Reşat Nuri Güntekin, Çalıkuşu romanında birkaç temayı işlemektedir: Feride karakterinin mücadelesi. Aşk. İhanet, gurur ve kıskançlık. Bürokrasi eleştirisi. Anadolu halkının durumu. Ayrıca, Çalıkuşu, Kurtuluş Savaşı yıllarına denk gelmesine rağmen, dönemin siyasi, ekonomik, sosyal ve düşünsel değişimlerini özellikle es geçen bir tutumla yazılmıştır.