Çini

Çini sanatı için gerekli malzemeler şunlardır: 1. Çini deseni ve hamur kalıbı. 2. Kaolen, kum, tebeşir, kuvars gibi kuru malzemelerle hazırlanmış çini hamuru. 3. Astarlama cilası (parlaklık için). 4. Çini boyama seti (çini boyaları ve samur fırçalar). 5. Desen için parşömen kağıdı (desenin çiziminde kullanılır). 6. Kömür kalemi, kara kalem, kobalt veya çini mürekkebi (desen anahatlarını çizmek için). 7. Sır cilası. Ayrıca, çini yapımında sodyum karbonat, feldspat, sodyum silikat ve pigmentler gibi ek malzemeler de kullanılabilir.

Çini desenlerinde çiçek motifleri kullanılmasının birkaç nedeni vardır: 1. Kültürel ve manevi anlamlar: Çiçekli motifler, çini sanatında dini ve dünyevi önemli semboller olarak kullanılmıştır. 2. Doğanın yansıması: Çiçek desenleri, doğanın eşsiz uyumunu ve tabiatı en estetik şekilde yansıtmak için tercih edilmiştir. 3. Estetik değer: İnce bir sanat zevkini yansıtan çiçek motifleri, çini ürünlerine zarafet ve güzellik katar.

17. yüzyılda duvar çinileri, İznik ve Kütahya'da yapılmıştır.

Seramik sanatı, çini olarak iki ana türe ayrılır: 1. Büyük levhalar halinde olan çiniler: Genellikle altıgen, kare veya başka biçimlerde olup, yapıların iç bölümlerinde ve düz yüzeylerinde kullanılır. 2. Mozaik çiniler: Çini levhanın pişmeden önce küçük parçalara bölünmesiyle hazırlanır ve yapıların iç ve dış yüzeylerini kaplamak için kullanılır.

Çinide en iyi tabak olarak değerlendirilebilecek bazı seçenekler şunlardır: 1. Kütahya Porselen: Fiyat ve kalite dengesini iyi tutturan ve geniş ürün yelpazesi sunan bir markadır. 2. El işçiliğiyle yapılmış çini tabaklar: Özellikle Osmanlı dönemine ait çini tabakları, ince işçilik ve estetik değerleriyle öne çıkar. 3. Özel desenli ve motifli çini tabaklar: Bitkisel motifler, geometrik desenler ve doğa temalı desenler içeren çini tabaklar, görsel açıdan daha çekici bulunabilir. Ayrıca, çini tabakların kalitesi ve dayanıklılığı, kullanılan sır ve fırınlama tekniklerine de bağlıdır.

Çini fırını, yaklaşık 900-1000 derece sıcaklıkta pişirilmelidir.

Çinide yapılan çalışmalar genellikle şu aşamaları içerir: 1. Hammadde Hazırlığı: Çini üretiminde kullanılan kil, kuvars, feldspat ve mineral oksitlerin seçilmesi ve öğütülerek homojen bir karışım elde edilmesi. 2. Şekillendirme: Ham karışımın kalıplanması veya elle şekillendirilmesi. 3. Kurutma ve Pişirme: Şekillendirilen çini parçalarının kurutulup yüksek sıcaklıkta fırında pişirilmesi, bu işlem çininin dayanıklılığını artırır. 4. Sır ve Desenleme: Pişirilmiş çini parçalarının beyaz bir sır ile kaplanması ve ardından el işçiliğiyle desenlenmesi veya boyanması. 5. Glazür ve Son Dokunuşlar: Desenlerin üzerine renkli glazürler sürülmesi ve çini parçalarının tekrar pişirilmesi, son dokunuşlar parçaların parlatılması ve montajını içerir. Ayrıca, çinide mozaik, minai, lüster gibi farklı tekniklerle de çalışmalar yapılabilir.

Çini sanatında vazo yapımı sıraltı tekniği ile gerçekleştirilir. Bu teknikte, pişmiş toprağın üzerine çekilen ince astar tabaka üzerine süslemeler yapılır ve ardından parça yeniden fırınlanır.

Çini çeşitleri genellikle desen ve motiflerine göre sınıflandırılır ve birkaç ana türü vardır: 1. Rumi Çini: Geometrik desenlerin ağırlıklı olduğu ve simetrik motifler içeren çini çeşididir. 2. Hatayi Çini: Çiçek, yaprak gibi doğal motiflerin yoğun olarak kullanıldığı çini çeşididir. 3. Lale Çini: Lale motiflerinin ön planda olduğu ve genellikle kırmızı ve yeşil renklerin kullanıldığı çini çeşididir. 4. Çini Panolar: Duvarları süslemek amacıyla yapılan büyük boyutlu çinilerdir. 5. Çini Tabaklar: Hem geleneksel hem de modern desenlerle süslenen, ev dekorasyonunda kullanılan çinilerdir. Ayrıca, mozaik çini ve sırlı tuğla gibi diğer çini türleri de bulunmaktadır.

Çini eğitmeni olmak için aşağıdaki adımları izlemek gerekmektedir: 1. Eğitim: İlgili alanda lisans veya yüksek lisans derecesine sahip olmak önemlidir. 2. Uzmanlık: Çini alanında uzmanlaşmış olmak ve deneyim kazanmak gereklidir. 3. Sertifikalar ve Eğitim Programları: Pedagojik formasyon eğitimi gibi özel sertifikalar ve eğitim programlarına katılmak faydalı olabilir. 4. Müfredat ve Planlama: Öğretilecek çini tekniklerini ve müfredatı iyi bilmek, öğretim planları hazırlamak önemlidir. 5. İletişim Becerileri: İyi iletişim kurabilmek, öğrencileri motive edebilmek ve etkili bir şekilde öğretebilmek gereklidir. 6. Kendi Programını Oluşturma: Kendi çini eğitim programını hazırlayarak öğrencilere sunmak mümkündür. Ayrıca, çini eğitmenliği için çeşitli çevrimiçi platformlara üye olup, burada dersler sunmak da bir seçenek olabilir.

Tombak çinide tombak iki farklı şekilde kullanılabilir: 1. Dekoratif amaçlı: Tombak çini, üzerindeki zarif desenler ve parlak yüzeyi ile dekoratif bir öğe olarak kullanılabilir. 2. Üretim aşamasında: Çini yapımında, tombak çini bisküvisi olarak kullanılarak çininin kaplamasında ve süslemesinde yer alabilir.

İznik'te 15. yüzyıl ve sonrasına ait mavi-beyaz çiniler daha değerli olarak kabul edilir. Ayrıca, 16. yüzyılda İznik çinilerinde mercan kırmızısı kullanımı ve natüralist motifler (gül, lale, karanfil, sümbül vb.) eklenmesi de bu çinilerin değerini artırmıştır.

En güzel çini pano örnekleri arasında şunlar öne çıkmaktadır: 1. Konya Alaeddin Camisi: Mihrap bordürleri ve kubbe geçişlerinde geometrik motifler, bitki motifleri ve yazı süslemeleri ile dikkat çeker. 2. Konya Karatay Medresesi: Kubbenin iç yüzeyi ve eyvanın duvarları çini mozaiklerle kaplıdır. 3. Bursa Yeşil Cami ve Yeşil Türbe: Renkli sır tekniğinde yapılmış çiniler, bitkisel motifler ve firuze, lacivert, sarı ve beyaz renkler ile süslenmiştir. 4. Edirne Selimiye Camisi: Mihrabın iki yanındaki duvarları süsleyen büyük çini panolar, çiçek açmış erik ve elma fidanları ile yenilik yaratmıştır. 5. İstanbul Çinili Köşk: Teknik ve özellikleri ile Anadolu Selçuklu çinilerinin etkisini taşır, ancak çiçekleri, kıvrık rumileri ve beyaz renkleri ile ayrılır.

Selçuklu döneminde en çok mozaik çini kullanılmıştır.

Çini sanatı, seramik ve porselen gibi malzemeler üzerine yapılan dekoratif bir süsleme sanatıdır. Çininin özellikleri: - Genellikle killi topraktan yapılır ve fırında pişirilir. - Bir yüzeyi sırlanmış olup, çeşitli renk ve motiflerle süslenir. - Geometrik desenler, bitki motifleri ve yazılarla süslenebilir. Çini sanatının tarihi: - İlk örnekleri Mezopotamya ve Mısır uygarlıklarında görülmüştür. - İslamiyet'in yayılmasıyla birlikte farklı coğrafyalarda gelişerek zenginleşmiştir. - Anadolu'da Selçuklular döneminde gelmiş, Osmanlı döneminde ise zirveye ulaşmıştır. Önemli çini merkezleri: - İznik ve Kütahya, Osmanlı döneminde çini sanatının önemli üretim yerleriydi. - Günümüzde Çanakkale de bu sanata katkı sağlayan bölgelerden biridir.

Topkapı Sarayı'nın en değerli çinileri, Topkapı Sarayı Müzesi koleksiyonunda yer almaktadır.

Çini tabak ve çerezliklerin temizlenmesi için aşağıdaki yöntemler önerilir: 1. Yumuşak bir bez kullanın: Çini yüzeyi hassas olduğundan, sert yüzeylere karşı dayanıklı değildir. 2. Ilık ve sabunlu su kullanın: Ilık su içerisine az miktarda doğal sabun ekleyerek hazırlayacağınız karışımı yumuşak bir bez yardımıyla çini üzerine uygulayın. 3. Kimyasallardan kaçının: Çamaşır suyu, alkol veya benzeri kimyasallar çininin yapısını bozabilir ve desenlerde solmaya sebep olabilir. 4. Nemli bırakmamaya özen gösterin: Temizlik işlemi bittikten sonra, çini ürünlerin yüzeyinin tamamen kuruması sağlanmalıdır. 5. Direkt güneş ışığından koruyun: Çini ürünlerin renkleri, direkt güneş ışığına maruz kaldığında solabilir.

At figürlü çini tabaklar, Selçuklu dönemine aittir.

Osmanlı karo çinilerini aşağıdaki yerlerde bulabilirsiniz: 1. Cinikaro.com.tr: Selçuklu ve Osmanlı motifleriyle işlenmiş çini karolar sunmaktadır. 2. Beyoglukaro.com: Osmanlı yer karoları ve çeşitli çini karo modelleri bulunmaktadır. 3. Karomotif.com: Desenli karo çini ve Osmanlı karo çini gibi ürünler sunmaktadır. 4. Cimri.com: Farklı markaların Osmanlı desenli seramik ve çini karolarını karşılaştırmalı olarak inceleyebilirsiniz. 5. Karosiman.karoantoloji.com: Osmanlı Selçuklu serisi gibi özel desenli karo çini koleksiyonları mevcuttur.

Çinide çerezlik olarak el işlemesi karışık desenli turuncu çini kahvaltılıklar ve çini rüzgargülleri kullanılmaktadır.