Fakir Baykurt'un "Kaplumbağalar" adlı romanının ana fikri, Türk köylüsünün yoksulluk ve bürokrasi ile savaşını, Alevi kültürü ve gelenekleri çerçevesinde ele almaktır. Romanda, Tozak köyünde yaşayan köylülerin, Eğitmen Rıza'nın önerisiyle verimsiz bir araziyi bağ haline getirmeleri ve bu süreçte karşılaştıkları zorluklar anlatılmaktadır. Ayrıca, romanda Alevilik ile ilgili "lokma paylaşma, Hz. Ali sevgisi, Cem, Semah, dedelik kurumu, deyişme" gibi unsurlara da yer verilmektedir.