Çini

Osmanlı döneminde çini, cami, medrese, saray, türbe ve çeşme gibi mimari yapıların iç ve dış duvarlarında kullanılırdı.

Çini karolar çeşitli türlere ayrılır: 1. Mimari çini karolar: Tarihi ve dekoratif amaçlı kullanılan çini karolar. 2. Porselen çini karolar: Modern ve dayanıklı çini karolar. 3. Desenli yer karoları: Zeminlerde kullanılan desenli çini karolar. 4. Altıgen turkuaz karolar: Altıgen şeklinde ve turkuaz renkli çini karolar. 5. Pencere üstü panolar: Pencerelerin üst kısımlarında kullanılan çini karolar. Ayrıca, çini karolar kullanım alanlarına göre de sınıflandırılabilir, örneğin hamam, otel, cami gibi.

Haliç işi çinilerde kullanılan motifler arasında helezon şeklinde sarmaşık motifleri öne çıkar. Ayrıca, bu çinilerde çiçek motifleri, stilize ejder motifi ve hayvan figürleri de işlenmiştir.

Çini desenlerinde siyah ve beyaz renklerin kullanılmasının birkaç nedeni vardır: 1. Kontur ve Ayrıntı: Siyah, çini desenlerinde kontur rengi olarak tercih edilir ve motiflerin sınırlarını belirginleştirmek için kullanılır. 2. Zemin Dengelemesi: Beyaz zemin, koyu renkli motiflerin daha iyi algılanmasını sağlar. 3. Geleneksel Uygulama: Çini sanatında siyah ve beyaz renklerin kullanımı, geleneksel tekniklerin ve kuralların bir parçası olarak devam etmektedir.

Çini sanatı, hem işlevsel hem de estetik açıdan önemli bir sanat dalıdır. İşte çininin önemli olmasının bazı nedenleri: Kültürel miras. Mimari süsleme. Sanatsal ifade. Günümüzdeki kullanım alanları.

Perdah tekniği, sırlı çini üzerinde kullanılan bir tekniktir.

Osmanlı'da çini sanatı, 16. yüzyılda zirveye ulaşmıştır.

Çini boyama setleri farklı parça sayılarına sahip olabilir. Örneğin: 1. Çinikop Shop'ta satılan çini başlangıç seti, 10 adet sıvı boya, 50 gr kömür tozu, 1 adet hamur silgi, 1 adet sünger zımpara ve 2 adet çizim fırçası gibi 5 parçadan oluşmaktadır. 2. Gencayofis'te bulunan çini kase boyama seti ise 4 adet çini çerezlik, 4 adet boya ve 1 adet fırça olmak üzere 9 parçadan oluşmaktadır. 3. Sanathobi'de yer alan tahrir fırça seti, 14 parçadan oluşmaktadır.

Çini motiflerinin geometrik olmasının nedeni, İslam felsefesi ile iyi uyum sağlaması ve soyut anlamlar ifade etmesidir. Ayrıca, geometrik desenler, tekrar eden ve simetrik şekilleriyle çini süslemelerinde kullanımı kolay ve estetik açıdan hoş bir görünüm sağlar.

Çini tabakların en az kaç cm olması gerektiği konusunda kesin bir standart yoktur. Ancak, piyasada 30 cm çapında çini tabaklar bulunmaktadır.

Çini boyası, çini sanatında kullanılan, mineral bazlı toz veya sıvı halde bulunan özel bir boyadır. Özellikleri: - Fırça ile uygulanır ve çini hamuruna sürüldüğünde mat bir görünüm sergiler. - Sırlama ve fırınlama işlemleri sonrası parlak ve canlı bir hale gelir. - Yaygın renkler arasında koyu ve açık mavi, turkuaz, mercan kırmızısı, patlıcan moru ve yeşil tonları bulunur.

Ortaokul çini dersi, geleneksel Türk sanatlarından biri olan çini sanatının öğretildiği bir dersdir. Bu derste öğrenciler, çini desenlerini resim kağıtlarına geçirip geleneksel çini renkleriyle boyarlar ve son olarak paspartolarını yaparak çalışmalarını tamamlarlar.

Topkapı Sarayı'nın en eski çinileri, Harem Dairesi içinde yer almaktadır.

Kubad-Abad Sarayı çinilerinde sır altı ve lüster teknikleri kullanılmıştır.

Ming Hanedanlığı devri çini sanatının en önemli özelliği, zarif tasarımları, renkleri ve detaylı işçiliğidir. Bu dönemde üretilen çiniler, mavi ve beyaz desenlere sahip olup, uluslararası alanda tanınmış ve ticaret konusu olmuştur.

Osmanlı döneminde dört ana çini çeşidi bulunmaktadır: 1. Tek renk (monokrom) sırlı çiniler. 2. İznik üretimi çiniler (14. ve erken 18. yüzyıl). 3. İstanbul, Tekfur Sarayı üretimi çiniler (1718-1750). 4. Kütahya üretimi çiniler (geç 17. yüzyıl - 20. yüzyıl).

Çini sanatında üç ana motif şunlardır: 1. Hata-i: Orta Asya ve Çin etkisinde kalarak stilize edilmiş çiçek motifleri. 2. Rumi: Hayvan figürlerinin stilize edilmiş şekilleri, özellikle kuyruk, gaga veya kanat gibi detaylar. 3. Bulut: Çin kökenli olup, ejderi sembolize eden ve göklerin koruyucusu olarak kabul edilen motif.

Çok renkli (elvan) sır altı tekniği, çini yüzeyinde sır altı ve sır üstü tekniklerinin bir arada kullanılması ile elde edilen çok renkli bir yüzey oluşturma yöntemidir. Bu teknikte: - Sır altına: mavi, mor, firuze ve yeşil renkler işlenir. - Sır üstüne: kiremit kırmızısı, beyaz, kahverengi ve siyah renkler uygulanır. Osmanlı döneminde, özellikle 16. yüzyılda zirveye ulaşan bu teknik, klasik Osmanlı çinilerinin karakteristik özelliklerinden biridir.

Kubadabad Sarayı'nda bulunan çiniler, Anadolu Selçuklu çini sanatının en fazla figür çeşidine sahip koleksiyonunu oluşturmaktadır. Bu çinilerde yer alan bazı motifler şunlardır: - Av eğlenceleri: Selçuklu dönemindeki av partileri. - Büyülü inançlar: Çeşitli sembolik ve mitolojik yaratıklar. - Sultanlar ve ileri gelenler: Türk oturuşu olarak tabir edilen, bağdaş kurma pozisyonunda tasvir edilen sultan ve maiyeti. - Hayvan figürleri: Çoğunlukla kalıpla yapılmış, hayvan ve insan figürlü stukolar. Çiniler, sır üstü ve sır altı teknikleriyle boyanmıştır ve hakim renkler beyaz, firuze ve patlıcan morudur.

İznik Çini Çarşısı, Kılıçaslan Caddesi üzerinde yer almaktadır.