı etkinlikte bulunmuştur: 1. Çin Ticari Uçak İşbirliği Şirketini Ziyareti: 16 Ocak 2013 tarihinde Kılıçdaroğlu, Şanghay'daki Çin Ticari Uçak İşbirliği şirketini ziyaret etmiş ve şirketin çalışmaları hakkında bilgi almıştır. 2. "Çin: Bir Kalkınma Makinesi" Yazısı: 8 Ocak 2024 tarihinde Cumhuriyet Gazetesi'nde yayımlanan "Olaylar ve Görüşler Köşesi"nde Kılıçdaroğlu, Çin'in kalkınma modeli ve başarıları üzerine bir yazı kaleme almıştır.

Türk dış politikası, Türkiye Cumhuriyeti'nin uluslararası alandaki ilişkilerini ve dış stratejilerini ifade eder. Atatürk döneminde (1923-1938) Türk dış politikasının temel ilkeleri şunlardır: - Bağımsızlık: Dış politikada hiçbir ülkenin etkisi altına girmemek. - Barışçıl diplomasi: Barışı esas alan bir yaklaşım ve "Yurtta sulh, cihanda sulh" ilkesi. - Gerçekçilik ve akılcılık: Uluslararası dengeleri göz önünde bulunduran, hayalci yaklaşımlardan uzak bir anlayış. - Güvenlik odaklı yaklaşım: Ülkenin savunmasını güçlü tutarak her türlü tehdide karşı hazırlıklı olmak. - Batılılaşma: Batılı devletlerle iyi ilişkiler kurarak çağdaş medeniyetler seviyesine ulaşmak. Ayrıca, denge politikası ve uluslararası hukuka bağlılık da bu dönemin dış politikasının önemli unsurlarıdır.

Monroe Doktrini, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı James Monroe tarafından 2 Aralık 1823'te ilan edilen ve ABD'nin dış politikasını belirleyen bir ilkedir. Doktrinin temel konuları şunlardır: - Avrupa'nın Amerika'ya karışmaması: ABD, Avrupa'nın içişlerine karışmayacak, Avrupa da Amerika'nın içişlerine karışmayacaktır. - Kolonizasyona izin verilmemesi: Amerika kıtası, Avrupa devletlerinin kolonizasyon faaliyetlerine kapalıdır. - Mevcut kolonilere saygı: ABD, Avrupa'nın mevcut kolonilerine müdahale etmeyecektir. Monroe Doktrini, ABD'nin kendisini dünya siyasetinin dışında tutma ve Latin Amerika üzerinde ekonomik ve siyasi nüfuz kurma politikası olarak da değerlendirilmektedir.

ABD'nin 1917'de Almanya'ya savaş açmasının başlıca nedenleri şunlardır: Sınırsız denizaltı savaşı: Almanya'nın, özellikle sivil Amerikan gemilerini hedef alan sınırsız denizaltı savaşı uygulaması. Zimmermann Telgrafı: Almanya'nın, Meksika ile gizli bir askeri ittifak öneren telgrafın (Zimmermann Telgrafı) ifşa edilmesi. Ekonomik çıkarlar: Almanya'nın, ABD'nin ekonomik hâkimiyet alanlarını ele geçirme niyeti. Başkan Woodrow Wilson, bu gerekçelerle 2 Nisan 1917'de Kongre'den Almanya'ya savaş ilanı için izin istemiş ve 6 Nisan 1917'de ABD, Almanya'ya savaş ilan etmiştir.

Küba Krizi, 28 Ekim 1962'de sona erdi çünkü ABD ve SSCB arasında varılan anlaşma sonucunda taraflar geri adım attı. Bu anlaşmaya göre: - ABD, Küba'yı işgal etmeyeceğine dair güvence verdi ve Küba'ya uygulanan ablukayı kaldırdı. - SSCB, Küba'daki nükleer füzeleri sökmeyi kabul etti. Ayrıca, ABD'nin Türkiye'deki Jüpiter füzelerini gizlice sökme taahhüdü de bu krizin çözülmesinde etkili oldu.

Atatürk'ün "yurtta sulh, cihanda sulh" ilkesinin önemli olmasının bazı nedenleri: İç huzur ve güven: "Yurtta sulh" ifadesi, ülkede huzur ve güven ortamının sağlanmasını ifade eder. Uluslararası barış: "Cihanda sulh" ise milletlerarası barış ve güvenliğin korunmasını hedefler. İnsan sevgisi ve insanlık anlayışı: İlkenin temelinde insan sevgisi ve insanlık anlayışı yatar. Milli menfaatlerin insanlık menfaatleriyle denkleştirilmesi: "Yurtta sulh, cihanda sulh" politikası, milli menfaatleri insanlık menfaatleriyle denkleştirmiştir. Gerçekçi ve başarılı bir politika: Türkiye'nin barış politikası, hayali ve teorik değil, gerçekçi ve uygulamada başarı sağlayan sağlam temellere dayanan bir politikadır. Ekonomik ve sosyal kalkınma: Türkiye, "yurtta sulh, cihanda sulh" politikası sayesinde ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmasını sağlamıştır.

Avustralya'nın, eski Başbakan ve İşçi Partisi üyesi Kevin Rudd'ın Birleşmiş Milletler (BM) genel sekreterliği adaylığını desteklememesinin nedeni, Avustralya hükümetinin, Rudd'ın bu göreve uygun bir isim olmadığını düşünmesidir. Avustralya Başbakanı Malcolm Turnbull, Rudd'a adaylığını desteklememe nedenlerini izah ettiğini belirtmiştir.

Afganistan'ın dış politikası, mevcut durumda Taliban yönetimi altında şekillenmektedir. Taliban, iktidarı ele geçirdikten sonra birçok ülke ile diplomatik ve ekonomik ilişkilerini geliştirmeye çalışmıştır, ancak henüz hiçbir ülke tarafından resmen tanınmamıştır. Bazı önemli dış politika gelişmeleri: Komşu ülkelerle ilişkiler: İran, Rusya, Çin, Pakistan gibi ülkeler, Afganistan'daki çıkarlarını korumak ve çeşitli sorunlarla başa çıkmak için aktif olarak Afganistan ile etkileşim içindedir. ABD ile ilişkiler: ABD, Taliban ile müzakerelerini sürdürmektedir, ancak bu müzakereler genellikle ABD'nin kadın hakları konusundaki endişeleri nedeniyle gerilimli bir ortamda gerçekleşmektedir. Ekonomik işbirliği: Çin, Afganistan'ın en önemli ithalat merkezlerinden biri haline gelmiştir ve madencilik gibi alanlarda yatırımlar yapmaktadır. Afganistan'ın dış politikası, istikrar ve güvenlik gereksinimlerinin sağlanması temelinde şekillenmektedir.

İstihbarat, bir ülkenin milli güvenliği, dış politikası, ekonomik çıkarları veya askeri operasyonları için kritik öneme sahip bilgilerin toplanması, analiz edilmesi, değerlendirilmesi ve kullanılabilir hale getirilmesi sürecidir. İstihbarat süreci şu aşamalardan oluşur: 1. İhtiyacın Tespiti ve Yönlendirme: İstihbarat gereksinimlerinin belirlenmesi ve toplama planının oluşturulması. 2. Bilgi Toplama: Açık ve gizli kaynaklardan haberlerin toplanması. 3. Bilgilerin İşlenmesi: Toplanan bilgilerin sınıflandırılması, ayıklanması ve yorumlanması. 4. İstihbaratın Yayımı: Analiz edilen bilgilerin karar alıcılara ulaştırılması. İstihbarat türleri ise elde edilen bilgilerin kaynağına ve toplama yöntemine göre farklılık gösterir: - İnsan İstihbaratı (HUMINT): Doğrudan insanlar aracılığıyla bilgi toplama. - Sinyal İstihbaratı (SIGINT): Elektronik haberleşme sistemleri üzerinden bilgi toplama. - Görsel İstihbarat (IMINT): Uydu görüntüleri ve hava fotoğrafları gibi görsel araçlarla bilgi toplama. - Açık Kaynak İstihbaratı (OSINT): İnternet siteleri, haber kaynakları ve sosyal medya gibi açık kaynaklardan bilgi toplama. - Teknik İstihbarat (TECHINT): Silah sistemleri ve teknolojik cihazlarla ilgili teknik bilgilerin toplanması. İstihbarat faaliyetleri, uluslararası hukuk kuralları ve etik değerlerle dengelenmek zorundadır.

Uluslararası kurum ve kuruluşlar şunlardır: 1. Birleşmiş Milletler (BM): New York merkezli, dünya barışını ve işbirliğini teşvik eden bir kuruluştur. 2. Dünya Bankası Grubu: Yoksul ülkelere kredi ve teknik yardım sağlayan, beş uluslararası organizasyondan oluşan bir çatı kurumdur. 3. Uluslararası Para Fonu (IMF): Washington D.C. merkezli, küresel finansal istikrarı koruyan bir kuruluştur. 4. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO): Cenevre'de bulunan, çalışma standartlarını geliştiren bir örgüttür. 5. Gıda ve Tarım Örgütü (FAO): Roma merkezli, kırsal alanda yoksulluğu azaltmayı amaçlayan bir kuruluştur. 6. Dünya Ticaret Örgütü (WTO): Cenevre'de bulunan, çok taraflı ticaret sistemini yöneten bir örgüttür. 7. Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF): Çocuk haklarının korunması ve temel ihtiyaçlarının karşılanması için çalışan bir fonudur. 8. Uluslararası Göç Örgütü (IOM): Göçle ilgili konularda faaliyet gösteren hükümetler arası bir kuruluştur. 9. Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Federasyonu (IFRC): İnsani yardım ve afet yönetimi konularında çalışan bağımsız bir kuruluştur.

Çin'in yapay ada yapmasının birkaç nedeni vardır: 1. Bölgesel Hakimiyet: Çin, Güney Çin Denizi'nde sınırlarını genişleterek bölgesel hakimiyetini pekiştirmeye çalışmaktadır. 2. Askeri Üsler: Yapay adalar, askeri binalar, uçak savar ve diğer yüksek teknoloji ürünü teçhizatla donatılmış askeri üsler inşa etmek için kullanılmaktadır. 3. Ticaret ve Ekonomi: Bu adalar, deniz petrolleri ve hava ulaşımı gibi ekonomik faaliyetler için stratejik konumdadır. 4. Uluslararası Anlaşmazlıklar: Çin, bu adaları inşa ederek diğer ülkelerle olan sınır tartışmalarını kendi lehine çözmeye çalışmaktadır.

Ahmet Davutoğlu'nun "Stratejik Derinlik: Türkiye'nin Uluslararası Konumu" kitabı, Türk dış politikasına jeopolitika ekolünü getirmesi açısından önemli kabul edilir. Kitabın önemli görülmesinin bazı nedenleri: Tarihsel ve stratejik derinlik: Türkiye'nin Osmanlı İmparatorluğu mirasıyla ilişkileri gösterilmiş ve medeniyet havzasıyla olan tarihi bağlar vurgulanmıştır. Stratejik hedefler: Türkiye'nin dünya sahnesinde etkin bir devlet olabilmesi için oluşturması gereken stratejik hedefler ortaya konmuştur. Çok boyutlu analiz: Kitap, bölgesel dinamiklerle birlikte Türkiye'nin güç unsurlarını ve tarihsel gelişmeleri açıklamıştır. Ancak, bazı eleştirmenler tarafından kitabın analizlerinin Türkiye'nin güç unsurlarıyla sınırlı kaldığı yönünde görüşler de bulunmaktadır.

Gürcistan'ın Türkiye'ye yakın olmasının birkaç nedeni vardır: 1. Tarihî ve Kültürel Bağlar: Osmanlı İmparatorluğu döneminde Gürcistan'ın bazı bölgeleri Osmanlı topraklarına katılmış ve bu dönemden itibaren kültürel ve sosyal etkileşim devam etmiştir. 2. Stratejik Ortaklık: Türkiye ve Gürcistan arasındaki ilişkiler stratejik ortaklık düzeyindedir ve iki ülke NATO ve Avrupa ile yakın ilişkilere sahiptir. 3. Ekonomik İş Birliği: Türkiye, Gürcistan'ın en büyük ticaret ortaklarından biridir ve enerji, inşaat ve gıda sektörlerinde önemli Türk yatırımları bulunmaktadır. 4. Sınır Kolaylıkları: Türkiye vatandaşları, Gürcistan'a pasaportsuz, sadece kimlik belgeleriyle giriş yapabilmektedir.

Kemalist dış politika, Mustafa Kemal Atatürk'ün önderliğinde Türkiye'nin temel dış politika yönelimlerini ifade eder. Ana ilkeleri: - Gerçekçilik: Dış politikanın ulusal çıkarlar doğrultusunda yürütülmesi. - Bağımsızlık: Türkiye'nin siyasi ve ekonomik bağımsızlığının korunması. - Güvenlik: Bölgenin güvenliğinin sağlanması ve komşu ülkelerle işbirliğinin geliştirilmesi. - Akılcılık: Sorunların çözümünde akılcı ve dengeli bir stratejinin izlenmesi. Atatürk döneminde, NATO üyeliği, Avrupa Konseyi üyeliği ve Avrupa Birliği ile gümrük birliğine gidilmesi gibi adımlar bu politikanın yansımaları olmuştur.

MI6 (Secret Intelligence Service), Birleşik Krallık'ın dış istihbarat teşkilatı olarak görev yapar. Temel işlevleri şunlardır: İnsan istihbaratı toplamak: Denizaşırı ülkelerde yabancı uyruklular hakkında gizli bilgi toplamak ve analiz etmek. Terörle mücadele: Terörle mücadele operasyonlarına katılmak. Nükleer silahların yayılmasını önlemek: Nükleer silahların yayılmasıyla ilgili istihbarat sağlamak. Siber güvenliği desteklemek: Siber güvenliği ilgilendiren istihbarat faaliyetleri yürütmek. Denizaşırı suç faaliyetlerini aksatmak: İstikrarı desteklemek için denizaşırı suç faaliyetlerini engellemek.

AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik, 2 Ağustos 2025 tarihinde yaptığı açıklamada, CHP Genel Başkanı Özgür Özel'in Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Filistin hassasiyetini sorgulamasını eleştirerek, bu tür sözlerin Filistin davasını destekleyenler tarafından ciddiye alınmayacağını ve İsrail propagandası olarak görüleceğini belirtti. Çelik ayrıca, Özel'in Türkiye'yi yurt dışındaki odaklara şikayet eden bir siyasi profile sahip olduğunu ve bu tür yaklaşımlarının siyasi akılla bağdaşmayacağını ifade etti. Ömer Çelik'in diğer bir konusu ise Türkiye'den Suriye'ye gaz akışının başlaması oldu. Çelik, bu gelişmenin, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın yıllar önce ortaya koyduğu vizyonun somutlaşmış hali olduğunu ve Türkiye'nin bölgede istikrarı sağlama konusundaki kararlılığını gösterdiğini söyledi.

Stratejik Derinlik kitabının temel tezi, Türkiye'nin uluslararası konumunu ve dış politika stratejilerini yeniden tanımlamaktır. Bu teze göre, Türkiye'nin stratejik derinliği, yakın kara, yakın deniz ve yakın kıta bağlantılarıyla yeniden belirlenmeli ve bu derinliğin jeopolitik, jeoekonomik ve jeokültürel boyutları dış politika parametreleri olarak kapsamlı bir şekilde değerlendirilmelidir.

Güney Kore'nin harici politikası, liberal demokratik bir siyasi sistem temelinde şekillenmektedir. Başlıca harici politika hedefleri: - Kore Yarımadası'nda gerginliğin azaltılması ve barış içinde bir arada yaşamanın temellerinin atılması. - Ekonomik gelişme ve bölgesel işbirliği. - Kültürel diplomasi ve konsolosluk faaliyetlerinin güçlendirilmesi. - Birleşmiş Milletler ve diğer uluslararası kuruluşlarla işbirliğinin geliştirilmesi. Önemli dış ilişkiler: - ABD ile stratejik ortaklık ve askeri ittifak. - Çin, Japonya ve Rusya ile çeşitli politikalar geliştirilmesi. - ASEAN ve Avrupa Birliği ile stratejik ilişkiler.