Ayaklanma

Börklüce Mustafa, Osmanlı yönetimine karşı isyan ettiği ve paylaşımcı bir köylü hareketi örgütlediği için asıldı. 1415-1416 yıllarında Karaburun Yarımadası'nda, Türkmen köylüler, Rum denizciler ve Yahudi tüccarların da desteğiyle toplanan fahiş vergilere ve yapılan haksızlıklara karşı bir ayaklanma başlattı.

Vak'a-i Vakvakiye (Çınar Vakası), Osmanlı Devleti'nde 1656 yılında yaşanan bir askeri ayaklanmadır ve birkaç nedenden kaynaklanmıştır: 1. Maaş Sorunları: Girit Kuşatmasından dönen yeniçeriler, maaşlarının geç ve ayarı düşük akçeyle ödenmesini protesto ettiler. 2. Devlet Yönetimine Kızgınlık: İktidar, iç oğlanları ve onlarla işbirliği yapan kişilerin devlet işlerine karışması, hazineden gereksiz harcamalar yapması ve yetkilerini kötüye kullanması nedeniyle halk ve yeniçeriler arasında hoşnutsuzluğa yol açtı. 3. Siyasi İstikrarsızlık: Daha önceki ayaklanmalardan ders alınamaması ve hükümetin otoritesinin sarsılması da ayaklanmanın tetikleyicileri arasında yer aldı.

Boudica filmi, Romalıların Büyük Britanya'yı işgaline karşı mücadele veren savaşçı Boudica'nın hikayesini anlatıyor. Filmde, bir Kelt savaşçısı olarak eğitim almış olan Boudica'nın, kocası Prasutagus ile birlikte modern ve kültürel anlamda oldukça gelişmiş olan Kuzey Britanya'da yaşayan Iceni kabilesini yönettiği ve kocasının ölümü üzerine tüm mal varlığına ve topraklarına Romalılar tarafından el konulması sonrası intikam yemini etmesi konu ediliyor. Boudica, etrafında topladığı farklı İngiliz ve Kelt kabileleri ile birlik olup güçlerini birleştirerek Roma İmparatorluğu'na karşı ayaklanıp savaş açıyor.

"Şeytan Adasının Kralı" (Kongen av Bastøy) 1900-1953 yıllarında faaliyet göstermiş bir ıslahevindeki olayları konu edinir. Filmde, Oslo'nun biraz dışındaki bir adada, sadistçe muamele gördükleri bir cezaevinde tutulan bir grup çocuk suçlu anlatılmaktadır.

Decembrist Ayaklanması, 26 Aralık 1825 tarihinde Rus İmparatorluğu'nda, I. Aleksandr'ın ölümünün ardından gerçekleşen bir protestodur. Ayaklanmanın liderleri, I. Nikolay'ın tahta çıkmasına karşı çıkan ve anayasal monarşi ile serfliğin kaldırılmasını savunan ordu subaylarıydı. Olaylar, Senato Meydanı'nda yaklaşık 3.000 askerin Nikolay'a bağlılık yemini etmeyi reddetmesiyle başladı. Ayaklanmanın liderleri idam edildi, birçoğu ise Sibirya'ya sürgüne gönderildi.

"2031" filmi, insanlığa hizmet etmek üzere tasarlanmış robotların bir ordu kurup dünyayı yok etme planını konu almaktadır. Bir adam, bu ayaklanmanın kaynağını keşfeder ve eski bir askerle birlikte çalışarak bu duruma son vermeye çalışır.

"1992" adlı film, 1992 Los Angeles ayaklanması sırasında geçen bir suç-gerilim hikayesini anlatıyor. Filmde, eski bir mahkum olan Mercer, Rodney King kararının ardından çıkan ayaklanmanın ortasında, değerli platin saklayan bir çetenin tehdit ettiği oğlunu korumak için mücadele ediyor. Aynı zamanda, Mercer'ın çalıştığı fabrikadan katalitik konvertörleri çalmak için tehlikeli bir soygun planlayan başka bir baba ve oğul da kendi ilişkilerini teste tabi tutuyorlar. Her iki aile de kaosun ve gerginliğin arttığı bir ortamda, sonunda dünyaları çarpıştığında kaynama noktasına ulaşıyorlar.

Dadaloğlu, Osmanlı Devleti'nin iskân politikalarına karşı çıktığı için dağlara sığındı. Devlet, Türkmen boylarını yerleşik hayata geçirmek isterken, Dadaloğlu ve aşireti bu karara karşı ayaklandı.

"Kazan kaldırmak" deyimi, Yeniçerilerin yemek pişirilen kazanı devirerek ayaklanması, isyan etmesi anlamına gelir.

"Sahibini Arayan Madalya" filmi, I. Dünya Savaşı'nda Akdeniz bölgesindeki Kahramanmaraş şehrinin Fransızlar tarafından işgal edilmesini ve Maraş halkının bu işgale karşı koyuşunu anlatmaktadır. Filmde, Müslüman bir kadının tesettürüne karşı yapılan bir hareket, Sütçü İmam öncülüğünde bir ayaklanma başlatır ve bu olaylar yönetmen Yücel Çakmaklı'nın perspektifinden aktarılır.

Sinbâd, sekizinci yüzyılda Abbâsîler Hâlifeliği'ne karşı bir ayaklanma tertip eden İranlı din adamı olarak yaşamıştır.

Amnestie (2019) filmi, 1989 Çekoslovak Velvet Devrimi ve Václav Havel'in 23.000 mahkûmu serbest bırakması olaylarından ilham alınarak çekilmiştir. Film, Leopoldov hapishanesinde geçen bir ayaklanmayı konu almaktadır.

Anzavur Ayaklanması, İstanbul hükümeti tarafından çıkarılmış olup Kuvayı Milliye birlikleri tarafından bastırılmıştır.

Basmacı Hareketi, Özbeklerin Sovyet yönetimine karşı Orta Asya'da 1917'de başlattığı ve aralıklı olarak 1934'e değin sürdürdükleri ayaklanma hareketidir. Bu harekete katılanlar, kendileri için "korbaşı" ifadesini kullanmış ve hareketi Türkistan genelinde millî bir direniş olarak kabul etmişlerdir. Başlıca nedenleri: - 1918'de Hokand'da Ergaş Bey öncülüğünde başlayan bağımsızlık yanlısı ayaklanmalar; - Ekim 1921'de Enver Paşa'nın Türkistan'a gelip harekete katılması. Başarısız olmasının nedenleri: - Korbaşılar arasındaki birlik ve beraberliğin kurulamaması; - Sovyetlerin tank, top, uçak gibi modern silahlara sahip olması; - Dışarıdan gerekli yardımın alınamaması. Hareket, 1935 yılında SSCB tarafından kesin olarak sona erdirilmiştir.

Milli Mücadele döneminde en tehlikeli ayaklanmalardan biri olarak Çerkez Ethem İsyanı gösterilebilir. Çerkez Ethem, düzenli orduya karşı çıkmış ve kendi destekçileriyle büyük bir isyan başlatmıştır.

532 yılında meydana gelen önemli olaylar şunlardır: 1. Nika Ayaklanması: Konstantinopolis'te (günümüzde İstanbul) başlayan ve şehrin yarısını yakan şiddetli bir ayaklanma tamamen bastırıldı. 2. Ayasofya'nın Yeniden İnşası: Bizans İmparatoru I. Justinianus'un kişisel gözetiminde, 532 yılındaki Nika Ayaklanması sırasında yanan ikinci Ayasofya'nın yeniden inşası tamamlandı.

Osmanlı tarihinde 1373-1617 yılları arasında 12 şehzade ayaklanmıştır. Bu şehzadeler şunlardır: 1. Savcı Bey (1373). 2. Süleyman Çelebi (1403). 3. İsa Çelebi (1403). 4. Musa Çelebi (1403). 5. Mustafa Çelebi (1419). 6. Mustafa Çelebi (1422). 7. Orhan Çelebi (1444). 8. Cem Sultan (1481). 9. Şehzade Ahmed (1512). 10. Şehzade Korkut (1513). 11. Şehzade Mustafa (1553). 12. Şehzade Bayezid (1560).